- 1 Gdzie są wrota Bramy Nizinnej? (104 opinie)
- 2 Marynarze, stewardessy i kelnerzy (2 opinie)
- 3 Zajrzyj do międzywojennych witryn (39 opinii)
- 4 Czemu już nie ma takich imprez? (68 opinii)
- 5 Podróż koleją z Gdyni do Szwecji (7 opinii)
- 6 Morze odkryło tajemniczą łódź (62 opinie)
Dobrze znana gdańszczanom Brama Wyżynna już niedługo zostanie poddana poważnym pracom budowlanym i konserwatorskim. Po ich zakończeniu, możemy mieć kłopot z rozpoznaniem tego obiektu: zniszczone elewacje zostaną odnowione, ale jednocześnie pojawią się elementy nowoczesne - przede wszystkim szklane, elektrycznie otwierane drzwi, za którymi znajdzie się centrum informacji turystycznej.
W 1861 r. wciąż było tak, jak przed rozbiorami: brama znajdowała się w linii potężnych wałów ziemnych, dostęp od strony Targu Siennego możliwy był jedynie poprzez zwodzony most przerzucony nad fosą. Wozy wjeżdżały środkiem, dla pieszych pozostawiono dwa przejazdy po bokach. W tym właśnie roku odnowiono elewację, czego śladem są do dziś widoczne sygnatury z datami. Z dawnych zdjęć wiemy, że nie zapomniano o wyzłoceniu umieszczonych na fasadzie dat i sentencji.
Nowe zbliżało się jednak wielkimi krokami. W 1878 r. rozebrano wewnętrzną część bramy, która dwoma poternami obchodziła budynek Katowni i część przylegających do niej wałów, a zwodzony most zastąpiono stałą groblą. Odtąd ruch kołowy (nie było jeszcze samochodów, ale zaczynały się pojawiać tramwaje konne) można było kierować obok Bramy Wyżynnej, a nie tylko przez nią.
Kilkanaście lat później całkowicie zlikwidowano fosę i wały. Uzyskana powierzchnia została przeznaczona na nowoczesne, szerokie ulice i reprezentacyjne budowle. Zabytkowa brama nie miała już żadnej funkcji. Dopiero w 1903 r. przekształcono ją w siedzibę odwachu (inaczej: kordegardy), czyli charakterystycznej dla dawnych miast wartowni wojskowo-policyjnej. Niepotrzebny przejazd i przejścia boczne zostały zamknięte przeszklonymi ściankami, dzięki czemu powstały we wnętrzu pomieszczenia użytkowe. Częstym motywem wydawanych na początku wieku widokówek stała się odprawa warty przed Bramą Wyżynną.
Wraz z demilitaryzacją Gdańska po wejściu w życie traktatu wersalskiego, odwach został w 1920 r. zlikwidowany, a jego pomieszczenia przejęła niemiecka firma żeglugowa Norddeutscher Lloyd (NDL) - w tamtych czasach kojarzona zwłaszcza z pasażerskimi transatlantykami. Pewnie niejeden emigrant z naszej części Europy odwiedził Bramę Wyżynną, by tu wykupić bilet na upragniony rejs do Nowego Jorku.
Jeszcze przez kilka lat po zakończeniu działań wojennych wnętrza bramy istniały w kształcie nadanym im na początku XX wieku - na miejsce NDL wprowadziło się do nich Polskie Biuro Podróży "Orbis". W 1952 r. zwyciężyła koncepcja "historyzująca" - ponieważ ważnym elementem odbudowy Głównego Miasta była rekonstrukcja tzw. Drogi Królewskiej, zdecydowano się potraktować Bramę Wyżynną jako otwarcie tego szlaku i w związku z tym usunięto ścianki zamykające środkowy przejazd. Przejścia boczne pozostawały zamknięte i w takim kształcie zabytek dotrwał mniej więcej do przełomu tysiącleci. Co ciekawe, aż do końca lat 90. funkcjonowały tu małe biura turystyczne.
