- 1 Przymorze kiedyś i dziś. Porównujemy zdjęcia (145 opinii)
- 2 Kronika oblężenia Gdańska w 1734 r. Część 2 (12 opinii)
- 3 Nietypowa willa prezesa banku nad miastem (55 opinii)
- 4 Te zabytki otwierają się po remontach (88 opinii)
- 5 "Banany jedzą tylko dzieci bardzo bogate" (36 opinii)
- 6 Konie i samoloty. Wyspa widziała wszystko (44 opinie)
Najbardziej tajemniczy budynek Gdańska
Niewiele jest w Gdańsku zabytków, których historię znamy lepiej, niż ich najnowsze dzieje. Jednym z nich jest budynek przy Okopowej 9: niegdyś była tu brama wjazdowa do miasta, potem gmach gdańskiej policji, a od 65 lat siedziba służb specjalnych.
Szybka ewolucja metod oblężniczych, a zwłaszcza rozwój artylerii, sprawiły, że ta linia obronna miasta nie przetrwała zbyt długo. Już w 1563 r. Brama Karowa została zasypana i znalazła się wewnątrz wału ziemnego, a w latach 1571-76 budowniczy Hans Kramer wzniósł w tym miejscu wysoki bastion z kazamatami, nazwany, podobnie jak jego poprzedniczka, Bastionem Karowym. Miał on przetrwać ponad 300 lat.
Potężne bastiony i otaczająca je fosa, które w XVI-XVIII wieku przydawały Gdańskowi prestiżu, w XIX wieku były już tylko przeszkodą, hamującą rozwój nowoczesnego miasta. Po długich debatach i przełamaniu oporu konserwatywnych środowisk wojskowych, zdecydowano się w końcu na likwidację fortyfikacji. Zgodnie z propozycją niemieckiego urbanisty Jacoba Stübbena, na ich miejscu miały powstać szerokie ulice (m. in. dzisiejsze Podwale Grodzkie, Wały Jagiellońskie i Okopowa), zabudowane reprezentacyjnymi gmachami.
Co ciekawe, podczas niwelacji wałów natrafiono na całkiem dobrze zachowaną średniowieczną Bramę Karową, co zostało udokumentowane na fotografiach z epoki i pozwoliło historykom, zwłaszcza prof. Ottonowi Kloepplowi, na rekonstrukcję wyglądu tej budowli. Pamięć o bramie trwała też w nazwie nowo wytyczonej ulicy, która do 1945 r. nosiła nazwę Karrenwall (północna część obecnej ul. Okopowej, od Bramy Wyżynnej do ul. Św. Trójcy).
Jedną z pierwszych i najważniejszych budowli wznoszonych przy Karrenwall była nowa siedziba Królewskiego Prezydium Policji. Wcześniejszą siedzibę przy ul. Długiej 25 przekazano w 1895 pod budowę gmachu cesarskiej poczty. Pewną ciekawostką jest fakt, że mimo powstania w 1871 r. Cesarstwa Niemieckiego, nadal istniało Królestwo Prus i policja w Gdańsku była wciąż policją pruską. W tym samym czasie poczta była już cesarska, a więc ogólnoniemiecka. Prezydent policji rezydował tymczasowo na przedmieściu Petershagen (Zaroślak) i istniała pilna potrzeba ulokowania jego urzędu w bardziej prestiżowym miejscu.
Budynek przy Okopowej 9 był jednym z tych, które krytyczny rok 1945 przetrwały w najlepszym stanie, choć szczegóły ówczesnych wydarzeń otacza aura pewnej tajemnicy. Można przypuszczać, że wiąże się to z dobrą orientacją wywiadu sowieckiego co do działalności organów bezpieczeństwa III Rzeszy i planami przejęcia archiwów tychże służb (z podobnych względów oszczędzono zapewne siedzibę Gestapo przy Nowych Ogrodach 27).
Nie jest łatwo - ze zrozumiałych względów - opisać powojenne dzieje budynku: wiadomo, że został on przejęty przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, a Milicja Obywatelska - PRL-owski odpowiednik policji - zadowoliła się pobliskim budynkiem przy Okopowej 15 i wspomnianym gmachem przy Nowych Ogrodach. Przy Okopowej 9 lokatorami były m. in. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych (do 1990 r.), delegatura Urzędu Ochrony Państwa (lata 1990-2002), a obecnie mieści się tu siedziba delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
O autorze
Marcin Stąporek
- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.
Opinie (129) 6 zablokowanych
-
2010-06-09 18:37
Najbardziej tajemniczy budynek (1)
położony jest przy Jaśkowej Dolinie pod Moreną. Od 20 lat duży budynek i olbrzymia działka są puste i nic się tam nie dzieje. 20 lat powolnego niszczenia przy takiej lokalizacji. To dopiero tajemnicza sprawa!
