• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Jak król Jan III Sobieski do Gdańska wjeżdżał

Piotr Rowicki
8 czerwca 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 

Choć dziś może trudno w to uwierzyć, to w historii Gdańska miały miejsce wydarzenia, do których przygotowywano się staranniej, niż do Euro 2012.



Był pierwszy sierpnia roku 1677, około godz. 15. Najpierw toczyły się ciężkie wozy wojskowe, potem pojazdy kuchenne i cała reszta. Za nimi podążał orszak biskupa warmińsko-sambijskiego, wozy urzędników różnego szczebla. Potem oczom zgromadzonych licznie mieszczan ukazał się oddział Mołdawian, prowadzony przez dwóch Murzynów na wielbłądach. Szli dalej muszkieterzy w niebieskich mundurach, zadający szyku kawalerowi z Francji, pochód zamykali zaprawieni w bojach hajducy. To właśnie za nimi maszerowali wyznaczeni przedstawiciele Gdańska: jako pierwsi rzeźnicy, dalej czeladnicy kupieccy a dopiero potem sami kupcy.

Za nimi jechali opaci klasztorów oliwskiego i pelplińskiego w dwóch karocach zaprzężonych każda w sześć koni. Towarzyszyli im panowie świeccy i duchowni.

Za karocami szły królewskie konie z pięknymi czaprakami i skórami tygrysimi na grzbiecie, a dalej podwładni ambasadora francuskiego w Królestwie Polskim i sam ambasador francuski, z biskupem chełmińskim oraz z wojewodą malborskim.

Wreszcie pokazali się czterej królewscy dobosze i ośmiu trębaczy z pasją obwieszczający miastu przybycie władcy.

Tak oto, w złotej karocy, w asyście rycerstwa i kompanii królewskich hajduków, przy wrzasku piszczałek, trąb i bębnów król Jan III Sobieski wjeżdżał do Gdańska.

Na przyjazd króla miasto przygotowywało się od dawna. Wszystko było zaplanowane i wyreżyserowane co do minuty. Gdy wspomniany królewski orszak zbliżył się do murów miasta, na wałach i fortyfikacjach odpalono salwy na cześć Jana III. Orszak zatrzymano przy Bramie Wyżynnej, gdzie Jego Królewska Mość otrzymał od prezydenta i burmistrza Gdańska Adriana von der Linde klucze do miasta. Ten symboliczny gest oznaczał, że odtąd przechodzi ono we władanie króla.

Jan III Sobieski wjechał przez Bramę Wyżynną i dalej pojechał ul. Długą w towarzystwie członków Rady Miejskiej w stronę Długiego Targu, gdzie czekała na niego królewska kwatera. Przez cały czas, gdy orszak poruszał się po ulicach miasta, słychać było nie tylko dźwięki trąb i bębnów, dodatkowo z wieży ratuszowej dobiegało uroczyste Te Deum Laudamus.

Gdańsk chciał za wszelką ceną pokazać jak bardzo cieszy się z przyjazdu króla. Ta radość była widoczna w wielu miejscach i przyjmowała różne formy. Na przykład na ulicy Długiej, mniej więcej w jej połowie, ustawiono dwie piramidy tryumfalne. Sobieski co prawda Egiptu nie zdobył, ale zwycięstwo nad Turcją zasługiwało na naprawdę wielki pomnik.

Na piramidach zaczepiono broń, wieńce z wawrzynu, niezliczone emblematy i napisy po łacinie sławiące zwycięzcę spod Chocimia. Dodatkową atrakcją byli muzykanci, którzy podczas przejazdu pary królewskiej po dwadzieścia razy śpiewali: Vive rex Joannes! Salus nostra vive rex auguste! Triumphator pacifice!

Jeszcze bardziej widowiskowa brama ustawiona została w miejscu, gdzie władca miał stanąć na kwaterze. Króla przywitały naturalnej wielkości boginie: Atena Pallas i Junona. Nad portretem Sobieskiego czuwała rzymska bogini Fama. Aby przyszły Lew Lechistanu nie czuł się samotny powieszono również wizerunki innych władców: Władysława IV, Jana KazimierzaMichała Korybuta Wiśniowieckiego.

Można powiedzieć, że Sobieski był dla Gdańska kimś w rodzaju idola, bo nie jeden raz witano go z podobną fetą.

Pierwsza wielka "impreza" z Sobieskim w tle urządzona została w 1673, po zwycięstwie pod Chocimiem. To po niej pozostały liczne utwory literackie wierszem i prozą, w których Jan III był najistotniejszym podmiotem lirycznym.

Jeszcze liczniej zareagowali gdańscy twórcy na elekcję i koronację Jana III Sobieskiego w 1674 r.. Wymienić warto patetyczną odę Jana Piotra Titiusa, poemat pastora Idziego Straucha oraz kazanie Daniela Kałaja o władcy "wielkim w boju i wielkim w pokoju".

Gdańsk i Sobieskiego łączyło uczucie o głębokich podstawach: materialnych, politycznych, strategicznych, gospodarczych i sentymentalnych. Bywał tu już jako marszałek wielki koronny i hetman, asystował wizycie w Gdańsku królowi Janowi Kazimierzowi Wazie, dowodził wojskową eskortą osłaniającą pobyt królowej Marii Ludwiki.

Bywał też Sobieski w Gdańsku z racji swych obowiązków jako właściciel starostw gniewskiego, osieckiego, międzyłęskiego, puckiego i nowodworskiego.

Sobieski czuł się w Gdańsku jak w domu, także z tego powodu, że miał tu wielu dobrych znajomych, a może nawet przyjaciół. Wymienić tu można Joachima Pastoriusa, Wespazjana Kochowskiego, Adama Kochańskiego a przede wszystkim Jana Heweliusza, któremu ufundował stypendium w wysokości 1000 florenów rocznie. Stąd też późniejsza wdzięczność astronoma wyrażona nazwaniem odkrytego gwiazdozbioru Scutum Sobiescianum (Tarcza Sobieskiego).

Pobyt, którego początek został opisany powyżej, był jednak najdłuższym ze wszystkich, trwał od 1 sierpnia 1677 do połowy lutego 1678. Jan III Sobieski nie przyjechał wysłuchiwać peanów i odbierać hołdów, cel wizyty był bardzo konkretny: rozwiązanie nasilającego się konfliktu między cechami i Radą.

Cel został zrealizowany. Król opowiedział się za cechami. W lutym 1678 r. wydał dekret, który uregulował dotychczasowe niejasności w ustroju miasta.

O autorze

autor

Piotr Rowicki

- z wykształcenia historyk, z pasji prozaik i dramatopisarz. Jego ostatnia książka - Fatum, to zbiór opowiadań kryminalnych, których akcja dzieje się w XVII wiecznym Gdańsku. Dla trojmiasto.pl opisuje życie w Gdańsku w jego złotym wieku.

Opinie (20) 4 zablokowane

  • rzadki w dziejach Polski przypadek (3)

    kiedy władca by godny swego urzędu. Jak widać nie tylko w wypadku Gdańska nie trudno mu było zdobywać szacunek ludzi.

    • 44 2

    • nie zgodze się (2)

      można by raczej rzec , że w dziejach Polski , rzadko zdarzało się aby władca nie był godny swojego urzędu. Monarchia to w ogóle sensowniejszy ustrój niż demokracja. Państwo było własnością króla więc o nie dbał... teraz państwo jest we władaniu ponad 400 urzędników , więc tak na prawdę jest niczyje... a każdy z nich doji je jak może

      • 19 2

      • Tylko kto w Polsce mógłby zostać królem? (1)

        Kto by się nadawał? :)

        • 4 1

        • JKM !

          Czyli Janusz Korwin Mikke :-)

          • 7 6

  • Ciekawy artukuł.

    Lubię gdy się owe pojawiają i nigdy sobie nie żałuję lektury.

    • 43 0

  • Ciekawe kiedy Gdańsk wyremontuje pomnik Jana III Sobieskiego?!Póki co to obraz nędzy i rozpaczy!:( (2)

    • 9 17

    • Przyjdzie na to czas i będzie lśnił !!!