Warto zauważyć, że mimo otwarcia środkowego przejazdu, i tak mało kto miał okazję tędy przechodzić - główny ruch pieszy odbywał się i nadal odbywa pomiędzy północną ścianą bramy a budynkiem LOT-u. Należy żałować, że poszerzając jezdnie na Okopowej i Wałach Jagiellońskich, nie pozostawiono dość miejsca, by turyści mogli przystanąć i podziwiać fasadę bramy zaprojektowaną przez Willema van den Blocka.
W 2002 r. Bramę Wyżynną przejęło Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, znane jako gospodarz najcenniejszych zabytków miasta: Ratusza Głównomiejskiego, Dworu Artusa czy Domu Uphagena. Kilka lat trwały przygotowania do prac budowlanych i remontowych. Jak już wiemy, postanowiono powrócić do rozwiązania sprzed 1952 r. i ponownie zamknąć przejazd i przejścia boczne. W 2010 r. rozstrzygnięto przetargi i już wkrótce rozpocznie się realizacja projektu. Po zakończeniu prac poznamy nowe, być może zaskakujące oblicze jednego z najcenniejszych gdańskich zabytków.
O autorze
Marcin Stąporek
- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.
Opinie (178) ponad 20 zablokowanych
-
2010-08-05 10:02
(14)
Co to jest gdańska Akademia Rzygaczy?
- 14 50
-
2010-08-05 10:08
to takie coś, co tylko potrafi gadać (3)
a nic konkretnego zrobić dla zabytków w mieście.
- 19 21
-
2010-08-05 14:37
(2)
zabytki są w tej chwili niszczone i oszpecane różnymi budynkami tak jak to widać obok żurawia
- 5 3
-
2010-08-05 18:48
(1)
Akurat okolice Bramy Wyżynnej, a także Złotej Bramy najbardziej niszczone są moczem naszych krajan.
- 10 1
-
2010-08-06 08:16
Bo brak WC, są za to Kindertransporty
- 3 1
-
2010-08-05 10:09
ekipa wracająca z miasta aniołów w niedzielę rano
- 44 7
-
2010-08-05 10:31
Była to szkoła istniejąca w kiedyś w Gdańsku. W programie tejże Uczelni znajdowała się analiza i metodologia badań nad wymiocinami, gastroenterologia i hepatologia, techniki wymiotowania, żywienie i technologia żywności, farmakologia i toksykologia oraz podstawy psychologi i socjologi. Jej absolwenci byli znanymi pracownikami i bywalcami klubów w Trójmieście. Posiadali bogatą wiedzę na temat wymiotów, ich objawów, przyczyn oraz skutków.
- 20 14
-
2010-08-05 10:57
(1)
rzygacze są to zwieńczenia rynien na starówce
akademia pewnie tym zajmowała się- 7 5
-
2010-08-05 13:08
akademia to ci co do tych zwienczen zwracali.
- 5 4
-
2010-08-05 11:18
(2)
Strona internetowa miłośników Gdańska stworzona na kształt wirtualnego uniwersytetu. Polecam
http://www.rzygacz.webd.pl/- 14 8
-
2010-08-05 11:25
germanofilska wybiórcza propaganda
- 7 25
-
2010-08-06 15:03
dno dna
pisać każdy może, a ZROBIĆ COŚ KONKRETNEGO to już nie. do dupy z taką 'akademią'
- 1 0
-
2010-08-05 13:44
"Akademia Rzygaczy jest wirtualną, niezależną od nikogo placówką badawczą, której przedmiotem zainteresowania jest historia i współczesność najpiękniejszego Miasta na świecie: Gdańska" - to z ich strony, a co to jest "rzygacz" - patrz wpis poniżej
- 11 2
-
2010-08-05 14:27
Akademia Rzygaczy to to ci delikwenci co wieczorem
rzygają po zaułkach Starówki na wskutek spożycia znacznych ilości tanich napoi wyskokowych (wino, dykta, politura). Dlatego też charakteryzują się świetną wiedzą z zakresu topografii Starego Miasta. Całodzienne pogawędki podczas libacji na ławce skutkują poszerzeniem wiedzy teoretycznej o wątki autobiograficzne i smaczki historyczne.
