Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Katastrofa kolejowa, która wstrząsnęła nie tylko Gdańskiem

Maciej Naskręt
1 kwietnia 2013 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (104)
Skutki katastrofy kolejowej. Zdjęcia katastrofy są autorstwa Alexa Geelena, studenta ówczesnej Technische Hochschule w latach 1936-39. Fotograf stał na dawnym wiadukcie Błędnik, w tle widać Żółty Wiadukt. Skutki katastrofy kolejowej. Zdjęcia katastrofy są autorstwa Alexa Geelena, studenta ówczesnej Technische Hochschule w latach 1936-39. Fotograf stał na dawnym wiadukcie Błędnik, w tle widać Żółty Wiadukt.

Skutki katastrofy kolejowej. Zdjęcia katastrofy są autorstwa Alexa Geelena, studenta ówczesnej Technische Hochschule w latach 1936-39. Fotograf stał na dawnym wiadukcie Błędnik, w tle widać Żółty Wiadukt.

fot. archiwum prywatne

Był ranek, 18 maja 1939 r. Przez dzisiejszą stację Gdańsk Główny w Wolnym Mieście Gdańsku z prędkością ok. 75 km/h przetoczył się polski pociąg ekspresowy z Warszawy do Gdyni. Nie zatrzymał się, a 300 metrów za stacją wypadł z torów. Pociągiem podróżowało ok. 150 osób. Odkrywamy kulisy największej katastrofy kolejowej w Gdańsku.



  • Skutki katastrofy widziane od strony dzisiejszej ul. 3 Maja w Gdańsku. Skutki katastrofy widziane od strony dzisiejszej ul. 3 Maja w Gdańsku.

    Skutki katastrofy widziane od strony dzisiejszej ul. 3 Maja w Gdańsku.

    fot. archiwum prywatne

  • Akcja usuwania skutków wypadku w centrum Gdańska. Akcja usuwania skutków wypadku w centrum Gdańska.

    Akcja usuwania skutków wypadku w centrum Gdańska.

    fot. archiwum prywatne

  • Akcja usuwania skutków wypadku. Akcja usuwania skutków wypadku.

    Akcja usuwania skutków wypadku.

    fot. archiwum prywatne

  • O katastrofie kolejowej w Gdańsku pisały największe gazety codziennie w całej Polsce. Tak informację opisywała gazeta Orędownik Ostrowski w dniu 19 maja 1939 r. O katastrofie kolejowej w Gdańsku pisały największe gazety codziennie w całej Polsce. Tak informację opisywała gazeta Orędownik Ostrowski w dniu 19 maja 1939 r.

    O katastrofie kolejowej w Gdańsku pisały największe gazety codziennie w całej Polsce. Tak informację opisywała gazeta Orędownik Ostrowski w dniu 19 maja 1939 r.

    fot. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

  • Lokomotywa serii Ok22. Lokomotywa serii Ok22.

    Lokomotywa serii Ok22.

    fot. parowozowniawolsztyn.pl

Po zakończeniu I Wojny Światowej Gdańsk był Wolnym Miastem, pod ochroną Ligi Narodów. Stosunki między niemiecką większością i polską mniejszością były chłodne, aczkolwiek poprawne, przynajmniej do początku lat 30., gdy władze w Niemczech objęła Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP) z Adolfem Hitlerem jako fuhrerem.

Postępująca hitleryzacja życia w Gdańsku i rosnące tam poparcie dla budowy eksterytorialnej autostrady, przecinającej polskie Pomorze, odbiła się też na transporcie kolejowym. Ówczesne władze miasta zabroniły polskim pociągom pasażerskim, jadącym główną magistralą kolejową z głębi Polski do Gdyni lub Helu, zatrzymywać się na stacjach w Gdańsku i Sopocie.

By dotrzeć do Wolnego Miasta koleją, należało wysiąść w Tczewie i przesiąść się lub podróżować wcześniej w wagonach dołączanych do specjalnego pociągu. Wciąż jednak o infrastrukturę kolejową w WMG dbali polscy kolejarze. W tym zakresie mieszkańcy Gdańska mieli największe wątpliwości wobec ówczesnych kolejarzy. Zarzucano im brak profesjonalizmu.

