- 1 To niesamowite znalezisko ma... 600 lat (16 opinii)
- 2 24-letnia Aneta Kręglicka w 1989 roku (97 opinii)
- 3 Konie i samoloty. Wyspa widziała wszystko (44 opinie)
- 4 Ambona i wieża ciśnień liczą na dotacje (87 opinii)
- 5 Kronika oblężenia Gdańska w 1734 r. (11 opinii)
- 6 Ten gmach znany jest tylko od strony wody (66 opinii)
Czy zima mogła zaskoczyć drogowców 300 lat temu?
Obfite opady śniegu potrafią niemiło zaskoczyć wielu drogowców oraz kierowców. Z drugiej strony, biały puch uszczęśliwia rzeszę dzieci oraz ekologów, którzy przewidują mniejsze problemy z nawodnieniem i wiosenną suszą. A jak z dużymi opadami śniegu radzono sobie w Gdańsku 300 lat temu?
Dwa lata później zostały one przetłumaczone na język angielski oraz wydrukowane w jednym z pierwszych międzynarodowych periodyków naukowych, czyli w angielskim Philosophical Transactions. Poniższy wycinek jest przetłumaczony właśnie z tego wydania:
- Zima przed rokiem zarazy była najmroźniejsza, odkąd ludzie sięgają pamięcią. Mróz pojawił się drugiego dnia świąt i trzymał aż do Wielkiej Nocy; podczas tego okresu spadło tyle śniegu, że musieliśmy wynająć wiele wozów, aby wywieźć go z ulic, w przeciwnym wypadku mógłby narobić wiele szkód - czytamy w periodyku.
Rzeczywiście, zima 1708 r. była w Europie wyjątkowo ciężka. Według opowieści Bałtyk można było przebyć konno, a na zamarzniętych kanałach Wenecji urządzano wyścigi łyżwiarskie. W wielu innych krajach pojawiało się to samo stwierdzenie, co u Gottwalda, że nikt z żyjących nie pamięta tak srogiej zimy. Zarówno zima w 1708, jak i 1709 r. były w Europie rekordowe pod względem chłodu.
Siarczysty mróz zebrał na kontynencie równie krwawe żniwo. Tysiące ludzi zmarło z wychłodzenia, podobnie jak zwierzęta domowe i gospodarskie. W Paryżu, odciętym przez mróz od reszty świata, zanotowano nawet przypadki kanibalizmu. Powody takiej zimy są wciąż zagadką zarówno dla historyków, jak i dla klimatologów.
Bardzo ciekawa jest wzmianka o poniesieniu kosztów użycia wielu wozów do wywożenia śniegu. Po pierwsze, Rada Miasta Gdańska była gotowa na walkę z żywiołem. Po drugie, chęć uniknięcia szkód może sugerować, że podobne incydenty miały miejsce w przeszłości. Duże ilości śniegu mogły przecież być powodem podtopień, uszkodzeń domów czy zniszczenia składowanych towarów.
Z drugiej strony, dawni gdańszczanie uwielbiali zabawy w śniegu. Wystarczy przytoczyć dwie angielskie relacje z XVII wieku. Autorem pierwszej z nich jest Peter Mundy.
- Zimą gdańszczanie używają do przemieszczania się niewielkich sań, ciągniętych przez jednego konia, które nazywają saniami "Yagh". Niektórzy mówią, że to od słowa der Jagh, oznaczającego polowanie. Wydaje się jednak, że bardziej bliskie prawdy jest pochodzenie tego słowa od niewielkiej, szybkiej łodzi na wzór podobieństwa gładkiego sunięcia łódki przez taflę wody oraz ślizgania się sań przez lód i śnieg. Zazwyczaj w tych saniach siedzą dwie osoby: kobieta oraz mężczyzna, młodzieniec i panna itd. Mężczyzna prowadzi przez 3 lub 4 mile przez zmarzlinę: lądem do Heilighbrunn, czyli świętej studni, lub do Oliwy, Sopotu itd. Innym sposobem jest przemierzanie zamarzniętej Motławy oraz Wisły, również do miejsc znajdujących się w okolicy. Sanie pędzą z wielką prędkością, wszyscy chcą siebie wyprzedzić, dlatego każdy chce dla siebie wziąć najszybszego konika - pisał Mundy.
W podobnym okresie wtórował mu jego rodak Robert Bargrave.