- 7 10
-
2010-08-06 10:41
Nazwa Akademii
Nazwa Akademii odnosi się do rzygacza – elementu architektonicznego, który ma za zadanie ochraniać budynek przez odprowadzanie wody od niego oraz być jego ozdobą. Członkowie Akademii Rzygaczy stawiają sobie podobne cele – chcą chronić historyczne budowle, działać na rzecz przywrócenia dawnego piękna Gdańska oraz, poprzez działalność edukacyjną, uświadomić innym to piękno.
- 2 2
-
2010-08-05 10:02
Czy ktoś wie kogo pomnik stoi przed bramą (21)
w czasach Wolnego Miasta?
- 21 6
-
2010-08-05 10:06
(1)
konia wdzięcznie nazwanego Siwkiem
- 5 5
-
2010-08-05 10:08
ahahahaha
- 3 3
-
2010-08-05 10:22
Cesarz Niemiec Wilhelm
- 10 2
-
2010-08-05 10:24
Nie kogo a jeśli już (1)
to czyj pomnik......
- 6 2
-
2010-08-05 10:27
kogo-niemców. czyj wilhelma:)
- 11 1
-
2010-08-05 10:30
Wilhelm I (1)
http://www.rzygacz.webd.pl/index.php?id=73,354,0,0,1,0
- 5 2
-
2010-08-05 10:49
dziękuję
- 4 1
-
2010-08-05 11:20
(2)
cesarz Wilhelm któryś tam
- 2 3
-
2010-08-05 11:26
Ten koń nazywał się "Wilhelm"? (1)
- 1 4
-
2010-08-05 11:29
Koń nazywał się Siwek...dla przyjaciół, nieznajomi nazywali do zwyczajnie: koń.
- 7 1
-
2010-08-05 11:30
zrekonstruować pomnik! :)
- 7 3
-
2010-08-05 12:11
Pomnik
Cesarza Wilhelma I
- 3 4
-
2010-08-05 12:24
? (3)
nie jest to przypadkiem pomnik Jana III Sobieskiego ktory stoi obecnie kawalek dalej na srodku ronda obok Huciska?
- 6 13
-
2010-08-05 12:28
Zanczy się..konia poniosło
- 12 2
-
2010-08-05 14:40
(1)
Pomnik Jana III Sobieskiego przybył do Gdańska z Lwowa - Stalin nie chciał mieć króla w "swoim" mieście.
- 9 0
-
2010-08-06 12:35
Jan III Sobieski
Drobna poprawka: ze Lwowa do Wilanowa a dopiero stamtąd do nas:)
- 1 0
-
2010-08-05 15:21
Pomik
Pomnik Wilhelma I na koniu
- 1 2
-
2010-08-05 16:00
cesarz Niemiec
- 0 1
-
2010-08-05 17:49
pomnik
pomnik wilhelma II :)
- 0 1
-
2010-08-05 21:09
to jest pomnik
Wilhelma wielkiego. Proponuję stronę wolne miasto Gdańsk Forum.
Pozdrawiam- 2 2
-
2010-08-06 12:06
jakiegoś niemieckiego cesarza Wilhelma...
- 0 0
-
2010-08-05 10:10
Budynek LOT (15)
Piękny budynek LOT-u stoi w czasach Wolnego Miasta. Gdzie był konserwator zabytków w czasach, gdy po wojnie wybudowana tego pomarańczowego potwora, który dzisaj wygląda fatalnie z tą wyblakłą farbą na elewacji.
- 148 4
-
2010-08-05 10:50
WNIOSEK FORMALNY!!!!!!
kto wnioskuje o zburzenie tego potwora??? mnie szlag trafia jak widzę budynek LOT-u i tyle :(
- 63 3
-
2010-08-05 11:01
Socjaliści rządzą nadal (4)
Popieram.
