Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Historia gdańskiej Twierdzy Wisłoujście

Michał Lipka
4 kwietnia 2012 (artykuł sprzed 12 lat) 
Opinie (30)
Twierdza Wisłoujście widziana z lotu ptaka i od strony Gdańska. Twierdza Wisłoujście widziana z lotu ptaka i od strony Gdańska.

Twierdza Wisłoujście widziana z lotu ptaka i od strony Gdańska.

fot. Zdzisław Piekut/galeria trojmiasto.pl

Jest najciekawszym zachowanym zabytkiem militarnym Gdańska. Wielokrotnie odpierała ataki silniejszego przeciwnika i nigdy nie została przez niego zdobyta. Od wielu lat jest odbudowywana, a na jej terenie cyklicznie organizowane są rekonstrukcje historyczne. Mowa o Twierdzy Wisłoujście.



  • Od kilkunastu lat na terenie twierdzy trwają nieprzerwanie prace remontowe. Od kilkunastu lat na terenie twierdzy trwają nieprzerwanie prace remontowe.

    Od kilkunastu lat na terenie twierdzy trwają nieprzerwanie prace remontowe.

    fot. MHMG

  • Teren twierdzy wykorzystywany jest przez miłośników historii do organizacji pikników i inscenizacji historycznych. Teren twierdzy wykorzystywany jest przez miłośników historii do organizacji pikników i inscenizacji historycznych.

    Teren twierdzy wykorzystywany jest przez miłośników historii do organizacji pikników i inscenizacji historycznych.

    fot. Ireneusz Gębski/galeria trojmiasto.pl

  • Ogromną popularnością wśród mieszkańców Trójmiasta cieszyła się zorganizowana w zeszłym roku inscenizacja bitwy morskiej. Ogromną popularnością wśród mieszkańców Trójmiasta cieszyła się zorganizowana w zeszłym roku inscenizacja bitwy morskiej.

    Ogromną popularnością wśród mieszkańców Trójmiasta cieszyła się zorganizowana w zeszłym roku inscenizacja bitwy morskiej.

    fot. PS/galeria trojmiasto.pl

  • Kazamaty twierdzy są największym na Pomorzu zimowiskiem nietoperzy. Znaleźć tu można m.in. niezwykle rzadki gatunek nocka łydkowłosego. Kazamaty twierdzy są największym na Pomorzu zimowiskiem nietoperzy. Znaleźć tu można m.in. niezwykle rzadki gatunek nocka łydkowłosego.

    Kazamaty twierdzy są największym na Pomorzu zimowiskiem nietoperzy. Znaleźć tu można m.in. niezwykle rzadki gatunek nocka łydkowłosego.

    fot. wikipedia.org

Pierwsze zapiski o tym miejscu zobacz na mapie Gdańska, pochodzące z roku 1379, mówią o niewielkiej drewnianej budowli, w której urzędował krzyżacki Mistrz Ujścia wraz z nieliczną załogą. Odpowiadali oni za podniesienie ewentualnego alarmu na wypadek zagrożenia od strony Zatoki oraz za rozpalanie ognia na wieży, aby wejście do samego portu było bezpieczniejsze.

Gdy na mocy uprawnień nadanych przez króla, Gdańsk otrzymał prawo do kontroli wszystkich jednostek poruszających się w dolnym ujściu Wisły, znaczenie placówki mocno wzrosło. Niestety, niezwykle silny sztorm, jaki rozpętał się na Bałtyku około roku 1465, całkowicie zniszczył tę pierwszą fortyfikację. Już wtedy potrafiono docenić walory gospodarczo - militarne tego miejsca, dlatego już w 1482 roku wzniesiono ceglaną wieżę, która z jednej strony stała się jedną z pierwszych latarni morskich, a z drugiej pełniła dalej funkcje strażnicze.

Kolejne lata upływały pod znakiem rozbudowy - m.in. wieżę otoczono obwarowaniami, w których znalazły się działobitnie. Znajdujące się w nich armaty przeszły chrzest bojowy, gdy w 1568 roku podczas konfliktu Gdańska z królem Polski, ostrzelały królewską flotę kaperską. Po zakończeniu konfliktu, na mocy zawartych traktatów, dowódca placówki musiał składać przysięgę na wierność królowi polskiemu.

Ostrzał floty był początkiem "opierania się" twierdzy władcom Polski - kolejna taka sytuacja miała miejsce w 1577 roku, kiedy to Wisłoujście oblegane było przez wojska Stefana Batorego. Pomimo wystrzelenia blisko 7 tysięcy pocisków, znacznych zniszczeń i licznych szturmów, nie udało się im zdobyć twierdzy.

Ponieważ technika uzbrojenia szła do przodu, niebawem przystąpiono do modernizacji twierdzy. W kolejnych latach odbudowano i podwyższono o kilka kondygnacji wieżę, którą wraz z wieńcem niebawem otoczono murowanym fortem z bastionami i fosą. Dodatkowo rozbudowano szańce na zachodnim i wschodnim brzegu Wisły. To właśnie wtedy Twierdza Wisłoujście stała się jedną z potężniejszych nad Bałtykiem.

Znalazło to potwierdzenie w roku 1627, kiedy to Wisłoujście było portem macierzystym polskiej floty wojennej, która stąd wyruszyła do zwycięskiej bitwy pod Oliwą. Kilka lat później system obronny twierdzy połączono z fortyfikacjami Gdańska.

Kolejne ważne wydarzenie miało miejsce w roku 1734 podczas walki o polski tron, toczącej się między Stanisławem Leszczyńskim a Augustem III Sasem. Gdańsk opowiedział się po stronie Leszczyńskiego i dał mu schronienie. Zaowocowało to oblężeniem miasta przez wojska saskie, które atakowały z niezwykłą zaciętością. Wobec dużej przewagi i Gdańsk, i Twierdza Wisłoujście musiały skapitulować. Wojska królewskie opuściły zajęte tereny po zapłaceniu kontrybucji.

