• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Nietypowe Budowle Trójmiasta. Schron przy Urzędzie Morskim w Gdyni

Rafał Borowski
19 września 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zwiedź z nami wnętrza schronu przy Urzędzie Morskim w Gdyni

W cyklu Nietypowe Budowle Trójmiasta prezentujemy budynki, które mogą zadziwiać swoim wyglądem. Tym razem wybraliśmy się do Gdyni, gdzie przy ul. ChrzanowskiegoMapka, tuż obok gmachu Urzędu Morskiego, znajduje się przedwojenny schron o piramidalnym kształcie. W poprzednim odcinku odwiedziliśmy halę traserni na terenach Stoczni Gdańskiej, za miesiąc wyjaśnimy, do czego służy chłodniaMapka górująca nad Wolnym Obszarem Celnym w Gdańsku.



Czy lubisz czytać o lokalnych ciekawostkach historycznych?

Jadąc ul. Chrzanowskiego z centrum w kierunku portowych nabrzeży mijamy po drodze charakterystyczny gmach, zwieńczony wieżą zegarową. W pełni zasłużenie jest on uznawany za jedną z pereł architektury gdyńskiego modernizmu. Od momentu powstania w roku 1927 do dzisiaj mieści się tutaj siedziba Urzędu Morskiego.

Tuż obok budynku znajduje się kolejny ciekawy obiekt. Mowa o schronie, który został wybudowany właśnie na potrzeby pracowników, a właściwie kadry kierowniczej Urzędu Morskiego.

Oryginalna, polska myśl techniczna



Obiekt został wybudowany cztery lata przed wybuchem wojny, czyli w 1935 r., według projektu mjr. inż. Kazimierza Biesiekierskiego, architekta i wybitnego specjalisty od budowli obrony przeciwlotniczej. Był przeznaczony dla dyrekcji wspomnianego urzędu. Pozostali pracownicy mieli do dyspozycji schron, który znajdował się w podziemiach budynku.

- Schron powstał według oryginalnej, polskiej koncepcji, a dokładnie wzoru architektonicznego instrukcji budowlanej obrony przeciwlotniczej biernej z 1934 r. Z powodu trudnej rzeźby terenu Urząd Morski stanął na torfowiskach - był obiektem naziemnym - tłumaczy Michał Miegoń z Muzeum Miasta Gdyni.

"Piramidka" odbija bomby



Kazimierz Biesiekierski Kazimierz Biesiekierski
Schron składa się z dwóch komór, poprzedzonych niewielkimi, gazoszczelnymi przedsionkami. Ma charakterystyczny kształt ostrosłupa, dzięki czemu jest nazywany potocznie "piramidką". Spadzisty strop, którego kąt nachylenia wynosi 45-60 stopni, zapewniał ukrytym wewnątrz osobom wysoki poziom bezpieczeństwa. Ryzyko, że bomba przebije strop, było minimalne.

- Wyróżnia go spadzisty dach, który powodował odskok bomby lub jej zsunięcie, minimalizując ryzyko eksplozji lub powodując jej eksplozje w oddaleniu. Wewnątrz grube na ok. 25-30 cm ściany o beczkowatym przekroju dawały schronienie kilkudziesięciu osobom. Ich beczkowaty kształt, a także specjalnie wzmocnione fundamenty niwelują wstrząsy i falę uderzeniową - wylicza Miegoń.

Najlepiej zachowany schron w Gdyni



Schron przetrwał wojnę bez szwanku. Co więcej, ciągle jest regularnie konserwowany przez Urząd Morski, który wykorzystuje go na cele magazynowe. Dzięki temu oryginalne wyposażenie schronu, np. urządzenia filtrowentylacyjne, jest nie tylko kompletne, ale również w pełni sprawne.

- Jest to najlepiej zachowany schron przedwojenny na terenie Gdyni. W schronie zachowały się oryginalne, przedwojenne drzwi z tabliczkami znamionowymi producenta, wentylator na korbę oraz instalacja elektryczna z lampami typu okrętowego. Znajduje się w nim też "awaryjny" piecyk na drewno i węgiel z kominem wbudowanym w ścianę, co wraz z korbowym wentylatorem dawało szansę przetrwania bez prądu - wyjaśnia nasz rozmówca.
Zachowały się relacje ustne, według których schron był używany w pierwszych dniach wojny. Nie wiadomo jednak, jak wiele osób szukało w nim schronienia. Innymi słowy, czy - zgodnie z pierwotnym założeniem - korzystało z niego wyłącznie dyrektorostwo Urzędu Morskiego.

Nachylony dach schronu miał powodować, że zrzucone na niego bomby powinny odbić się od niego. Nachylony dach schronu miał powodować, że zrzucone na niego bomby powinny odbić się od niego.

Płot z Twierdzy Wisłoujście?



Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednej dość zaskakującej ciekawostce. Okalający schron kuty płot został najprawdopodobniej zamontowany wtórnie, a jego pierwotna lokalizacja znajdowała się... na terenie fortecy górującej nad ujściem Martwej Wisły w Gdańsku. Oba miejsca dzieli w linii prostej odległość ponad 20 km.

- Wokół schronu rozpościera się płot, który już na pierwszy rzut oka wygląda jak z innej epoki. To XIX-wieczny pruski płot forteczny, być może przeniesiony po wojnie z Twierdzy Wisłoujście. Nikt jednak nie jest w stanie określić, kiedy i w jakich okolicznościach doszło do jego zamontowania przy Urzędzie Morskim - uzupełnia Miegoń.
Okalający schron płot jest najstarszym w całej Gdyni. Pochodzi z XIX wieku i najprawdopodobniej był pierwotnie zamontowany na Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku. Okalający schron płot jest najstarszym w całej Gdyni. Pochodzi z XIX wieku i najprawdopodobniej był pierwotnie zamontowany na Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku.

