- 1 "Banany jedzą tylko dzieci bardzo bogate" (30 opinii)
- 2 Te zabytki otwierają się po remontach (70 opinii)
- 3 Przymorze kiedyś i dziś. Porównujemy zdjęcia (142 opinie)
- 4 Nietypowa willa prezesa banku nad miastem (55 opinii)
- 5 Duży gmach w centrum powstał w 8 miesięcy (40 opinii)
- 6 To niesamowite znalezisko ma... 600 lat (17 opinii)
Była pętla z wyjątkowym przejazdem, dziś jest park
porównać
Powstała prawie 100 lat temu, przetrwała prawie cztery dekady, w tym mroczne lata II wojny światowej, zaś jej charakterystyczną cechą było torowisko poprowadzone przez... środek budynku - tak wyglądała dawna pętla tramwajowa "Szymanowskiego" przy skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej i Wojska Polskiego. Dziś w tym miejscu jest plac zabaw, skwer i pomnik marszałka Piłsudskiego.
- W momencie powstania pętli "Szymanowskiego" tramwaje w kierunku Oliwy nie jeździły jeszcze dzisiejszą al. Wojska Polskiego, tylko skręcały z al. Grunwaldzkiej w ul. Szymanowskiego i następnie - śladem dzisiejszej ul. Zamenhofa - jechały w kierunku ul. Wita Stwosza - mówi Sebastian Zomkowski, dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku i autor książki Tramwajem przez Gdańsk.
Zobacz historyczną mapę Trójmiasta
Pętla Szymanowskiego, (wówczas "Langfuhr Kurve" tj. "Wrzeszcz zakręt") powstała w 1925 r. W pierwszym okresie korzystały z niej tramwaje linii 1 (do Śródmieścia), a parę lat po II wojnie światowej także 11 (do Przeróbki) i czasowo 12 (do Siedlec).
Był to czas sukcesywnego przekształcania ślepych krańcówek w klasyczne pętle, by przyspieszyć ruch tramwajów i w ten sposób ograniczyć liczbę zaangażowanych wozów i motorniczych, co też przekładało się na ograniczenie kosztów eksploatacji tramwajów.
- Na krańcówkach zakończonych ślepymi torami, w przypadku tramwaju z wagonami doczepnymi, dość czasochłonnym było przełączanie wagonów. Takie pętle powstały m.in. na Targu Węglowym w formie dużej pętli ulicznej i właśnie przy ul. Szymanowskiego. W 1927 r. podczas budowy nowej trasy na Stogi zamiast ślepej krańcówki powstała pętla na Stogach Plaży, w 1929 r. dwie duże pętle uliczne w Nowym Porcie, w 1942 r. pętla na pl. Inwalidów w Oliwie. Proces przekształcania ślepych krańcówek był kontynuowany stopniowo po 1945 r. Pętle powstały m.in. na Oruni, na Łąkowej, w Jelitkowie, na Siedlach, przy al. Legionów - wylicza Zomkowski.
Tramwaje przejeżdżały przez budynek
To co wyróżniało pętlę Szymanowskiego to projekt dużej bramownicy umieszczonej... w budynku, który powstał już po uruchomieniu pętli. Powstała ona, by rozwiązać problem kolizji z linią tramwajową, a tramwaje przejeżdżały dosłownie przez środek budynku.
Pętla funkcjonowała do początku lat 60. Był to czas intensywnego rozwoju dróg w Gdańsku. M.in. kończono wówczas kolejny etap poszerzania fragmentu al. Grunwaldzkiej.
- Torowisko tramwajowe w al. Grunwaldzkiej przesunięto, by zrobić więcej miejsca dla samochodów. Przy okazji odcięto wjazd tramwajów na pętlę. Funkcję tej pętli przejęła wcześniej powstała nowa pętla Ogrodowa (obecnie Strzyża PKM) przy zajezdni Wrzeszcz - dodaje Zomkowski.
porównać
2 km torów za 2 mln zł
Przebudowa alei (wówczas jeszcze ulicy) Grunwaldzkiej wraz z przełożeniem ruchu tramwajów na nowe torowisko nie umknęło uwadze ówczesnych dziennikarzy, którzy tak na łamach Dziennika Bałtyckiego opisywali ostatni etap prac:
- Prace związane z przerzucaniem tramwajów na nowe torowisko na ulicy Grunwaldzkiej są już na ukończeniu. Na nowej trasie tory tramwajowe będą się oczywiście znajdowały na środku ulicy, a po bokach będą biegły dwie jednokierunkowe jezdnie. Jest to inwestycja dla laika dosyć skromna. W rzeczywistości jednak budowa tych niecałych 2 km torów pochłonie ok. 2 mln zł. Zmieniono bowiem nie tylko same tory. Zmieniono także górną zasilającą sieć trakcyjną. Dotąd stosowane było zawieszenie płaskie (przewody umocowane na poprzeczkach), a ten stary typ zawieszenia sprawiał, że przewody przy różnicy temperatury, szczególnie latem, pod wpływem ciepła się wydłużały, wskutek czego powstawały zwisy. Nowa sieć, zawieszona elastycznie, umożliwia utrzymanie stałego naciągu i daje w efekcie mniejsze zużycie przewodów.
