Dawna linia tramwajowa do Sopotu

Rafał Borowski

24 września 2016 (artykuł sprzed 7 lat)

Opinie (132)

Tramwaj linii nr 7 na pętli tramwajowej w Sopocie.

W latach 1946-1961 wzdłuż obecnej al. Niepodległości w Sopocie biegła dwutorowa linia tramwajowa. Jej trasa w kierunku centrum miasta była zakończona pętlą, która znajdowała się w rejonie skrzyżowania z ul. Reja w Świemirowie. Tramwajowe połączenie Gdańska z Sopotem zostało zlikwidowane z powodu przejęcia większości pasażerów przez Szybką Kolej Miejską oraz rozbudowy pobliskiej drogi.

Czy warto byłoby obecnie zbudować linię tramwajową z Gdańska do Sopotu?

oczywiście, na pewno cieszyłaby się sporą frekwencją trudno powiedzieć, to zależałoby od dokładnej trasy i liczby kursów nie, skoro funkcjonuje SKM, ten pomysł jest zupełnie absurdalny

Zapewne niewielu czytelników pamięta, że do początku lat 60. mieszkańcy Gdańska i Sopotu mogli przemieszczać się pomiędzy swoimi miastami tramwajem. Co więcej, na sopockiej pętli tramwajowej można było przesiąść się na trolejbus i kontynuować podróż w kierunku Gdyni.

Wbrew pozorom, linia tramwajowa biegnąca pomiędzy ul. Opacką w Oliwie a ul. Reja w Świemirowie nie była poniemieckim spadkiem z okresu Wolnego Miasta Gdańska albo kajzerowskiej czy hitlerowskiej Rzeszy. Linia tramwajowa w Sopocie została od podstaw zbudowana przez Polaków wkrótce po zakończeniu II wojny światowej. I to właśnie ogromne zniszczenia wojenne w pobliskim Gdańsku były asumptem do położenia nowego torowiska.

Wygodny dojazd do obróconego w gruzy Gdańska

Szacuje się, że w wyniku szturmu Armii Czerwonej na miasto bronione przez wojska III Rzeszy oraz celowych podpaleń ocalałych budynków, dokonanych przez czerwonoarmistów już po zakończeniu walk, zagładzie uległo ok. 60 proc. zabudowy Gdańska, a jego zabytkowego centrum nawet ok. 90 proc.

Sopot miał więcej szczęścia i został zniszczony w stosunkowo niewielkim stopniu. Liczba obróconych w perzynę budynków nie przekraczała w całym mieście ok. 10 proc. W związku z tym, Sopot pełnił w pierwszych latach powojennych funkcję zaplecza mieszkaniowego dla tłumnie osiedlających się nad Bałtykiem i pracujących w Gdańsku Polaków. Z tego samego powodu zlokalizowano tutaj siedziby wielu urzędów szczebla wojewódzkiego.

Tysiące osób kursujących codziennie pomiędzy Gdańskiem i Sopotem potrzebowało szybkiej i wygodnej formy komunikacji o dużej przepustowości. W ten sposób narodził się pomysł, aby od istniejącego torowiska na ul. Pomorskiej w Oliwie "pociągnąć" nową nitkę tramwaju w kierunku Sopotu. Należy pamiętać, że choć Gdańsk i Sopot były wówczas połączone linią kolejową, nie istniała jeszcze Szybka Kolej Miejska. Po torach kolejowych kursowały tutaj jedynie pociągi dalekobieżne i towarowe.

Jedna z niewielu fotografii, na której można zobaczyć gdański tramwaj i gdyński trolejbus obok siebie. Warto zwrócić uwagę na niemieckojęzyczny napis pod fotografią, choć ta pochodzi już z czasów powojennych.

Błyskawiczne tempo budowy

Budowa pierwszej po wojnie nowej linii tramwajowej w Trójmieście rozpoczęła się w pierwszych miesiącach 1946 roku. Dwutorowa linia została położona wzdłuż szosy w kierunku Gdyni, czyli wzdłuż obecnej al. Grunwaldzkiej w Gdańsku i al. Niepodległości w Sopocie. Ta ostatnia nosiła wówczas świeżo nadaną nazwę al. Stalina.

