Największa armada piracka na Bałtyku

Michał Lipka

19 sierpnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat)

Opinie (21)

Najnowszy artykuł na ten temat Kaci w mundurach i ich ofiary. Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni tuż po wojnie

Parokrotnie pisaliśmy już o piratach lub kaprach, których działalność związana była z Gdańskiem lub Morzem Bałtyckim. Aż dziwi, że nigdy dotąd nie wspomnieliśmy o Braciach Witalijskich, którzy stanowili największy bałtycki związek łupieżczy.

Małgorzata I (ur. w 1353 w Søborg, Dania, zm. 28 października 1412 we Flensburgu) - władczyni Danii, Norwegii i Szwecji.

Ich historia rozpoczyna się 24 lutego 1389 roku. Tego dnia, w wyniku wojny domowej, szwedzka opozycja mająca wsparcie połączonych wojsk duńsko-norweskich, pokonała siły szwedzkiego króla Albrechta III, który trafił do duńskiej niewoli i znalazł się w lochach królowej Małgorzaty I, władczyni Danii i Norwegii.

W Sztokholmie, podobnie jak niebawem w całej Szwecji, pojawił się głód. Zanim jeszcze Albrecht został uwięziony, wynajął niezwykłą flotę, złożoną głównie z biedoty i przestępców, która miała dostarczać do obleganego przez Duńczyków Sztokholmu żywność. Początkowo nazywano ich braćmi wiktualnymi, lecz z czasem przyjęła się inna nazwa - Bracia Witalijscy.

Siły, jakimi dysponowali rozrastały się w szybkim tempie i niebawem - obok zaopatrzenia potrzebujących - zaczęli również napadać na inne jednostki żeglujące po Bałtyku.

Po zawarciu pokoju Bracia nie zaprzestali swych działań. Przestali zajmować się dostarczaniem jedzenia, a skupili się na działalności pirackiej. Początkowo posługiwali się listami kaperskimi, które sankcjonowały ich działania, ale z czasem przestali zwracać na nie uwagę. Napadali nie tylko na żeglujące statki, ale i na mieszczące się w pasie nabrzeżnym miasta.

Albrecht III Meklemburski. To z jego inicjatywy powstali Bracia Witalijscy, którzy mieli dostarczać pożywienie do głodującej na skutek wojny domowej Szwecji.

Królowa Małgorzata nie mogąc poradzić sobie z coraz większą skalą działalności piratów poprosiła o pomoc króla Anglii Ryszarda II, który jednak dbając o swoją Royal Navy takiej pomocy odmówił.

Bracia Witalijscy poczynali sobie coraz odważniej - na Gotlandii zdobyli miasto Visby, które od tej pory stało się ich główną, ale nie jedyną bazą. W niektórych źródłach możemy odnaleźć informację, że jedna z ich baz mieściła się w leżącym na terenie dzisiejszej Polski porcie w Rowach.

Warto sobie zadać pytanie, dlaczego nawet tak potężna organizacja jak Hanza, nie mogła rozprawić się z piratami? Bo Hanza, choć niezwykle bogata i wpływowa, reprezentowała interesy najbogatszych warstw społeczeństwa. Tymczasem Bracia Witalijscy cieszyli się dużą popularnością wśród rybaków i biedniejszych mieszkańców wybrzeży, gdyż często zachowywali się jak filmowy i ten historyczny Janosik. Część zdobytych kosztowności przekazywali najuboższym, a ci w zamian rewanżowali się informacjami o koncentracjach i ruchach flot poszczególnych państw.

Bracia Witalijscy odnosili największe sukcesy, gdy przewodził im Klaus Störtebeker. O jego miejscu urodzenia krążą legendy (tak samo jak i jego późniejszych działaniach łupieżczych). Podobno od młodzieńczych lat napadał na możnych, by część zdobyczy oddawać biedakom. Czy taka jest prawda? Tego dziś jednoznacznie nie jesteśmy w stanie określić. Jedynym znanym powszechnie faktem jest jego niezwykła odporność na wszelakie trunki - nie sposób było go upić. To właśnie pod jego dowództwem Bracia byli postrachem na Bałtyku i żadne państwo nie było w stanie dorównać sile ich floty.

