Stare żarna w Wielkim Młynie

Rafał Borowski

16 października 2020 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (62)

Najnowszy artykuł na ten temat Fundamenty dawnych kamienic pod skwerem Heweliusza

Fragmenty żarna, odnalezionego w Wielkim Młynie.

Podczas prac archeologicznych w Wielkim Młynie odkryto dwa fragmenty żarna, czyli kamiennego dysku, służącego do mielenia ziarna. Archeolodzy szacują, że znaleziska pochodzą z początku XVIII wieku. Muzeum Gdańska zamierza wyeksponować je na wystawie, która znajdzie się w średniowiecznym zabytku, adaptowanym właśnie na Muzeum Bursztynu.

Czy zamierzasz odwiedzić Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie?

tak, gdy tylko zostanie otwarte tak, ale bez pośpiechu być może, nie wykluczam tego nie, to nie dla mnie

Odkrycie reliktów dawnego wyposażenia Wielkiego Młyna nastąpiło podczas wymiany instalacji węzła centralnego ogrzewania. Pod pochodzącą z lat 90. skrzynką elektryczną, w warstwie gruzu, znajdowały się dwa kamienne fragmenty dysku, z charakterystycznym otworem w środku.

Archeolodzy, którzy sprawują nadzór przed przebudową, bez trudu rozpoznali w nich relikty żarna, czyli przyrządu służącego do mielenia ziarna. Wbrew pozorom odnalezione fragmenty nie są aż tak stare, jak mogłoby się wydawać. Zdaniem fachowców żarno zostało celowo rozbite i umieszczone jako wzmocnienie konstrukcji przekaźnika prądu.

Nie ze średniowiecza, ale z epoki nowożytnej

- Odkrycie fragmentów żarna nie powinno być dla nikogo zaskoczeniem. Kamiennych dysków używano tu do przemiału zboża w mąkę aż do 1880 r., gdy zamontowano turbiny parowe. Proces przemiału ziarna zachodził pomiędzy dwoma ocierającymi się o siebie żarnami, dolne, czyli tzw. leżak, było nieruchome, a górne, czyli biegun - ruchome. Z tego względu kamienie często wymieniano na nowe. Fragmenty odnalezionego przyrządu raczej należy wiązać z epoką nowożytną, być może z zainstalowanym tu ok. 1709-1710 r. młynem kieratowym, którego siłą napędową była nie woda, a konie. Takie rozwiązania stosowano powszechnie w okresach wojen oraz podczas XVII-wiecznego minimum klimatycznego. Młyn kieratowy zapewniał ciągłość pracy, marginalizował ryzyko wstrzymania dopływu wody przez kanał Raduni oraz wskutek silnych mrozów - wyjaśnia Monika Kasprzak, archeolog nadzorująca prace w Wielkim Młynie.
Władze Muzeum Gdańska wystąpią do pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków z wnioskiem o przejęcie znaleziska, które zgodnie z prawem stanowi własność Skarbu Państwa. Jeśli wniosek zostanie uznany - a zapewne będzie to jedynie formalność - muzealnicy planują umieścić fragmenty żarna na wystawie poświęconej historii Wielkiego Młyna, która znajdzie się w Muzeum Bursztynu.

Remont Wielkiego Młyna odbywa się pod nadzorem archeologów.

To być może nie ostatnie odkrycie

Archeolodzy nie wykluczają, że w toku prac zostaną dokonane kolejne odkrycia. W przyziemiu budowli kryje się jeszcze sporo gruzu, który pozostał po adaptacji na centrum handlowe.

- Obszar, w którym prowadzimy badania, został silnie zmodyfikowany po II wojnie światowej, a następnie w latach 90. XX wieku podczas adaptacji zabytkowego budynku pod przyszłe centrum handlowe. Pod nią znajduje się gruz, najpewniej są to pozostałości z prowadzonych wówczas prac. Mimo ograniczonego charakteru prac archeologicznych udało się nam odkryć fragment muru wystający poza obrys odbudowanego Wielkiego Młyna i to właśnie jemu poświęcimy więcej uwagi w nadchodzących tygodniach - uzupełnia Kasprzak.