Początek nowego połączenia znajdował się na wspomnianym wcześniej, istniejącym już torowisku na ul. Pomorskiej w Gdańsku, tuż przy skrzyżowaniu z ul. Opacką, a koniec w formie pętli na niewielkim wzniesieniu przy skrzyżowaniu al. Niepodległości i ul. Reja w Sopocie. Na nowej linii znajdowały się trzy przystanki: pierwszy przy ul. Czyżewskiego, drugi przy budynkach Akademii Wychowania Fizycznego i trzeci na jej końcu - w Sopocie.

Koszt budowy pierwszej po wojnie linii tramwajowej w Trójmieście wyniósł ok. 14 mln ówczesnych złotych. Jej długość mierzyła ok. 2,8 km. Co ciekawe, aż dwie trzecie ogólnych kosztów inwestycji pochłonęły stalowe szyny. Było to o tyle zaskakujące, że nie pochodziły one bezpośrednio z huty, ale zostały dostarczone przez Dyrekcję Kolei Państwowych z jakiegoś rozebranego torowiska.

Pętla tramwajowa w Sopocie znajdowała się na niewielkim wzniesieniu u zbiegu ul. Reja i al. Niepodległości, dawniej al. Stalina.

Przecięcie wstęgi przez inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego

Uroczystość przejazdu pierwszego tramwaju z Gdańska do Sopotu odbyła się w niedzielę 10 listopada 1946 roku. Z tej okazji, na terenie zajezdni tramwajowej we Wrzeszczu zebrali się nie tylko pracownicy MZK G-G (skrót od Międzykomunalne Zakłady Komunikacyjne Gdańska-Gdyni), w tym inż. Emil Latycki, kierownik zakończonej właśnie inwestycji, ale również goście z całego kraju. Najznamienitszym z nich był inż. Eugeniusz Kwiatkowski, który pojawił się w charakterze delegata rządu.

Po zakończeniu uroczystych przemówień na terenie wrzeszczańskiej zajezdni, zebrani wsiedli do udekorowanego tramwaju i dokonali objazdu nowej linii. Po drodze zatrzymali się oczywiście przy skrzyżowaniu ul. Pomorskiej i al. Grunwaldzkiej, gdzie inż. Kwiatkowski przeciął rozpiętą nad nowymi torami wstęgę. Tego samego dnia wieczorem, również na terenie zajezdni, odbyła się artystyczna część uroczystości połączona z zabawą taneczną.

Skomunikowanie Sopotu nie tylko z Gdańskiem, ale i z Gdynią

Tramwaje kursujące w kierunku Sopotu były oznaczone numerem 7. Pierwotny początek ich trasy w Gdańsku znajdował się na Targu Węglowym, skąd jechały do Sopotu przez al. Zwycięstwa we Wrzeszczu. Na początku trasa ta była obsługiwana przez odbudowany tabor przedwojenny, ale już na początku lat 50. został on całkowicie zastąpiony przez nowe wagony produkcji polskiej serii N i ND.

W pierwszych latach istnienia linia tramwajowa kursująca pomiędzy Sopotem a centrum Gdańska cieszyła się ogromną frekwencją. W związku z tym, na trasie jeździły wyłącznie składy dwuwagonowe. Co więcej, pojawiły się plany rozbudowy linii na terenie Sopotu, m. in. położenie torowiska wzdłuż ul. Łokietka i Polnej do przystanku kolejowego Sopot-Wyścigi. Ze względu na brak wystarczających funduszy, realizację pomysłu odłożono na bliżej nieokreśloną przyszłość.

Warto wspomnieć, że już rok po otwarciu linii, tj. w 1947 roku, tuż obok pętli tramwajowej zbudowano istniejącą po dziś dzień pętlę trolejbusową, które ze względu na niewielką różnicę wysokości terenu zostały połączone schodami. W ten sposób powstał węzeł przesiadkowy, który umożliwiał sprawne poruszanie się pomiędzy wszystkimi miastami wchodzącymi w skład Trójmiasta.

Tramwaj linii nr 7 jadący wzdłuż obecnej al. Niepodległości.

Powstanie SKM i rozbudowa drogi Gdańsk-Gdynia

Jak nietrudno się domyślić, sens istnienia linii tramwajowej do Sopotu przekreśliło otwarcie Szybkiej Kolei Miejskiej. W styczniu 1952 roku wyjechała pierwsza kolejka kursującą na trasie Gdańsk-Sopot, a lipcu 1953 roku na trasie Gdańsk-Gdynia. Od tego czasu zainteresowanie tramwajem z Sopotu do Gdańska topniało praktycznie z każdym miesiącem. Malejąca frekwencja spowodowała, że już w połowie lat 50. tramwaj linii nr 7 skrócono z Targu Węglowego do pętli w Oliwie, a do jej obsługi używano wyłącznie jednowagonowego taboru.