- 4 0
-
2010-06-10 07:55
ktory budynek tam pusty stoi?
- 2 0
-
2010-06-09 18:58
gdańskie zabytki (2)
Ostatnio gościłam rodzinę z Krakowa. Chcieli obejrzeć wnętrze ratusza na ul. Długiej i Dwór Artusa. Byli bardzo zawiedzeni tym, co zobaczyli. W ratuszu - zgodnie z informacją na stronie www.mhmg.gov.pl - udostępnione miały być zwiedzającym trzy sale z ich dawnym wystrojem, tymczasem można zobaczyć jedynie we współczesnych wnętrzach jakąś skromną wystawkę. W dworze Artusa też skromnie, część ekspozycji prezentowana we współczesnych wnętrzach, m.in. plansza z rysunkiem przedstawiającym dawną sień Gdańską - to można oglądać w folderach. Było mi po prostu wstyd za włodarzy naszego miasta, że tak sztandarowe dla Gdańska zabytki przedstawiają się tak skromnie.
- 13 0
-
2010-06-09 19:47
Mario. A teraz wyobraź sobie, że przyjeżdża ktoś kto tu nikogo nie zna. (1)
Czyta na drogowskazie koło Zieleniaka: "Stare Miasto - Old Town". I co znajduje? Smutne bloki i wieżowce co mają tyle wspólnego z Gdańskiem ile Kaliningrad z Królewcem. Czyli tylko lokalizację.
- 3 0
-
2010-06-10 10:24
Sorki, ale każde miasto ma swój kod kulturowy i nikt pod bezmózgiego turystę nie będzie przenosił nazwy Starego Miasta na Główne Miasto
- 1 0
-
2010-06-09 19:13
ubecja
raz wejdziesz i amen
- 3 1
-
2010-06-09 19:52
:))))
HISTORYCZNY(!) publicysta!!!! Proponuje wpisać na listę zabytków UNESCO hihihi
- 2 2
-
2010-06-09 19:56
Autor jest Rzygaczem
Bleeee
- 6 5
-
2010-06-09 23:10
hej
Ciekawe
- 2 1
-
2010-06-09 23:24
Lubię opowieści o dawnych dziejach (1)
patrząc na te stare zdjęcia-potwierdzam=Gdańsk był pięknym miastem,dobrze,że po wojnie postawiono na odbudowę "w starym stylu",przez to zachwyca i dziś swym pięknem.Uważam,że i na Wyspie Spichrzów powinien być zachowany ten
dawny urok spichlerzy i kamieniczek.- 4 0
-
2010-06-09 23:53
Na Boga, Heleno. Wyszłasz poza Główne Miasto od czasów wojny?
Radzę Ci, nie idź na Stare Miasto. Grozi myślami samobójczymi.
- 0 1
-
2010-06-10 05:39
Gdańsk dawny na obrazku
Gdańsk dzisiejszy na Morenie czy na Zaspie kurcze przepaśc
- 2 1
-
2010-06-10 07:28
Ciekawe,
a na zdjeciu z poczatkow XX wieku, widac z prawej strony za tym budynkiem gdanska synagoge- ciekawe czemu ona nie zostala odbudowana?
- 4 5
-
2010-06-10 09:45
(3)
Artykulik ciekawy, fajny. Wczoraj pojechalem zobaczyc ten budynek. Nad wejsciem faktycznie napis jakis brzmiacy niemiecki jak ss,to mi sie nie podoba. A ciekawe jak czuja sie tam pracownicy... Wszystko ladne i do remontu elewacja bez napisow takich.
- 1 0
-
2010-06-10 10:40
(2)
Przed pisaniem sie zastanow,a nie po.Glupota od ciebie bije.
Wprowadziles sie do Niemieckiego Miasta i masz pretensje ze Garbaty .......- 1 2
-
2010-06-10 11:03
(1)
Miasto niemieckie pisze się z małej litery, nie jest nazwą własną, trzeba do liceum chodzić. Jeśli chodzi o słabe zastanawianie się i głupota to domena paru innych tutaj wpisów. Interesuję się głównie Starą Oliwą i Brzeźnem- swoimi korzeniami właśnie w tym mieście, gdyż cała moja rodzina tu mieszkała. Historia budynku opisanego w artykule była mi obca więc wyrażam (jak sądzę czytelnie) pogląd jedynie porównawczy do dużego grona osób niesympatycznie kojarzących.
- 1 0
-
2010-06-10 18:14
Troche mnie ponioslo,przepraszam!!!!!
- 0 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.