Dzisiejsza ekipa decydentów obok Wielkiego Żurawia (który jest największym średniowiecznym dźwigiem portowym w Europie) stawia klocki ze szkła i betonu!- 20 7
-
2010-08-05 11:25
Dokładnie (2)
W obecnych czasach tez buduje sie takie "LOTy" w Gdańsku. Niestety...
- 21 2
-
2010-08-05 11:27
To po prostu gmina Budyniowice POmorskie
- 18 3
-
2010-08-05 11:50
nie pojmuję tego, ze niektórym się takie "zabytki" podobają
- 8 3
-
2010-08-06 12:42
...
...i to jest SKANDAL!!!
- 0 0
-
2010-08-05 12:22
(1)
ta elewacja nie jest oryginalna , to właśnie w czasie remontu została tak paskudnie *&%......... no.... na stronach Foto Kosycarz można znaleźć stare zdjęcia ,
na tamte czasy był bardzo nowoczesny i nawet ładny ;)- 6 2
-
2010-08-06 12:41
Budynek LOT-u
I owszem, na tamte czasy, ale już wtedy były protesty co do lokalizacji w tym miejscu...
- 0 0
-
2010-08-05 12:26
Budyń nie jest Gdańszczaninem ... wiec olewa wizerunek miasta...woli mamone (1)
- 10 3
-
2010-08-05 17:51
chcą budować na wyspie spichrzów. kto ma pomysł, żeby opóźnić budowę i żeby to nie było za kadencji Adamowicza bo wiadomo że ten niemiec wszystko sknoci?!
- 3 1
-
2010-08-05 14:24
poczekaj poczekaj (1)
jeszcze pare lat i go wciagna na liste "zabytkow"
- 5 0
-
2010-08-05 14:46
do tego czasu te wartościowe się rozpadną
- 4 0
-
2010-08-05 14:33
Gdzie był konserwator zabytków? (1)
Jak to gdzie, na etacie był !
- 6 0
-
2010-08-05 14:44
nic się nie zmieniło, nadal jakiś tam ktoś jest na etacie i nadal budują różne potworki
- 1 0
-
2010-08-05 18:45
foto
Na demotach kiedyś widziałam takie zdjęcie budynku lotu i komentarz, że lot poprostu zbudowali w sepi - takie ułatwienie dla fotografów :P
- 2 0
-
2010-08-05 10:11
super fotki (6)
najlepsza beka jak tramwaj wjeżdżał na Starówke
- 23 8
-
2010-08-05 10:26
??? (1)
a co miał wlatywać ???
- 10 0
-
2010-08-05 10:51
wpływać
jak tramwaj wodny
- 7 0
-
2010-08-05 12:04
Starówka (3)
W Gdańsku nie ma ani nie było starówki.
Starówka jest to nazwa własna starego miasta w Warszawie.- 12 13
-
2010-08-05 13:53
"Stare miasto (także: starówka) – historyczne centrum
najstarsza dzielnica europejskich miast, często charakteryzująca się zwartą zabudową, a w przeszłości otoczona murami obronnymi. Typowymi budynkami w obrębie starego miasta są kamienice." - to tytułem wyjaśnienia mądralo
- 9 2
-
2010-08-05 14:26
ktos cie zle poinformowal chlopczyku
- 4 1
-
2010-08-05 14:33
tutaj chodzi o mowę potoczną i ważne jest że wszyscy wiedzą o czym mowa
- 5 0
-
2010-08-05 10:14
Na Bramie Wyżynnej od strony wjazdu jest piękny herb/godło Rzeczypospolitej, podtrzymywany przez Anioły. Na Białym Orle jest (8)
"Ciołek" (byczek), herb króla Stanisława Augusta Poniatowskiego... Miejmy nadzieję, że ta brama faktycznie będzie odnowiona, bo jest w stanie opłakanym...