Gwoździem do trumny okazała się rozbudowa komunikacyjnego kręgosłupa Trójmiasta, czyli dzisiejszego ciągu ulic: Grunwaldzkiej w Gdańsku, Niepodległości w Sopocie i Zwycięstwa w Gdyni. Dwutorowa linia do Sopotu znajdowała się bowiem na rezerwie terenowej pod rozbudowę pobliskiej jezdni. 1 stycznia 1961 roku linia tramwajowa do Sopotu została zawieszona, a zaledwie kilka miesięcy później przystąpiono do prac rozbiórkowych. Na miejscu dawnego torowiska położono jezdnię, którą do teraz poruszają się kierowcy jadący z Gdyni w kierunku Gdańska.

Pozostałości torowiska na ul. Opackiej w Gdańsku.

Do dnia dzisiejszego nie zachowały się praktycznie żadne ślady tramwajowego połączenia Gdańska i Sopotu. Teren po dawnej pętli został splantowany, a w miejscu zdemontowanych szyn i pokładów oraz dwóch przystanków biegnie ruchliwa ulica. Jedynym, niezwykle trudnym do dostrzeżenia reliktem są przerdzewiałe fragmenty torów na ul. Opackiej, które wystają gdzieniegdzie spod dziurawego asfaltu.

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Miejsca

Gdańskie Autobusy i Tramwaje Sp. z o.o. Gdańsk, Jaśkowa Dolina 2

Opinie (132) 4 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-24 20:17

Dość hałasu

Przystanek tramwajowy w kierunku Gdańska znajdował się dokładnie przy moim domu. Wystarczy hałasu pod oknami z ulicy w okolicy Al. Grunwaldzkiej z ul. Górskiego

Mieszkanka
7 lat
- 1 16
Twoja opinia

Zmień treść

Przystanek tramwajowy w kierunku Gdańska znajdował się dokładnie przy moim domu. Wystarczy hałasu pod oknami z ulicy w okolicy Al. Grunwaldzkiej z ul. Górskiego
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-24 20:29

Zamiast tramwaju juz powoli odtwarzają linię autobusową 101.To było dobre połączenie Gdańska i Gdyni przez Sopot.

dziadek
7 lat
- 22 3
Twoja opinia

Zmień treść

Zamiast tramwaju juz powoli odtwarzają linię autobusową 101.To było dobre połączenie Gdańska i Gdyni przez Sopot.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-24 20:38

Tramwaj do Sopot

Witam wszystkich. Miałem przyjemność jeździć z Oliwy do Sopot tramwajem, który jak pamiętam posiadał drzwi do przedsionka a następne do części pasażerskiej, w której były drewniane siedzenia.

Waldek
7 lat
- 25 1
Twoja opinia

Zmień treść

Witam wszystkich. Miałem przyjemność jeździć z Oliwy do Sopot tramwajem, który jak pamiętam posiadał drzwi do przedsionka a następne do części pasażerskiej, w której były drewniane siedzenia.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-24 21:03

odbudować linie tramwajową do Sopotu (1)

Powinno się odbudować linie tramwajową do Sopotu. Byłaby znakomitym uzupełnieniem lub nawet alternatywą dla SKM.

rozsądny
7 lat
- 39 5
Twoja opinia

Zmień treść

Powinno się odbudować linie tramwajową do Sopotu. Byłaby znakomitym uzupełnieniem lub nawet alternatywą dla SKM.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-06-15 13:31
  
  i zwęzić Grunwaldzką/Niepodległości do jednego pasa. Znakomicie
  
  2 lata
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  i zwęzić Grunwaldzką/Niepodległości do jednego pasa. Znakomicie
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-24 22:10

niestety obecnie jest tylko autobus 122, nie dość że jeździ raz na godzinę, to po

południu jest często spóźniony. powinni przynajmniej puścić dwa busy na godzinę

radek
7 lat
- 22 3
Twoja opinia

Zmień treść

południu jest często spóźniony. powinni przynajmniej puścić dwa busy na godzinę
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-24 22:14

a tramwaj do Zoo. (3)

A tramwaj do ZOO ktos pamieta jak sie po Armii Radzieckiej tramwajem jezdzilo w Oliwie, mam zdjecia z tego czasu. Ktos jeszcze ma?

