• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia zapomnianego kapitana

Michał Lipka
27 stycznia 2014 (artykuł sprzed 10 lat) 
Samotne opłynięcie Ziemi zajęło kpt. Henrykowi Jaskule 344 dni. Samotne opłynięcie Ziemi zajęło kpt. Henrykowi Jaskule 344 dni.

Nazwiska Leonida Teligi, Krzysztofa Baranowskiego czy Romana Paszke znane są nie tylko w świecie żeglarskim. Gdybyśmy jednak zapytali o Henryka Jaskułę, to byłby problem, bo choć odbył rekordowy i legendarny rejs, to dla wielu pozostaje całkowicie nieznany.



Henryk Jaskuła urodził się 22 października 1923 roku w Radziejowie (województwo małopolskie). Jego rodzina była biedna, więc ojciec późniejszego żeglarza wyemigrował w 1926 roku do Argentyny, do której na początku lat 30. ściągnął resztę rodziny.

Henryk rozpoczął naukę w szkole powszechnej. Choć początki nie należały do najłatwiejszych (głównie za sprawą nowego języka, który trzeba było opanować) ukończył ją jako jeden z prymusów. Wtedy też pojawiły się pierwsze marzenia o zostaniu inżynierem. Z dobrymi wynikami ukończył liceum i dostał się na wydział elektromechaniczny Uniwersytetu Narodowego La Plata.

Po wojnie przyszły kapitan zdecydował się na powrót do ojczyzny, by w niej kontynuować naukę. Został przyjęty na Akademię Górniczą w Krakowie, ale pojawił się problem - program nauki był diametralnie różny od argentyńskiego, dlatego też Jaskuła musiał rozpoczynać studia od początku.

W czasie nauki w Krakowie poznał Zofię Kiełtykę, z którą niebawem wziął ślub.

W roku 1951 Henryk Jaskuła obronił pracę magisterską i rozpoczął pracę w Zakładach Wytwórczych Silników Elektrycznych, a następnie w Biurze Projektów Budownictwa Wiejskiego.

Można zadać pytanie, skąd u inżyniera elektromechanika nagle wzięła się pasja morska? Przyczyna była prozaiczna - tęsknota za pozostawioną w Argentynie rodziną. W tamtych czasach dewizy były dobrem niedostępnym, stąd też podróż statkiem czy samolotem była praktycznie niemożliwa. Jaskuła wpadł zatem na pomysł odbycia rejsu jachtem.

Był tylko jeden, ale za to dość znaczny problem: Henryk Jaskuła nie miał żadnego doświadczenia żeglarskiego.

Jednak "dla chcącego nic trudnego", dlatego w wieku 40 lat inżynier zapisał się na kurs sternika jachtowego. Zdobył go w 1963 roku w Ośrodku Szkolenia Morskiego w Jastarni, a w 1971 roku uzyskał stopień jachtowego kapitana żeglugi wielkiej.

W tym samym roku na jachcie "Karawela" wziął udział w regatach Rias Bajas w Hiszpanii. Wydawać by się mogło, że kolejny rejs będzie już prowadzić do Argentyny. Niestety na drodze stanęła negatywna decyzja klubu morskiego "Stal-Stocznia", który nie wyraził zgody na taką wyprawę.

Jaskuła nie poddał się i rozpoczął poszukiwania klubu, który umożliwiłby mu odbycie upragnionego rejsu. Udało się - dzięki bydgoskiemu klubowi "Brda" w 1973 roku Jaskuła spełnił swe marzenie sprzed 10 lat i wyruszył w rejs do Argentyny, gdzie spotkał się ze swoją rodziną (niestety ojciec kapitana zmarł kilka lat wcześniej).

Prawdopodobnie w drodze powrotnej do Polski Henryk Jaskuła zaczął snuć pierwsze plany samotnego rejsu dookoła świata, bez zawijania do jakiegokolwiek portu.

Na początku oczywiście pojawiły się problemy - trzeba było wyszukać zakład, który zgodziłby się wybudować nowy, odpowiednio przygotowany na tak trudny rejs jacht. Choć Jaskuła uzyskał poparcie sekretarza generalnego Polskiego Związku Żeglarskiego, Wiesława Rogali, (Związek przekazał dotację w wysokości 2,5 mln złotych), ani Zakład Napraw Taboru Kolejowego w Bydgoszczy (nie, to nie jest pomyłka - w tych zakładach bowiem powstał m. in. jacht "Euros" na którym Jaskuła płynął do Argentyny) ani Warsztaty Lokomotywowni w Żurawicy albo nie podjęły się budowy albo oferowały któryś z aktualnie posiadanych jachtów, których stan pozostawiał wiele do życzenia.