Nietypowa budowla? Zgłoś nam do wyjaśnienia

Zastanawiasz się, czym jest i jaką funkcję pełni dziwna budowla, którą mijasz w drodze do pracy lub która znajduje się w pobliżu twojego miejsca zamieszkania? Napisz do nas! Poinformuj o lokalizacji, napisz, jakie masz pytania. Postaramy się ją sfilmować i wyjaśnić, co to takiego.

inwestycje@trojmiasto.pl

Miejsca

Opinie (71) 8 zablokowanych

  • (2)

    Obok schronu opisanego w artykule stoi także rudera, która rzekomo jest zabytkiem.

    • 3 4

    • A co konkretnie? (1)

      • 1 0

      • Pewnie GUM ma na mysli

        • 0 1

  • (1)

    A myślałem, że chodzi o schron, w który przeistoczył się Urząd Miasta w Gdyni, w którym z polecenia Najjaśniej Oświeconego Prezydenta kryje się kasta polityczno-urzędnicza ;)

    • 21 7

    • 100% racji

      • 5 2

  • A my głupi sie tam modliliśmy.

    • 5 3

  • Schrony, bunkry, baraki były na przymorzu

    Redakcja mało wie. Bez czytelników był by tutaj tylko raport.

    • 5 2

  • Tuż obok też jest ciekawy budynek (3)

    Chodzi mi o Chrzanowskiego 10. Budynek, którego konstrukcja oparta jest na stalowych przęsłach opartych na palach wbitych w ziemię. Przęsła te tworzą konstrukcję budynku a ich fragmenty widoczne są w piwnicach jak i na zewnątrz budynku.

    • 8 0

    • (1)

      Przechodzę tamtędy regularnie ale nie kojarzę O który budynek chodzi, muszę zwrócić uwagę, chyba że jest jescze jeden budynek o nr 10 pod którym jest zdaje się GUM, ale może celowo tak sarkastycznie i enigmatycznie napisales. Mało kto tam chodzi ale okolice za urzedem morskim, okolice zlomowiska, zarosniete drogi na torowiskach za parkingiem dla tirów stanowią fajna ciekawostke i tereny dla miłośników takich miejsc okoloprzemyslowych, zaniedbanych, zapomnianych ale z przeszłością

      • 1 0

      • Jest za Urzędem Morskim

        Musisz wejść w podwórze.

        • 0 0

    • Fakty...

      Czuje się w obowiązku sprostować ,budynek o którym mowa był budowany jako jeden z pierwszych w okolicy, niestety nie uwzględniono braku nośności gruntu ( dawne ujście rzeczki i torfowiska o czym zresztą mowa w artykule) Budynek zbudowano w sposób tradycyjny z typowym podpiwniczeniem i na standardowych fundamentach ,niestety jeszcze przed zakończeniem budowy stwierdzono że budynek nierównomiernie osiada ,wręcz kładzie się na jedną stronę i grozi zawaleniem ,więc postanowiono ratować sytuacje wiążąc całą konstrukcje stalowymi dzwigarami (szczególnie widocznymi w piwnicach) i wybudowano przy klatkach schodowych po obu stronach budynku a'la przyczółki mostowe ,ta stalowa konstrukcja to po prostu próba ratowania budynku.Odchyłki od pionu i poziomu są i tak do dzisiaj rzedu 15cm i tylko inwencja budowlańców sprawiła że tego na pierwszy rzut nie widać ;P
      Pozostałe budynki w okolicy są już budowane w technologii pełnego palowania gruntu pod fundamenty i to jak widać załatwia sprawę ....

      • 1 0

  • Płot /krata forteczna została zdemontowana z nad fosy Reduty Koszarowej Biskupiej Górki. (1)

    Dłuższy jej odcinek znajduje się też w Ośrodku Żeglarski LOK w Jastarni...

    • 6 1

    • Hmmm

      Chodzi Ci o zdemontowaną już bramę wjazdową? Nie wiedziałem, że miała taką historię.

      • 1 0

  • Do Redaktora

    Panie Rafale, bardzo ciekawy artykuł, szczerze nie wiedziałem o tej budowli aż tyle, mimo, że często w tamtych rejonach bywam, polecam zainteresować się bunkrem niemieckim, który został zbudowany na potrzeby niemieckich oficerów z U botów ... Jest chwilę dalej, aktualnie jest tam strzelnica. Pozdrawiam

    • 4 2

  • Opinia do filmu

    Zobacz film Nietypowe Budowle Trójmiasta. Schron jak piramida

    Płot forteczny a nie mur forteczny

    Kuty płot forteczny a nie mur forteczny otacza schron i nie jest to najlepiej zachowany schron przedwojenny w Gdyni-lepiej zachowany jest w Bankowcu.

    • 5 0

  • Oddać płot!

    • 2 3

  • Swego nie znacie.

    Dobrze jest dowiedzieć się ciekawostek, mimo wielu lat mieszkania w Gdyni.

    • 4 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Sprawdź się

Sprawdź się

Tytuł księcia Gdańska przysługiwał w początku XIX wieku, w dobie wojen napoleońskich i pierwszego Wolnego Miasta osobie:

 

Najczęściej czytane