Otwarcie Wielkiego Młyna 26 czerwca

Kapitalny remont Wielkiego Młyna rozpoczął się w lipcu tego roku. Jak już wielokrotnie informowaliśmy, celem prac jest adaptacja budynku na nową siedzibę Muzeum Bursztynu, które znajduje się obecnie z tzw. Katowni, czyli Zespole Przedbramia. Zgodnie z harmonogramem remont powinien potrwać od końca marca przyszłego roku.

Z końcem marca powinna się również rozpocząć wyprowadzka zbiorów z Katowni do nowej siedziby. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, uroczyste otwarcie Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie powinno nastąpić 26 czerwca. Wyznaczona data nie jest przypadkowa. Tego dnia przypada bowiem Światowy Dzień Bursztynu.

Otwarcie Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie zostało zaplanowane na 26 czerwca 2021 r.

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Miejsca

Wielki Młyn Gdańsk, Wielkie Młyny 16
Muzeum Gdańska Gdańsk, Długa 46/47

Opinie (62) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 13:50

jednak za komuny to był niedorozwój. (1)

głupki rządziły miastami.

3 lata
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

głupki rządziły miastami.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-10-17 08:49
  
  i nic w GD nie zmieniło się
  
  3 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 13:53

tam pierwszy raz zagrałem na symulatorze f1, to były czasy.

3 lata
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 14:07

Super

Widzial bym je obok uboota ze stoczni

3 lata
- 0 3
Twoja opinia

Zmień treść

Widzial bym je obok uboota ze stoczni
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 15:00

Archeolodzy to lenie

Archeolodzy to niechlujne lenie. Odkąd pamietam przy każdym remoncie zabytków siedzą miesiącami na budowie wstrzymując postęp prac. Przecież w latach 90 tych też byli a mimo to:
"Zdaniem fachowców żarno zostało celowo rozbite i umieszczone jako wzmocnienie konstrukcji przekaźnika prądu".

MadMax
3 lata
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Archeolodzy to niechlujne lenie. Odkąd pamietam przy każdym remoncie zabytków siedzą miesiącami na budowie wstrzymując postęp prac. Przecież w latach 90 tych też byli a mimo to: "Zdaniem fachowców żarno zostało celowo rozbite i umieszczone jako wzmocnienie konstrukcji przekaźnika prądu".
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 15:17

Czekam na otwarcie muzeum.

Będzie muzeum. Był Pewex. Był salon gry w bingo. Była mała galeria handlowa. Przez pewien czas odbywały się koncerty rockowe. Byłem na koncercie zespołu Tilt.

Jano.
3 lata
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Będzie muzeum. Był Pewex. Był salon gry w bingo. Była mała galeria handlowa. Przez pewien czas odbywały się koncerty rockowe. Byłem na koncercie zespołu Tilt.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 15:55

Nie żarna a kamienie młyńskie

Żarna to urządzenie do ręcznego mielenia zboża, złożone z dwóch kamieni, jednego nad drugim, z których górny jest ruchomy względem dolnego.
W młynach zawsze są kamienie młyńskie.

3 lata
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

Żarna to urządzenie do ręcznego mielenia zboża, złożone z dwóch kamieni, jednego nad drugim, z których górny jest ruchomy względem dolnego. W młynach zawsze są kamienie młyńskie.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 16:40

Szok

Stare żarna w Wielkim Młynie? Bosze, kto to słyszał?

seba
3 lata
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Stare żarna w Wielkim Młynie? Bosze, kto to słyszał?
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 19:23

Czyli....kamienny krąg

...odkopali A może to pozostałość po kamiennych kręgach...???

3 lata
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

...odkopali A może to pozostałość po kamiennych kręgach...???
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-17 03:21

Na gruz z tym, problemow tylko ludzia robia.

Bc
3 lata
- 0 1
Twoja opinia

Zmień treść

Na gruz z tym, problemow tylko ludzia robia.
Regulamin dodawania opinii