Po II rozbiorze Polski tereny nadmorskie dostały się pod panowanie Prus, które zajęły również twierdzę. Na początku XIX wieku, podczas wojen napoleońskich, przystąpiono gwałtownie do jej rozbudowy. Jednak w roku 1807 broniące Gdańska siły pruskie skapitulowały przed wojskami napoleońskimi, a w 1813 roku Gdańsk, a w raz z nim i twierdza, skapitulowały przed połączonymi siłami rosyjsko - pruskimi.

Mało kto wie, że Twierdza Wisłoujście była także więzieniem.

Warto zaznaczyć, że Twierdza Wisłoujście pełniła rolę nie tylko militarną, ale była również więzieniem. Osadzeni byli tu m.in. Ignacy Danielewski, Józef Chociszewski, oficerowie z powstania listopadowego oraz znany gdański poeta Johann Trojan.

W połowie XIX wieku znaczenie Twierdzy Wisłoujście bardzo zmalało, także dlatego, że twierdza oddaliła się od morza na skutek przesunięcie się linii brzegowej. Po zakończeniu I wojny światowej jej rola militarna spadła do zera - wynikało to z ograniczeń Traktatu Wersalskiego, który nakazywał demilitaryzację Gdańska i jego okolic. Wobec tego tereny wokół twierdzy przekazano na bazę klubom żeglarskim.

Zobacz relację z prac remontowych w twierdzy.

Pod koniec II wojny światowej wojska radzieckie zniszczyły fortyfikacje twierdzy.

Po wojnie teren wokół twierdzy popadał w coraz większą ruinę, aż do roku 1974, kiedy to całość włączono w skład Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Wisłoujście, jako jedna z dwóch bałtyckich twierdz morskich, trafiło na listę World Monuments Watch. Oznaczało to, że uznano ją za jeden z najbardziej zagrożonych zabytków na świecie. Od kilkunastu lat nieustannie trwa odbudowa i renowacja tego niezwykłego miejsca.

Na koniec można podkreślić, że nie tylko pasjonaci militariów znajdą na terenie Wisłoujścia coś dla siebie. Teren twierdzy włączony jest w program Natura 2000, ponieważ jest największym w województwie pomorskim zimowiskiem nietoperzy. Znaleźć tu można m.in. niezwykle rzadki gatunek nocka łydkowłosego.

Zdjęcia: Historia gdańskiej Twierdzy Wisłoujście

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (30) 4 zablokowane

  • 2012-04-04 17:01

    Mam nadzieję... (2)

    że po renowacji ktoś nie przekształci tego miejsca na hotel, albo jakąś inną komercyjną działalność

    Ośka

    12 lat

    • 6 3

    • 2012-04-04 21:16

      Właśnie to byłoby najlepsze. (1)

      W zamku w Gniewie są pokoje do spania.

      Benek

      12 lat

      • 2 0

      • 2012-05-14 21:43

        pokoje do spania to nie hotel

        11 lat

        • 0 0

  • 2012-04-04 19:05

    Jak prom Budyń skasuje, to w tym roku Twierdzy nie pooglądacie.....

    12 lat

    • 6 6

  • 2012-04-04 19:35

    panie konserwatorze

    sławny, prosimy o odtworzenie dachu na wiezy, czas nadszedł najwyższy na to.

    król

    12 lat

    • 6 0

  • 2012-04-04 21:00

    Zdjecie naprawde zachecajace :(

    Mozna bylo sie bardziej postarac

    Pasjonat twierdzy

    12 lat

    • 1 3

  • 2012-04-05 08:43

    Tam mieszkałem

    Mieszkałem w pobliżu Twierdzy przez 17 lat/lata 1956-1973/.Ryszard S.

    Ryszard S.

    12 lat

    • 5 0

  • 2012-04-05 11:11

    Pechowiec

    Ja też próbowałem dwa razy zdobyć twierdzę i nie udało się....
    Raz w połowie lat osiemdziesiątych - Chciałem pokazać zabytek dzieciom, zobaczyły bramę zamkniętą na trzy spusty i informację o remoncie.
    Dwa lata temu, następne pokolenie również pooglądało zamkniętą bramę.
    Może z prawnukami się uda?

    Gdańszczanin

    12 lat

    • 5 0

  • 2012-04-05 11:57

    Wisłoujście nigdy nie zostało zdobyte przez wroga? Bzdura!

    J. Kurko

    12 lat

    • 0 4

  • 2012-04-05 18:34

    Twierdza

    mieszkałem tam od 1950 do 1973 i jest nieprawdą że niszczała przecież PKZ częściowo ją odbudowały wieżę środek wstawiono piękne dębowe drzwi miedziane rynny miedziane rzygacze była na dziedzińcu stylowa pompa ręczna teraz jej niema rodzice mieszkali tam od 1945 roku a były tam dwa kluby żeglarskie PKM i AZS a teren przy Twierdzy zamieszkiwało 26 rodzin

    Marek15

    12 lat

    • 4 0

  • 2012-04-05 19:39

    w latach 70 tych hodowano tam świnie

    12 lat

    • 1 0

  • 2012-04-06 19:12

    pozbyć

    się tych napoleonów. Jakieś formacje gdańskie tam powinny być a nie francuszczyzna....

    miejscowy

    12 lat

    • 2 0

1
2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (2)

TV Filmy

6074

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Która ulica po wojnie była aleją gen. Świerczewskiego?

 

Najczęściej czytane