Po godz. 23:29, w środę, 17 maja 1939 r., z Warszawy Zachodniej do Gdyni wyruszył tzw. kurier (nr 605), czyli pociąg ekspresowy. Skład, który do Trójmiasta jechał przez: Mławę, Działdowo, Brodnicę, Laskowice Pomorskie, i był ciągnięty przez parowóz (seria Ok22), składał się z drewnianego wagonu ochrony i prawdopodobnie ok. ośmiu wagonów pasażerskich, tzw. pulmanów. Podobnie jak obecne wagony pasażerskie, do każdego przedziału było wejście z korytarza. Do Tczewa feralny skład musiał przybyć przed godz. 6:00. Odłączono od niego wagony do WM Gdańska, a w ich miejsce podpięto dwa wagony pociągu, który nadjechał z Elbląga. Później - o 6:14 - skład wyruszył w kierunku Gdańska.

Przez śródmieście Gdańska skład - parowóz z ośmioma wagonami pasażerskimi - przejechał między godz 6:30 a 7:00. Minął stację Gdańsk Główny (ówcześnie Danzig Hauptbahnhof) i  300 metrów za nią wypadł z torów zobacz na mapie Gdańska. Parowóz obróciło o 180 stopni. Wagony powypadały z torów i przechyliły się. Tory z sosnowym podkładem zostały zniszczone, a ich szyny powyginane. Jeden z wagonów pasażerskich uderzył w semafor.

Ciężko ranni zostali maszynista oraz palacz. Dzień po katastrofie polskie gazety donosiły o śmierci obu mężczyzn w szpitalu. Nic się nie stało 150-200 pasażerom podróżującym feralnym składem. Jedynie kilkanaście osób odniosło drobne kontuzje.

W gazetach codziennych wydawanych niemal w całej Polsce napisano, że brak ofiar wśród pasażerów należy zawdzięczać najnowszej, stalowej konstrukcji wagonów pasażerskich.

Akcja ratownicza i przywracanie ruchu przebiegały sprawnie. Już o godz. 14 w dniu wypadku, dzięki wybudowaniu nowego rozjazdu, magistralą pojechały pociągi w obu kierunkach. Składy omijały miejsce wypadku bocznymi torami. Usuwanie skutków zajęło jednak polskim kolejarzom kilka dni.

Śledztwo w sprawie katastrofy prowadziła ówczesna gdańska policja. Według świadków, za wszelką cenę dążyła do obarczenia winą polskich kolejarzy z załogi pociągu.

Po ekspertyzie sporządzonej przez naukowców z gdańskiej Technische Hochschule, czyli obecnej Politechniki Gdańskiej, za winnego wypadku uznano maszynistę. Tory w miejscu wypadku były według członków komisji przystosowane do jazdy z prędkością tylko 20 km/h, tymczasem po wypadku prędkościomierz w parowozie wskazywał prędkość 78 km/h. Ponadto maszynista miał być pijany.

Tymczasem w Polsce katastrofę uznano za zamach. Wydarzenia z 18 maja 1939 r. miały podważyć zdolność zarządzania liniami przez polskich kolejarzy. Według wielu osób miejsce wypadku było nieprzypadkowe - katastrofa miała miejsce przed budynkiem, w którym swoją siedzibę miały organizacje polonijne, w tym polscy harcerze. Dziś mieści się tu dyrekcja gdańskiego oddziału PKP przy ul. Dyrekcyjnej 2/4 zobacz na mapie Gdańska. Do 1 października 1933 swoją siedzibę mieli tam też polscy kolejarze, którzy pod naciskiem i po konfliktach z władzami Gdańska musieli przenieść się do Torunia.