Rysunek z epoki przedstawiający bitwę pod Helgolandem i następnie egzekucję przywódców piratów na rynku w Hamburgu.

Ale los pirata jest zmienny. Pierwszy cios nadszedł od strony Krzyżaków - rycerze pod dowództwem Wielkiego Mistrza Konrada von Jungingena (starszego brata Ulricha, który został Wielkim Mistrzem kilka lat później, a swego żywota dokonał pod Grunwaldem) dokonali desantu na Visby, zdobywając je i przyczyniając się do powolnego upadku Braci Witalijskich.

Piraci próbowali działać dalej w mniejszych grupach, ale wtedy obudziła się Hanza. Tym razem w ostatniej bitwie pod Helgolandem, w 1401 r., nie pozostawiono żadnych wątpliwości - wszyscy znaczni przywódcy Braci zginęli lub zostali skazani na śmierć.

Pomnik Klausa Stortebekera na rynku w Hamburgu. Pirata i przywódcę Braci Witalijskich upamiętniono w tym samym miejscu, w którym go ścięto.

O losie Störtebekera i Braci Witalijskich opowiada polska szanta, śpiewana przez zespół Cztery Refy.

"Störtebeker i ojciec Michael,
Piraci dwaj z kupieckich kies wysysali krew
Na morzu, a nie na lądzie.
Aż się odwrócił od nich Pan Bóg
I skazał ich na klęskę i na hańbę

(...)

Kat, co go zwali Rosenfeld,
Piaskowym kołem długo ostrzył miecz A potem głowy ścinał.
Rozsznurowane trzewiki miał
I we krwi ciepłej brodził aż do łydek.

(sł. Janusz Sikorski)

Po bitwie pod Helgolandem niedobitki próbowały jeszcze stawiać opór, ale ostatecznie w 1432 roku Bracia Witalijscy oficjalnie ulegli rozwiązaniu.

Co w ramach podsumowania? Wszyscy mają swych piratów, do najsłynniejszych niewątpliwie zaliczymy tych karaibskich, ale żeby tak zapomnieć o naszych bałtyckich, to chyba się nie godzi...

Michał Lipkam.lipka@trojmiasto.pl

Opinie (21) 1 zablokowana

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 07:25

wiadomo kto wymiata (5)

jeśli piraci to tylko SKNiH! im nikt nie podskoczy

tommi
8 lat
- 0 5
Twoja opinia

Zmień treść

jeśli piraci to tylko SKNiH! im nikt nie podskoczy
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-19 07:36
  
  Rel0aded
  
  8 lat
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Rel0aded
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-19 07:47
  
  Czy chodzi o jakąś brygadę sprzatającą? (3)
  
  Czy "wymiatanie"- to jakaś wyjątkowa umiejętność- ja używam odkurzacza.
  
  lipa
  8 lat
  - 2 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Czy "wymiatanie"- to jakaś wyjątkowa umiejętność- ja używam odkurzacza.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-08-19 08:43
    
    Tu chodzi o Mieszka (2)
    
    Po staroslowiansku to wymiatacz
    
    8 lat
    
    3 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Po staroslowiansku to wymiatacz
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-08-19 09:17
      
      Czyli Mieszko I - to był pirat? (1)
      
      Jakaś bzdura- książę Polan Mieszko I pod Cedynią- piratem?
      
      lipa
      8 lat
      
      0 2
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Jakaś bzdura- książę Polan Mieszko I pod Cedynią- piratem?
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2015-08-19 09:31
        
        A co?To były czasy kiedy Odra i Warta piractwem stały.
        
        Arturek z Bełzca
        8 lat
        
        1 0
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        A co?To były czasy kiedy Odra i Warta piractwem stały.
        Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 08:36

Wiecej takich info!

8 lat
- 15 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 08:47

Ciągłość została zachowana (1)

Nastepca Braci Witalskich był Eryk darlowski.