- Zimą do Świętej Studzienki młodzi dżentelmeni ze swoimi paniami udawali się w lekkich saniach, które są osadzone na dwóch długich drewnianych deskach, okutymi stalą. Sanie są ciągnięte przez jednego konia, a powożone osobiście przez młodzieńca. W ich zwyczaju jest, podczas drogi powrotnej do miasta, ścigać się z innymi saniami, a reszta mieszkańców miasta obserwuje to widowisko z okolic bram - czytamy w relacji drugiego Anglika.
Nie pozostaje mi nic innego, jak życzyć wszystkim jak najpełniejszego wykorzystania zimy 2021.
O autorze
Michał Ślubowski
Popularyzator historii Gdańska, autor bloga Gedanarium i podcastu Historia Gdańska dla każdego oraz współautor podcastu Makabreski, poświęconego mrocznym historiom z przeszłości regionu.
Opinie wybrane
-
2021-12-02 10:48
I fajnie było
a dzisiaj wymoczek prędzej się rozpłacze na widok śniegu na chodniku , zrobi zdjęcie telefonem i wyśle z pretensjami do redakcji , niż uzna to za powód do zabawy. Takie czasy.
- 63 7
-
2021-12-02 11:23
(5)
w sredniowiecznej europie kanibalizm zimą to była norma. takie czasy, zima oznaczała śmierć wszystkiego, roślin zwierząt i ludzi. jeśli lato i jesień były nieurodzajne to wioski wymierały. dlatego ludzie dopuszczali się kanibalizmu
- 3 10
-
2021-12-02 13:36
300 lat temu
Ale wiesz, że artykuł nie traktuje o czasach średniowiecznych, prawda?
- 7 1
-
2021-12-02 11:45
(1)
Nie tylko w średniowieczu odnotowywano masowy kanibalizm. Wielki hołodomor za stalina na Ukrainie, świadomie głodzenie przez niemców mas sowieckich jeńców wojennych, oblężenie Królewca i głód po zajęciu go przez sowietów w 1945 r. To tak na szybko kilka współczesnych przykładów kanibalizmu.
- 11 0
-
2021-12-03 08:36
W oblężonym Leningradzie ludzie zjadali własnych zmarlych krewnych
a na ulicach polowały na ludzi bandy
- 2 0
-
2021-12-02 11:43
za dużo horrorów
i harypoterów się naoglądałeś - jakoś historia Europy nie zakończyła się w średniowieczu ;)
- 6 2
-
2021-12-02 11:41
taaa, taką normą jak LGBT
- 10 6
-
2021-12-02 11:02
(3)
"Zimą do Świętej Studzienki młodzi dżentelmeni ze swoimi paniami udawali się w lekkich saniach, które są osadzone na dwóch długich drewnianych deskach, okutymi stalą. Sanie są ciągnięte przez jednego konia, a powożone osobiście przez młodzieńca. W ich zwyczaju jest, podczas drogi powrotnej do miasta, ścigać się z innymi saniami, a reszta
"Zimą do Świętej Studzienki młodzi dżentelmeni ze swoimi paniami udawali się w lekkich saniach, które są osadzone na dwóch długich drewnianych deskach, okutymi stalą. Sanie są ciągnięte przez jednego konia, a powożone osobiście przez młodzieńca. W ich zwyczaju jest, podczas drogi powrotnej do miasta, ścigać się z innymi saniami, a reszta mieszkańców miasta obserwuje to widowisko z okolic bram"
Dziś też robimy takie wyścigi, tylko, że audicami, albo beemkami. Bez względu na czasy, samicę się na to zawsze wyrwie, a publika rozdziawia japy.- 49 5
-
2021-12-02 17:47
"publika rozdziawia japy", uwielbiam te motoryzacyjne fantazje.
p.s. kilka blachar nie czyni ogółu "samic"- 5 1
-
2021-12-02 12:57
(1)
Raczej to tylko niektórym samcom się wydaje, że samice się na takie coś wyrwie, a w rzeczywistości kończy się często na wyrwaniu jedynie paru znaków drogowych, elementów innych pojazdów, itp. oraz zablokowaniu drogi.
- 10 2
-
2021-12-02 13:47
A moją Jessicę to myślisz, że jak wyrwałem? Na Golfa III z tjuningiem. Kropka w kropkę to samo, co przed 300 laty, tylko wtedy komórek nie było, a na lachony mówiło się "dziewoje".
- 11 1
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.