Katastrofa kolejowa z 18 maja 1939 r. wzbudzała ogromne kontrowersje i napięcia wśród polskich mieszkańców Gdańska i całego Pomorza. Pojawiały się kolejne próby wykolejenia polskich pociągów przejeżdżających przez Wolne Miasto. 27 maja 1939 r., nieopodal Biskupiej Górki, nieznana osoba włożyła kostkę brukową w zwrotnicę. Nie zrobiła tego na szczęście precyzyjnie i zwrotnica jednak zmieniła położenie. Nadjeżdżający polski pociąg nie wykoleił się, a bruk, który miał spowodować wypadek został rozłupany na dwie części przez koło lokomotywy.

Informacja o katastrofie kolejowej w Gazecie Gdańskiej. Informacja o katastrofie kolejowej w Gazecie Gdańskiej.

Informacja o katastrofie kolejowej w Gazecie Gdańskiej.

fot. Pomorska Biblioteka Cyfrowa

Zobacz także

Historia Wolnego Miasta Gdańska (100)

Opinie (104) 7 zablokowanych

  • 2013-04-01 17:16

    Rozkręcenie torów / szyn ? (2)

    w maju o tej porze jest już długo widno.... dookoła okna, pociągi i przechodnie...

    Baardzooo ryzykowne.

    Zrobliiby to w innym miejscu.

    Ponadto, gdyby jechał 20km / h to mógł zobaczyć pułapkę i wyhamować...

    D.S.v.D

    11 lat

    • 2 7

    • 2013-04-01 21:01

      spadaj volksdojczu, idz do swoich, tam siej ferment. (1)

      D.S.v.D
      Marna kreaturo wynocha z Polskiego forum.

      nazi_won!

      11 lat

      • 3 4

      • 2013-04-01 21:42

        Nie pij już więcej.

        Szkoda zdrowia.

        D.S.v.D

        11 lat

        • 2 3

  • 2013-04-01 17:20

    (1)

    kolejny niemiecki mord na Polakach
    który na dodatek zapewne służył jako prowokacja
    i kolejny przykład dla głupców jacy to "źli" są ci Polacy

    11 lat

    • 5 3

    • 2013-04-01 17:27

      Być może

      ale to za mało.

      D.S.v.D

      11 lat

      • 1 4

  • 2013-04-01 19:10

    Oczywiscie ze zamach

    tuska dziadek z wermahtu wszytko zaplanowal

    Zdzichu

    11 lat

    • 2 5

  • 2013-04-01 21:46

    Na foto nr. 3 Gestapowcy z budynku obecnej komendy miejskiej rozmawiają z policjantami.

    Dobrze , że nie ma już tej formacji...

    D.S.v.D

    11 lat

    • 1 3

  • 2013-04-02 07:54

    pewnie pociąg zahaczył o brzozę..

    i było słychać strzały w 40 sek. po wypadku......znamy znamy..

    12@

    11 lat

    • 4 4

  • 2013-04-02 09:20

    Trotyl.

    Na bank.
    Macierewicz! Szukaj!

    Marcel

    11 lat

    • 3 6

  • 2013-04-02 13:10

    Gdynia by night (2)

    Sieg heil herr tusk!

    kemot2

    11 lat

    • 2 5

    • 2020-04-01 23:48

      Zryty beret

      Na leczenie już chyba za pózno. Tylko eliminacja permanentna.

      4 lata

      • 2 0

    • 2024-04-01 14:08

      Tak mi kazał

      Napisać Władimir Władimirowicz!!!!!

      Ja

      2 tygodnie

      • 0 0

  • 2013-04-03 12:07

    fajnie sie czyta takie artykuly

    mozna zobaczyc jak ludzie kiedys zyli ubierali sie itd popieram

    Mariusz

    11 lat

    • 7 0

  • 2013-04-04 18:50

    Takie artykuly ja lublu:-)

    :-)

    Morena

    11 lat

    • 2 0

  • 2013-04-07 02:17

    fot. archiwum prywatne

    Może w końcu przestaniecie się wygłupiać i zaczniecie rzetelnie podpisywać "pożyczone" zdjęcia? Bo o płaceniu za nie, to chyba nie ma co marzyć.

    Isabella Van Der Maswerk

    11 lat

    • 2 0

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

6011

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Ile lat trwała budowa Kościoła Mariackiego w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane