Historia Wiadomości

Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Bzy św. Agaty. Zima 1936 r. na Pomorzu

Jarosław Kus

6 lutego 2021 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (33)

Najnowszy artykuł na ten temat "Tu mówi stacja wolnościowa Gdańsk"

Wyspa Spichrzów na zdjęciu z 1936 r. To tutaj znajdowała się wspomniana w artykule ul. Żydowska (niem. Judegasse).

Podczas dzisiejszej podróży w przeszłość cofamy się do lutego roku 1936, podczas którego zapanowała iście wiosenna aura. Tym razem przeczytamy m.in. o zwyczajach kaszubskich rybaków, coraz bardziej napiętej sytuacji politycznej w Wolnym Mieście Gdańsku czy obchodzonych w całym kraju, w tym na Pomorzu, urodzinach prezydenta Mościckiego.

Początek lutego nie zmienia zbyt wiele w zimowym krajobrazie roku 1936, bo mroźnej zimy jak nie było, tak nie ma: wprawdzie na Pomorzu nie kwitną jeszcze śliwy tak jak w Bułgarii, ale "tegoroczna zima ze swą iście wiosenną temperaturą, mimo częstych zapowiedzi śniegu i mrozu, płata nam rozmaite figle". Takie jak chociażby "zakwitnięcie białego bzu". Jedno pozostaje bez zmian - tradycyjne o tej porze roku "sztormy szalejące nad polskim morzem"...

...przed którymi - jak twierdzą Kaszubi - najlepszym zabezpieczeniem jest cudowne wstawiennictwo św. Agaty, doznającej "szczególnej czci wśród rybaków kaszubskich". Wszak jest najlepszą obroną w czasie "burz, powodzi lub naporu lodów z morza na ląd", głównie dzięki święconym w dniu 5 lutego (właśnie na św. Agatę) soli, chlebowi i wodzie.

Ale na przełomie stycznia i lutego świętują nie tylko Kaszubi: gdy gdańscy hitlerowcy hucznie obchodzą rocznicę "objęcia władzy", "nad gmachami urzędowemi powiewają chorągwie hitlerowskie", zaś "w szkołach odbywają się także obchody partyjne". I chociaż nie może zabraknąć przemówień okolicznościowych "prez. Senatu Greisera" i "gauleitera Forstera", to ponieważ liczą się nie słowa, a czyny, "kilku osobników umundurowanych i nieumundurowanych" napada na "mieszkanie redaktora dziennika socjalistycznego Danziger Volkstimme". A ulicę Żydowską (niem. Judengasse) - w duchu narodowego socjalizmu - przemianowuje się na "Śpichrzową" (Speichergasse). Dodajmy, że swoje małe święto obchodzi też pewien poseł Volkstagu, który chciał "chodzić z bronią", bo dzięki Sądowi Administracyjnemu Wolnego Miasta jego marzenie staje się rzeczywistością.

"W dniu imienin P. Prezydenta Rzeczpospolitej prof. Ignacego Mościckiego, które przypadają na 1 lutego", świętuje też cała Polska, a wraz z nią "wszystkie miasta i miasteczka pomorskie", które "w dniu imienin Prezydenta Rzplitej (...) przybrały uroczysty wygląd - ludność udekorowała domy chorągwiami o barwach narodowych, a wielu właścicieli sklepów witryny wystawowe portretami Dostojnego Solenizanta". Do tego dochodzą, jakżeż by inaczej, uroczyste msze z udziałem: "władz, społeczeństwa i tłumów młodzieży szkolnej". W Gdańsku w obchody imieninowe włącza się m.in. "młodzież polskich szkół handlowych" oraz uczniowie Gimnazjum Polskiego. A więc nad Wolnym Miastem powiewają już nie tylko hitlerowskie sztandary...

Nieco mniej powodów do świętowania mają w tym czasie mieszkańcy Orłowa Morskiego, od niedawna nowej dzielnicy Gdyni: bo czyż można spokojnie świętować, gdy najbliższa okolica przypomina nie "perłę Bałtyku", a "mongolską Bugstychudzę" lub jakąś inną "pipidówkę na głębokiej prowincji kresów wschodnich, gdzie świat zabity jest deskami, a diabeł - jak głosi fama - mówi dobranoc"?

Głowy do świętowania nie ma też zapewne kapitan Borkowski: słynny Szaman Morski*, który stojąc na bałtyckim brzegu (i ściskając w ręku "dojrzały pomarańcz" - prosto z rynku owoców!) spogląda na "mewią rafę" i myślami jest już w dalekiej Italii, gdzie czeka na niego "Batory". Nowy motorowiec ma już wkrótce dołączyć do innego polskiego "okrętu kabinowego" pływającego na linii północnoamerykańskiej. Znaczy "Piłsudskiego"...**

* Eustazy Borkowski (1887-1960) - kapitan żeglugi wielkiej, tytułowy bohater książki Karola Olgierda Borchardta "Szaman Morski"; wsławił się chyba najkrótszym w dziejach protokółem przekazania okrętu innemu oficerowi, który możemy przytoczyć w tym miejscu w całości: "Statek T.S.S. Kościuszko zdan Kapitanem Eustazym Borkowskim Kapitanu Mamertu Stankiewiczu W STANIE TAKIM, W JAKIM JEST."
** którego kapitanem był wspomniany Mamert Stankiewicz, bohater kolejnej książki Borchardta "Znaczy Kapitan"

Źródło: "Gazeta Gdańska" nr 27 z 2 lutego 1936 r., "Dziennik Bydgoski" nr 27 z 2 lutego 1936 r., "Ilustrowany Kurier Codzienny" nr 33 z 2 lutego 1936 r., "Słowo Pomorskie" nr 27 z 2 lutego 1936 r. oraz "Światowid" nr 5 z 1 lutego 1936 r. i nr 9 z 29 lutego 1936 r. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej, Kujawsko Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej, Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej oraz Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej.

Jarosław Kusj.kus@trojmiasto.pl

Opinie wybrane

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-06 21:57

przy okazji polecam koniecznie ksiazki kpt. o.bordardta swietna literatura.niestety zapomniana.

3 lata
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

przy okazji polecam koniecznie ksiazki kpt. o.bordardta swietna literatura.niestety zapomniana.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-07 08:58

(1)

Ten fragment o złym stanie dworca w Orłowie - to się akurat nie zmieniło od 80 lat...

3 lata
- 16 0
Twoja opinia

Zmień treść

Ten fragment o złym stanie dworca w Orłowie - to się akurat nie zmieniło od 80 lat...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-02-07 09:51
  
  Zabytek :)
  
  3 lata
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-07 01:29

Pierwsze zdjęcie idealnie obrazuje jakiej wysokości powinna być obecnie nowa zabudowa na wyspie spichrzów.

3 lata
- 9 2
Twoja opinia

Zmień treść

Pierwsze zdjęcie idealnie obrazuje jakiej wysokości powinna być obecnie nowa zabudowa na wyspie spichrzów.
Regulamin dodawania opinii