Plac zabaw i marszałek Piłsudski
Dziś po pętli na rogu Wojska Polskiego i Grunwaldzkiej pozostał punkt z zaznaczonym na mapie starotorzem. W miejscu, gdzie tramwaje jechały po łuku, zawracając w kierunku centrum, znajduje się plac zabaw.
W całości nie przetrwała też pierzeja budynków przez środek, których tramwaje wjeżdżały na pętlę. Tuż obok, przodem do klubu Żak, z cokołu spogląda na okolicę wyrzeźbiona z brązu postać marszałka Piłsudskiego.
Tramwaje też słychać. Ale już tylko te jadące po alei Grunwaldzkiej i Wojska Polskiego.
Opinie wybrane
-
2023-01-21 10:09
rzetelny artykuł,gratulacje.fajnie się czyta i ogląda. (2)
- 178 4
-
2023-01-22 12:17
(1)
Właśnie, więcej takich artykułów na trojmiasto.pl
- 10 0
-
2023-01-22 15:17
na al havla był las, jedyny w tamtej części miasta
a będzie osiedle i kilka domów dla "swoich" - gdzie walka o drzewa, zielony ład itd itd...
- 2 0
-
2023-01-21 10:08
(9)
Takie niespotykane rozwiazanie, przejazd przez srodek budynku, no i tyle drzew, zieleni. Tego zal.
- 181 14
-
2023-01-22 08:54
Niespotykane, ale i niepraktyczne. Raz że standardy życia/pracy w takim budynku najlepsze nie są. Dwa to problemy z konserwacją i/lub rozbudową/przebudową. No, ale fakt, z perspektywy przechodnia wygląda to "ciekawie".
- 5 1
-
2023-01-21 20:14
Jedno zdjęcie zrobione latem, a drugie zimą (1)
- 2 0
-
2023-01-25 13:05
Ale widzisz ilość tych drzew przy Grunwaldzkiej? Zostało z 20-30 szt.
- 0 0
-
2023-01-21 15:11
(2)
Zaiste piękny wodok, ani jednej ścieżki dla obcisłomajtych roweroterorystów. Jak dobrze kiedyś było, co się wydarzyło że się aż tak zebździło.
- 12 9
-
2023-01-22 08:50
(1)
Co ci ścieżki przeszkadzają? Ktoś ci osę wrzucił do majtek? Pytam, bo masz ból tyłka.
- 8 5
-
2023-01-22 11:28
a ty masz najwyraźniej ból mózgu, w dodatku fantomowy ból mózgu :)
- 1 4
-
2023-01-21 13:35
Co wy macie z tą "zielenią"? (2)
Obecnie w Gdańsku jest o wiele więcej drzew i zieleni niż przed wojną. Wszystko widać na starych zdjęciach. Wystarczy porównać
- 14 28
-
2023-01-22 18:09
To chyba inne zdjęcia oglądamy
- 1 0
-
2023-01-21 13:44
Kije w doniczkach to nie zielen
- 28 5
-
2023-01-21 09:17
Często na starych (9)
zdjęciach jest tyle drzew że zasłaniają dalszy plan.
Dziś te drzewa rzadziej rosną albo mają mniej absorbujące obraz liście
Kawał historii- 119 18
-
2023-01-21 16:19
po prostu 2 różne pory roku.
Ale masz rację co do masowej wycinki drzew w Polsce. Obecnie jest jedna wielka rzeź drzew. A ludzie się tylko przyglądają. Dużo jeszcze musimy się swojej wolności i swobód obywatelskich nauczyć. Gdybyśmy z tego korzystali dzisiaj wycinek drzew by nie było.
- 8 3
-
2023-01-21 10:56
Odśnieżanie ulic solą i spaliny zabiły drzewa a teraz bedą ludzie zabujane.
- 6 13
-
2023-01-21 10:46
To chyba nie widziałeś starych zdjęć Gdańska. (2)
I nie mówię o dzielnicach które 100 lat temu były polami.
- 11 4
-
2023-01-21 11:40
Dokładnie tak (1)
Niech poszuka na przedwojennych zdjęciach Placu Kobzdeja czy Parku Świętopełka. Kiedyś tam były budynki i beton, a teraz zieleń.
- 13 3
-
2023-01-21 16:00
Tylko że na ulicach przed budynkami była zielen
A nie Kije w doniczkach
- 6 5
-
2023-01-21 10:11
To się fachowo nazywa "zima".
- 15 10
-
2023-01-21 10:05
Wszystko dla autek. (1)
- 7 22
-
2023-01-22 12:04
Znowu masz coś do powiedzenia?
Ty doktor, weź i sam się zbadaj. Tę pętlę zlikwidowano w latach 60-tych czyli jeszcze za komuny , a ty gadasz o rządzących dzisiaj. Na dawnej pętli na Oruni w latach 70-tych miałem praktyki zerowe na studiach i grabiliśmy trawę na likwidowanym torowisku.
- 1 1
-
2023-01-21 09:57
Tacy ludzie rządzą miastem
- 14 16
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.