Pomiędzy Bramą Wyżynną a Katownią miał od kilku już lat stanąć pomnik przedstawiający wjazd orszaku króla Kazimierza IV Jagiellończyka do Miasta... Decyzję o tym podjęła już dawno Rada Miasta, ale ciągle nie dzieje się nic w tym temacie... Dlaczego?... Kiedy stanie pomnik naszego władcy zasłużonego dla Królestwa, Rzeczypospolitej i Miasta?- 40 2
-
2010-08-05 11:23
Decyzje są podejmowane w interesie Niemiec (2)
Zauważmy, że nie ma nawet wzmianki o zamiarze wybudowania tego przez Ciebie opisanego pomnika, że w 70 rocznicę wybuchu II wojny światowej nie powstał w Gdańsku Pomnik Pomordowanych Pomorzan, tak głęboko właściwy dla wszystkich czujących po Polsku, moralnie wręcz niezbędny, a obok Dworca PKP stoi wyrażający łączność Gdańska z III Rzeszą niemiecką Pomnik Kindentransportów, który nas (gdańskich podatników) kosztował 860 tys. zł.
- 10 5
-
2010-08-05 11:33
Niestety masz pełną rację... a o usunięciu melodii "Roty" z karilionu na Ratuszu Głównego Miasta już nie wspomnę... (1)
Potrzeba zmian w naszym Polskim Mieście Królewskim Gdańsku!
Im szybciej tym lepiej...- 12 3
-
2010-08-05 14:31
niestety na zmiany się nie zanosi bo system wyboru władz jest chory i tak ustawiony, że i tak polskie niemce wygrają
- 6 0
-
2010-08-05 12:14
chyba żart !!!! powinien powrócić KANCLERZ OTTO VON BISMARCK na koniu a nie jakiś jagielończyk (3)
- 3 6
-
2010-08-05 12:40
(2)
możesz jakoś uzasadnić swoją wypowiedź?
- 4 0
-
2010-08-05 12:52
Spokojnie, to tylko głupkowata prowokacja jakiegoś zakompleksionego POkemona (1)
- 4 2
-
2010-08-05 14:23
raczej wiedzącego co chce i po co tu jest prusaka
- 0 4
-
2010-08-05 15:19
Pomnik Jagiellończyka miał "wjedżać" do Gdańska
przez bramę, czyli przechodzących witałaby dupa konia. Nie jast też dobrze z nasłonecznieniem tego miejsca.
Pewnie dlatego pomnik Bismarcka stał daleko PRZED bramą.
A o decyzjach rady miasta i finansowaniu lepiej zmilczeć ...- 6 0
-
2010-08-05 10:19
Jak ci wszyscy ludzie mieścili się w Gdańsku (1)
200 tys ludzi tym kawałku ziemi- Śródmieście+Dolne Miasto+ Długie Ogrody+ Stare Przedmieście? Mieszkanie w kamienicy a w nim babka dziadek małeżeństwo i 15 dzieciaków...
Prośba do autora-chętnie poczytałbym coś o bożnicach gdańskich gdzie się znajdowały i o tym co się z nimi stało, może jakieś zdjęcia?- 24 6
-
2010-08-05 16:25
Bożnice
Zgłoś się do reb M. Abramowicza - naszego lokalnego patrioty, a w dodatku, a w dodatku, jako brata naszego starszego w wierze, wszechwiedzącego i nieomylnego.
- 4 4
-
2010-08-05 10:20
Przed brama powinien stanac Pomnik Tworcy Hymnu Narodowego gen J.Wybickiego (2)
Przed brama powinien stanac Pomnik Tworcy Hymnu Narodowego gen J.Wybickiego
- 10 16
-
2010-08-05 10:56
on tu sie urodzil i tu chodzil do szkoly a jeszcze nie ma pomnika (1)
tworca hymnu narodowego tu sie urodzil i tu chodzil do szkoly a jeszcze nie ma pomnika w stolicy pomorza w gdansku
- 9 2
-
2010-08-05 13:32
predzej hitlerowi go postawia jak wybickiemu
- 4 2
-
2010-08-05 10:25
Pomnik 3 Wielkich Polakow (7)
przed Brama powinien stanac Pomnik 3 Wielkich Polakow Ksiedza Pralata H. Jankowskiego Papierza Jana Pawla II i Prymasa St. Wyszynskiego
- 15 47
-
2010-08-05 10:37
i Ojca Rydzyka
- 6 5
-
2010-08-05 10:40
(2)
nie zapominaj o 4 WIELKIM polaku L. Kaczyńskim !!! ;)
- 12 3
-
2010-08-05 10:54
o Rudym i Komorze nikt nie będzie pamiętał za 50 lat (1)
- 8 6
-
2010-08-05 11:24
będą... tak jak o Hitlerze.