8 lat
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

Nastepca Braci Witalskich był Eryk darlowski.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-19 20:53
  
  Klaus zadzil polak walczyl
  
  Gdyby polak zadzil nie zaszli by takdaleko
  
  Jeck
  8 lat
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Gdyby polak zadzil nie zaszli by takdaleko
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 09:39

Macie jakies materialy, czym dysponowali?

Co to byly za jednostki, ile? W tym okresie to juz kogi, czy cos innego?

8 lat
- 9 1
Twoja opinia

Zmień treść

Co to byly za jednostki, ile? W tym okresie to juz kogi, czy cos innego?
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 10:36

Zaraz zaraz...

Albrecht II, nieżyjący od 1379r. włączył się do akcji w 1389r.???

8 lat

Odpowiedź redakcji:

Dziękujemy za sugestię. Treść została poprawiona.
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

Albrecht II, nieżyjący od 1379r. włączył się do akcji w 1389r.???
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 11:54

(1)

legendy o piratach helskich są świetne, autorem książki "Pirackie przygody" Edward Obertyński polecam!

8 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

legendy o piratach helskich są świetne, autorem książki "Pirackie przygody" Edward Obertyński polecam!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-19 21:39
  
  bajeczki pana ochmistrza !
  
  8 lat
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 19:34

(1)

Ten artykuł to jakaś lipka!

autor opcjonalny
8 lat
- 1 8
Twoja opinia

Zmień treść

Ten artykuł to jakaś lipka!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-19 21:41
  
  i co mi zrobisz jak mnie złapiesz ?
  
  8 lat
  - 0 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  i co mi zrobisz jak mnie złapiesz ?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 20:31

Lipka, zmień dilera (2)

Royal Navy w XIV wieku?! Dobry diler, nie ma co :D Royal Navy została utworzona w połowie XVII wieku...

8 lat
- 4 5
Twoja opinia

Zmień treść

Royal Navy w XIV wieku?! Dobry diler, nie ma co :D Royal Navy została utworzona w połowie XVII wieku...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-20 09:44
  
  skrót myślowy (1)
  
  Już wtedy Wielka Brytania posiadała flotę, z którą nikt nie mógł się równać
  
  8 lat
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Już wtedy Wielka Brytania posiadała flotę, z którą nikt nie mógł się równać
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-09-01 15:54
    
    Wtedy Wielka Brytania nie istniała - była Anglia, Szkocja i rozdrobniona Irlandia. A Anglia była wtedy biednym zaściankowym państewkiem żyjącym ze sprzedaży wełny.
    
    Brytyjska potęga morska to dopiero XVIII w. Wcześniej karty rozdawali Niderlandczycy (od poł XVII w.), od wielkich odkryć (XV w.) Iberyjczycy (najpierw Portugalczycy, potem Hiszpanie), wcześniej Hanza.
    
    Smoluch
    8 lat
    
    1 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Wtedy Wielka Brytania nie istniała - była Anglia, Szkocja i rozdrobniona Irlandia. A Anglia była wtedy biednym zaściankowym państewkiem żyjącym ze sprzedaży wełny. Brytyjska potęga morska to dopiero XVIII w. Wcześniej karty rozdawali Niderlandczycy (od poł XVII w.), od wielkich odkryć (XV w.) Iberyjczycy (najpierw Portugalczycy, potem Hiszpanie), wcześniej Hanza.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-19 21:13

inna

inna szanta też:
https://www.youtube.com/watch?v=2kTefRMx73g

8 lat
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

inna szanta też: https://www.youtube.com/watch?v=2kTefRMx73g
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-20 05:57

Eryk I Pomorski

Proponuje napisać artykuł o Eryku I Pomorskim - królu Danii, Szwecji i Norwegii a zarazem mieszkającym w Darłowie, jest to też bardzo interesująca historia.

Adam
8 lat
- 5 1
Twoja opinia

Zmień treść

Proponuje napisać artykuł o Eryku I Pomorskim - królu Danii, Szwecji i Norwegii a zarazem mieszkającym w Darłowie, jest to też bardzo interesująca historia.
Regulamin dodawania opinii