Ostatecznie zapadła decyzja o budowie jednostki w gdańskiej stoczni jachtowej imienia Conrada Korzeniowskiego (tej samej, w której powstał s/y "Bieszczady" - czytaj więcej o jego ostatnim pechowym rejsie).

Pierwsze prace ruszyły w grudniu 1977 roku. Budowany jacht był typu "Opal IV", miał przeszło 14 metrów długości, szerokość blisko 4 metrów i powierzchnię żagli 80 metrów kwadratowych. Dodatkowo wyposażony był w silnik Volvo o mocy 35 KM oraz radio, które pozwalało tylko na odbiór, więc do kontaktu na krótkim dystansie jednostkę wyposażono w UKF-kę). Jacht nie posiadał żadnej tratwy ratunkowej, bo na jej zakup zabrakło czasu.

23 września 1978 roku odbył się uroczysty chrzest jachtu wraz z nadaniem mu nazwy "Dar Przemyśla". W tym właśnie mieście kapitan Jaskuła zgromadził sporą liczbę entuzjastów morskich, wraz z którymi założył Przemyski Okręgowy Związek Żeglarski.

Po zakończeniu niezbędnych przygotowań i zaprowiantowaniu, 12 czerwca 1979 roku kapitan Henryk Jaskuła wyszedł z portu w Gdyni w rejs swojego życia. Na pokładzie znalazły się konserwy mięsne, wojskowa grochówka, 500 litrów wody oraz kilka piw i 24 butelki spirytusu.

Trasa wiodła wokół Przylądka Dobrej Nadziei, po południowej stronie Australii i Nowej Zelandii i wokół przylądka Horn. Był to najdłuższy w historii samotny rejs non stop - trwał 344 dni. Poprzedni rekord ustanowiony przez Robina Knox-Jonstona wynosił 313 dni.

Kapitan Jaskuła powrócił do Gdyni 20 maja 1980 roku. Rejs zakończyłby się nieco wcześniej, ale dygnitarze oraz media nie zdążyły z przybyciem na powitanie, dlatego jeden dzień kapitan Jaskuła krążył po wodach Zatoki Gdańskiej. Był pierwszym Polakiem i trzecim w historii żeglarzem, który samotnie opłynął kulę ziemską bez zawijania do jakiegokolwiek portu. W Gdyni witały go tysiące ludzi a pierwsze słowa, jakie wypowiedział po zejściu na ląd brzmiały "Polsko kochana! Twój syn powrócił". Kapitan Jaskuła za swe osiągnięcia odznaczony został m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Niestety, niebawem po powrocie do kraju zaogniły się stosunki między kapitanem Jaskułą a Przemyskim Okręgowym Związkiem Żeglarskim. Kapitan planował bowiem kolejny rejs dookoła świata oraz chciał, by "Dar Przemyśla" cumował w porcie w Gdyni.

Zarząd POZŻ zdecydował jednak o cumowaniu jednostki w Nicei i rejsach po Morzu Śródziemnym. Ponieważ nie osiągnięto porozumienia, kapitan Jaskuła zrezygnował z funkcji wiceprezesa ds. morskich POZŻ.

Niebawem spotkał go kolejny cios - jego ukochany jacht, który odbywał rejs na Kubę, idąc zbyt blisko brzegu uderzył w próg skalny i osiadł na mieliźnie w połowie tonąc. Wrak dość szybko rozszabrowano. Henryk Jaskuła bardzo mocno to przeżył - nigdy więcej nie powrócił już do żeglowania...

Opinie (52)

  • pisowania prawidłowa to Regaty Rias Baixas (2)

    nie piszcie nazw fonetycznie! do tego z błędem

    • 3 2

    • Poluzuj rajstopy (1)

      Rias Bajas po hiszpańsku, Rias Baxac po galisyjsku es.wikipedia.org/wiki/R%C3%ADas_Bajas

      • 1 1

      • jak juz to prawidlowa nazwa w j portugalskim

        nie hiszpanskim

        • 0 0

  • w 1984 r. wyruszył ponownie dookoła świata

    jeśli mnie pamięć nie myli, zawrócił z cieśnin z powodów technicznych

    • 10 0

  • Gwoli ścisłości

    .../12 czerwca 1979 roku kapitan Henryk Jaskuła wyszedł z portu w Gdyni w rejs swojego życia./... ; .../samotnie opłynął kulę ziemską bez zawijania do jakiegokolwiek portu/... - nieprawda, wyruszył uroczyście z Gdyni i ... wylądował (na chwilę) w porcie w Górkach Zachodnich w Gdańsku, więc zawitał do portu.

    • 2 4

  • chyba kiedyś w podstawówce dostałem tę jego książkę za wyniki w nauce

    więc kojarzę typa

    • 7 3

  • to przeczytaj ją uważnie jeszcze raz, "terapia" nie w aktualnie znanym nam sensie ale zmagań z alkoholizmem w PRL. nie obrażam tu nikogo po porostu stwierdzam fakt, nie zmienia to faktu że Jaskuła był wyjątkowy, także dlatego że wywalił trawę ratunkową

    • 5 3

  • rekord ???

    "Był to najdłuższy w historii samotny rejs non stop - trwał 344 dni. Poprzedni rekord ustanowiony przez Robina Knox-Jonstona wynosił 313 dni." co za bzdury autor wypisuje :))) nikt nie bije rekordów na najdłuższy rejs tylko najkrótszy :))) jakby ktoś chciał płynąć jak najdłużej to i z 5 lat mógłyby sie kręcić po morzach i oceanach :)

    • 5 4

  • podsumowanie (1)

    Każdy czas /okres czasu-lata / miał swój specyficzny koloryt ludzi, jachtów oraz sposobów i metod osiągnięcia celu, każdy z żeglarzy musiał naprawdę dużo poświęcic, jedni robili to za "swoje ", inni mieli określoną pomoc np: PZŻ,zakłady pracy,etc. Nie można organizacji rejsu Teligi porównywac do organizacji rejsu Remiszewskiej, czy Baranowskiego, czy Chojnowskiej -Liskiewicz, czy Gogołkiewicza lub Jaworskiego,Grzegorza Przybylskiego,Caban, K.Czerwionki,Paszke,, Gutowski i wielu innych. Różne rejsy, różne cele tych rejsów,różne jachty, różne koszty organizacji tych rejsów/wypraw/regat.Jedno ich wszystkich łączyło:chcieli spełnic swoje marzenia, wielu z nich poświęciło naprawdę dużo, i płyneli solo. I co znamienne każdy z nich usłyszał jakieś uszczypliwości od innych ludzi niekoniecznie związanych z żeglarstwem,co tu dużo ukrywac tacy jesteśmy jako Polacy:zawistni, zazdrośni. Powtórzę to co kiedyś zdarzyło mi się napisac: spróbuj,dokonaj niemożliwego,porozmawiamy. Jak ktoś nie przeżyje to nie zrozumie.

    • 7 2

    • solo chyba nie wiesz

      o czym gadasz, Teliga czy Remiszewska to pasjonaci z najwyzszej polki, ich mistrzostwo nie do podrobienia, Paszke to wytwor medialny i sily pieniadza, blyszczy dobrze nie na morzu, tylko na okladce kolorowego magazynu, z kim wolalbyc poplynac we wspolny rejs?

      • 2 3

  • Ciekawa historia ale kiepsko napisana

    dobrnąłem tylko do połowy, styl jakby autor próbował streścić lekturę na podstawie bryka.

    • 2 0

  • rekordy (2)

    Nie powinno się mieszać ludzi, którzy uprawiają zawód kapitana, aby zarobić na chleb, z tymi kapitanami żaglówek, którzy robią to dla zabawy. Najczęściej za kasę sponsorów.

    • 1 3

    • na chleb to najlepiej zarabiać w piekarni matole. Albo we młynie skąd zapewne pochodzisz ?

      • 1 0

    • No to nie mieszaj!

      Przecież nikt w komentowanym artykule nie "mieszał" zawodowych marynarzy z żeglarzami! Czynisz to tylko Ty, w swoim komentarzu...
      Btw - najczęściej żeglarze uprawiają swoje hobby za własną kasę. Chyba nie widzisz w tyn niczego złego?

      • 0 0

  • ...

    Henryk Jaskuła urodził się w Radziszowie,nie w Radziejowie.

    • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Sprawdź się

Sprawdź się

Jednym ze współczesnych, związanych z Gdańskiem pisarzy jest:

 

Najczęściej czytane