- 6 5
-
2010-08-05 10:54
ci ludzie zmienili swiat i jego oblicze
to oni zmienili historie polski europy i swiata - taka jest prawda czy to sie komus podoba czy nie podoba ale prawda jest prawda
- 3 1
-
2010-08-05 11:36
Pomnik 3 Wielkich Polakow
może i tak, ale zamiast Jankowskiego, to pomnik Popiełuszki.
- 4 5
-
Opinia została zablokowana przez moderatora
-
2010-08-05 10:26
Gdańśk mógłbyć pięknym miastem (11)
gdyby tylko cywilizowani Niemcy nie rozpętali wojny w, której zginęło ponad 50 mln ludzi.
- 60 7
-
2010-08-05 11:21
Gdyby Niemcy nie rozpętali wojny to (1)
teraz Gdańsk byłby do Gdyni jak Puck do Gdańska.
- 7 5
-
2010-08-05 12:16
jawohl!!!!!!!!1
- 0 4
-
2010-08-05 11:34
wg mnie byłby piękny, gdyby go odtworzono, zamiast budować socjalistyczne potworki (5)
czyli niestety możemy podziękować nie Niemcom, a PRLowi.
- 11 5
-
2010-08-05 11:39
Niemcy i Rosjanie zniszczyli to Miasto w 1945r. w 95% (3)
My POLACY je odbudowaliśmy!
Inaczej miał byś g...o a nie Głowne Miasto i zabytki.- 17 4
-
2010-08-05 12:14
tak? a za karygodne zaniedbania stanu zabytkowych kamienic (2)
komu mam podziękować? też Niemcom i Rosjanom? jakoś w Niemczech inaczej traktuje się zabytkowe kamienice niż u nas, gdzie sa puszczone na pastwę mieszkańców mieszkań komunalnych.
- 10 7
-
2010-08-05 12:24
człowieku porównuj się z byłym NRD nie RFN to zobaczysz, że wcale tak różowo u nich nie jest
- 12 0
-
2010-08-05 12:54
Miał być "minus" dla "me"!
- 1 0
-
2010-08-05 14:27
Adamowicze budują o wiele gorsze potworki choćby przy żurawiu
- 9 4
-
2010-08-05 15:29
pomysl lepiej o przyszłosci
natepny obłakany żyjący historia.
- 0 3
-
2010-08-05 19:20
szczególnie cywilizowani byli Niemcy, którzy wybudowali 60% miasta w XIX w. (1)
Nikt tu nie wspomina, że Gdańsk został zniszczony przez Rosjan jako niemieckie miasto. To z czego jesteśmy teraz tacy dumni i co z łzą wspominamy to były w istocie budynki prusackie, tak jak słynny Danzigerhoff. Trochę obiektywizmu i podstawowej prawdy historycznej nie zaszkodzi...
- 4 4
-
2010-08-06 08:29
Główne Miasto i najważniejsze zabytki wybudowano głównie w czasach I RP, w Mieście Królewskim (i troszkę za Krzyżaka) a prusacy
POstawili kilka popierdułek bez zanczenia.
- 1 1
-
2010-08-05 10:31
NAJWYŻSZY !!!! CZAS
budynek - zabytek od którego rozpoczynały się wycieczki, i który
jest PIERWSZYM !!! zbytkiem, jaki widzą turyści krajowi i zagraczniczny,
przejźdżający ulicą Okopową, czyli zabytek wizerunkowy, świadczył o mieście ..- 23 1
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.