hh
7 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

A tramwaj do ZOO ktos pamieta jak sie po Armii Radzieckiej tramwajem jezdzilo w Oliwie, mam zdjecia z tego czasu. Ktos jeszcze ma?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-25 08:57
  
  (1)
  
  Nie do ZOO tylko do Młyna.
  
  krzaczek
  7 lat
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie do ZOO tylko do Młyna.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2016-09-25 22:18
    
    na stary rynek oliwski
    przed dom bramny
    nie miał pętli tylko zwrotnicę, ślepy tor.
    
    ale myślałem że to było przed pierwszą wojną swiatową, ktos jeszcze to pamięta?!
    
    tX
    7 lat
    
    1 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    na stary rynek oliwski przed dom bramny nie miał pętli tylko zwrotnicę, ślepy tor. ale myślałem że to było przed pierwszą wojną swiatową, ktos jeszcze to pamięta?!
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-26 20:40
  
  ... nie było wówczas tramwaju w tamtym kierunku. Owa siódemka jechała prosto w kierunku parku oliwskiego i w pobliżu bramy do parku skręcała i jechała wzdłuż parku a następnie po dojeździe do Grunwaldzkiej skręcała w stronę SOPOTU.
  
  /-/
  7 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ... nie było wówczas tramwaju w tamtym kierunku. Owa siódemka jechała prosto w kierunku parku oliwskiego i w pobliżu bramy do parku skręcała i jechała wzdłuż parku a następnie po dojeździe do Grunwaldzkiej skręcała w stronę SOPOTU.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-24 23:05

Pomysł jest, ale komuś się nie podoba, (1)

aby trolejbus (z napędem bateryjnym czyli trakcja niepotrzebna) z Sopotu jechał do Ergo Areny dalej ul. Gospody, Pomorską, Grunwaldzką do Al.Niepodległości i z powrotem do Gdyni. Tym sposobem w okolicy skrzyżowania Pomorska/Chłopska można by przesiąść się do tramwaju i dalej w kierunku Przymorza,Zaspy,Wrzeszcza. Byłaby to niezła alternatywa dla SKM, zwłaszcza dla mieszkających z dala od kolejki.

pasażer
7 lat
- 19 2
Twoja opinia

Zmień treść

aby trolejbus (z napędem bateryjnym czyli trakcja niepotrzebna) z Sopotu jechał do Ergo Areny dalej ul. Gospody, Pomorską, Grunwaldzką do Al.Niepodległości i z powrotem do Gdyni. Tym sposobem w okolicy skrzyżowania Pomorska/Chłopska można by przesiąść się do tramwaju i dalej w kierunku Przymorza,Zaspy,Wrzeszcza. Byłaby to niezła alternatywa dla SKM, zwłaszcza dla mieszkających z dala od kolejki.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-24 23:49
  
  Popieram pomysł uruchomienia trolejbusu z napędem bateryjnym ,który by łączył Sopot z Przymorzem
  
  Ewa
  7 lat
  - 5 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Popieram pomysł uruchomienia trolejbusu z napędem bateryjnym ,który by łączył Sopot z Przymorzem
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-24 23:50

Chodził tramwaj nr6 było fajnie

Fd
7 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Chodził tramwaj nr6 było fajnie
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-25 01:37

do autora

Prosze napisac o tramwajach konnych w Sopocie do luksusowej restauracji na Wielkiej Gwiezdzie, gdzie dzis jest tylko obesrana wiata. Moze zdobyli byscie jakies zdjecia (tramwajow, bo fotki restauracji mam)? Te tramwaje byly chyba przed pierwszą wojną...

tX
7 lat
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

Prosze napisac o tramwajach konnych w Sopocie do luksusowej restauracji na Wielkiej Gwiezdzie, gdzie dzis jest tylko obesrana wiata. Moze zdobyli byscie jakies zdjecia (tramwajow, bo fotki restauracji mam)? Te tramwaje byly chyba przed pierwszą wojną...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-25 07:43

Ta kobieta na trzecim zdjęciu od góry rozmawia przez komórkę!!!

Już wtedy kobiety miały z tym problem i trzeba było je chirurgicznie odcinać od komórek :)

Robek
7 lat
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

Już wtedy kobiety miały z tym problem i trzeba było je chirurgicznie odcinać od komórek :)
Regulamin dodawania opinii