      • 0 3

    • Jest rozwiązanie:

      Ponieważ pomnik powstał dla Lwowa, a do Gdańska trafił via Wilanów, może by tak koszty renowacji podzielić proporcjonalnie pomiędzy Lwów (52 lata), Wilanów (16 lat) i Gdańsk (47 lat). Włodarzom miasta zwracam uwagę, że czas wpływa negatywnie na potencjalne "udziały" Gdańska w przedsięwzięciu.

      • 0 1

  • (4)

    warto wspomnieć że Jan III Sobieski pragnął odbudować Polską flotę
    i zwrócić państwo na okupowane przez niemca prusy oraz w kierunku brandemburgii śląska i pomorza
    ale przekupieni przez ościenne panstwa magnaci i kolejna ofensywa Turcji niestety przekreśliły ten zacny plan...

    • 9 3

    • Absurdy (3)

      Jakich Niemców? Niemcy byli podzieleni na kilkadziesiąt małych państewek. W ogóle nie można przenosić współczesnego rozumienia państwowości do XVII wieku. Błędem było wyprawienie sie pod Wieden i winny był tu fanatyzm religijny szlachty.

      • 3 4

      • (2)

        ciekawe kto byłby następny po upadku wiednia gazetowy "historyku"

        • 3 6

        • Turcy (1)

          planowali następne uderzenie na półwysep Apeniński. Uratowaliśmy Austrię, osłabiliśmy Turcję która miała wspólnego z nami wroga-Rosję. Jak to się skończyło dla nas i dla Turcji w XVIII stuleciu mam tobie "pseudohistoryku" tłumaczyć? Walczenie dla cudzych zysków jest naszym największym błędem. Gdyby Sobieski mógł się skupić na Prusach Książężcych, Austria byłaby okupowana, Rosja zagrożona przez Turcję, nie doszłoby do rozbiorów.

          • 10 3

          • popieram

            • 0 0

  • POLI

    a klechy...już się czaiły ...gdzie kasa i splendor....TAM PIJAWKI

    • 12 9

  • Jan II Sobieski - ciekawa historia -czas na remont pięknego pomnika.

    • 9 1

  • Dziwne to na tym portalu chwalić polskość jestem zdumiony.

    A może jakiś zacny historyk wytłumaczy mi dlaczego wywalono mnóstwo pieniędzy gdańszczan na pomnik dzieci żydowskich należy dodać bogatych dzieci które przed wybuchem wojny zostały wywiezione podobno z gdańska podczas gdy nie stawia się pomników wielu dzieciakom polskim które najpierw przeżyły najazd tzw nazistów mówiących po niemiecku a następnie najazd tzw. Sowietów mówiących m.in. w Jidisz po Rosyjsku Ukraińsku Białorusku. Należy dodać że wiele polskich dzieci szczególnie starszych zostało zgwałconych przez sowieckich czerwonoarmistów podczas gdy wcześniej naziści mówiący po niemiecku po prostu przerabiali je na mydło. Dlaczego nie ma pomnika tych dzieci?

    • 6 3

  • Kaplica Królewska (1)

    Dodałbym informację, że opisana wizyta była inspiracją do budowy w Gdańsku Kaplicy Królewskiej, do budowy której Jan III Sobieski się również "dorzucił".

    • 5 1

    • Kaplica Krolewska

      Jak wiadomo Gdansk nigdy byl Polski.Krol byl witany nie przes Polaka ale Holendra.
      Jak by Gdansk byl Polski koscioly staly otwarte dla niego.Ale dziwne,wszystke koscioly byly protestancke czyli Niemiecke.Krolowi musieli wybudowac Kaplice aby mugl sie pomdlic z czego sam polowy kasy wylorzyc musial.Jak pan Rowicki wie Krol niemile byl widziany w Gdansku.

      • 2 1

  • przydaloby sie

    przedalaby sie taka komputerowa wizualizacja starego gdanska. ciekawe jak to wszystki kiedys wygladalo i jaki mialo rozmiar

    • 8 0

  • Jestem dumny z bycia potomkiem rodziny Sobieskiego

    • 0 3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Wejście w historię

wystawa, spotkanie

Promocja i dyskusja nad książką o historii 318. Dywizjonu Myśliwsko - Rozpoznawczego "Gdańskiego"

spotkanie

Sprawdź się

Sprawdź się

Po ogłoszeniu stanu wojennego Lech Wałęsa został:

 

Najczęściej czytane