Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Artyleria morska trójmiejskiego wybrzeża

Marek Gotard
19 sierpnia 2010 (artykuł sprzed 13 lat) 
Opinie (117)
Najbardziej zapomniany, zdewastowany i zarazem tajemniczy BAS na Stogach w Gdańsku. Najbardziej zapomniany, zdewastowany i zarazem tajemniczy BAS na Stogach w Gdańsku.

Najbardziej zapomniany, zdewastowany i zarazem tajemniczy BAS na Stogach w Gdańsku.

fot. Marek Gotrad/trojmiasto.pl

Stogi, Kępa Redłowska, Oksywie, Rozewie, Hel. Mało kto wie, że znajdujące się tam umocnienia baterii nadbrzeżnych wiążą się z jedną z najdramatyczniejszych, powojennych historii polskiej Marynarki Wojennej.



11 Bateria Artylerii Stałej w Redłowie została częściowo zrekonstruowana. Do dziś w jej sąsiedztwie istnieją polowe fortyfikacje przeciwdesantowe, składające się z 23 żelbetowych stanowisk ogniowych, ziemianek i transzei. 11 Bateria Artylerii Stałej w Redłowie została częściowo zrekonstruowana. Do dziś w jej sąsiedztwie istnieją polowe fortyfikacje przeciwdesantowe, składające się z 23 żelbetowych stanowisk ogniowych, ziemianek i transzei.

11 Bateria Artylerii Stałej w Redłowie została częściowo zrekonstruowana. Do dziś w jej sąsiedztwie istnieją polowe fortyfikacje przeciwdesantowe, składające się z 23 żelbetowych stanowisk ogniowych, ziemianek i transzei.

fot. Wojciech Strożyk/KFP

Umocnienia w Redłowie. Umocnienia w Redłowie.

Umocnienia w Redłowie.

fot. Wojciech Strożyk/KFP

Działo w BAS 13 w Helu, postawione na przedwojennym stanowisku, z oryginalnym parasolem maskującym. Działo w BAS 13 w Helu, postawione na przedwojennym stanowisku, z oryginalnym parasolem maskującym.

Działo w BAS 13 w Helu, postawione na przedwojennym stanowisku, z oryginalnym parasolem maskującym.

fot. Wojtek Jakubowski/KFP

3 września 1939 roku o godzinie 6.35 na wodach Zatoki Gdańskiej pojawiły się dwa potężne niemieckie niszczyciele: "Leberecht Maass" oraz "Wolfgang Zeneker". Miały za zadanie sprawdzić, czy stukasy wystarczająco mocno uszkodziły dwa polskie okręty: niszczyciela "Wicher" i stawiacz min "Gryf".

Dwadzieścia minut później rozpoczął się pojedynek artyleryjski polskich i niemieckich okrętów. Po trzech salwach do walki włączyła się 152-milimetrowa polska artyleria nadbrzeżna. Uszkodzone okręty niemieckie wycofały się do Piławy.

Dwa tygodnie później, rankiem 19 września, dywizjon niemieckich trałowców dostał zadanie ostrzelania ostatnich polskich pozycji na Kępie Oksywskiej. Niemcy czuli się pewnie. Polska marynarka wojenna nie miała już bowiem ani "Wichra", ani "Gryfa". Walkę z nieprzyjacielskimi okrętami podjęło najpierw ostatnie, 100-milimetrowe działo oksywskiej baterii "Canet". Chwilę później, niespodziewanie dla Niemców, zaczęły na nich padać świetnie wymierzone, ciężkie pociski baterii z Helu. Po uszkodzeniu trałowca "Nautilus", Niemcy szybko wycofali się na redę
portu w Gdyni.

Sześć dni później, ta sama bateria prowadziła nierówną, lecz zwycięską walkę z dwoma niemieckimi pancernikami: "Schlesien" i "Schleswig Holstein". Trafiała je skutecznie, ale nie spowodowała większych strat.

W tej potyczce rany odniósł dowódca baterii cyplowej, kpt. marynarki Zbigniew Przybyszewski. To właśnie jemu przypisać należy świetne zgranie i skuteczność załogi baterii cyplowej. Po trzech dniach nieobecności Przybyszewski wrócił do jednostki. Zanim został wzięty do niewoli, zakopał uprzednio zamki wszystkich karabinów.

Po pięciu długich latach i dwóch nieudanych ucieczkach z obozu jenieckiego, Przybyszewski wrócił nad polskie wybrzeże. W 1946 roku ze swojej ukochanej Baterii Helskiej uformował 31 Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej, którego siedzibą stały się dawne koszary II Morskiego Pułku Strzelców w Redłowie (dziś mieści się tu szpital). Tam też pod jego nadzorem powstała zupełnie nowa bateria.

Komandor Zbigniew Przybyszewski po zatrzymaniu przez stalinowskich oprawców. Komandor Zbigniew Przybyszewski po zatrzymaniu przez stalinowskich oprawców.

Komandor Zbigniew Przybyszewski po zatrzymaniu przez stalinowskich oprawców.

fot. Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu

Ideą Zbigniewa Przybyszewskiego było zbudowanie nowoczesnej artylerii nadbrzeżnej na całym pasie morskim polskiego Wybrzeża. Realizował ją jako szef Służby Artylerii Marynarki Wojennej i zastępca szefa Wydziału Marynarki Wojennej Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

Dzięki Przybyszewskiemu stanowiska Baterii Artylerii Stałej tworzyły największy i najlepiej zorganizowany system obrony artyleryjskiej polskiego wybrzeża. Szkielet BAS-u, sięgający
zachodniej granicy Polski, gotowy był już w połowie lat 50. ubiegłego wieku.

Niestety, sukces ten świętowano bez jego twórcy. Podczas sfingowanego procesu komandor Zbigniew Przybyszewski skazany został w 1950 roku na karę śmierci. Stalinowski sąd zamordował go w grudniu roku 1952.

Zaprojektowany przez Przybyszewskiego system artyleryjski przeżył go o ponad 20 lat. Rozwój broni rakietowej sprawił, że większość BAS-ów rozformowano w lecie 1974 roku. Armaty przestano zaś konserwować trzy lata później.

Dziś, niestety w dużej części poważnie zdewastowane, BASy stanowią jedną z atrakcji turystycznych Wybrzeża.

BAS wokół Trójmiasta

3 Bateria Artylerii Stałej Hel Bór

Zbudowana jako jedna z ostatnich, w 1954 roku. Rozformowana w 1977 roku. Większość obiektów znajduje się po północnej stronie toru kolejowego. Stanowiska rozmieszczono na wysokich wydmach, co zapewniało możliwość prowadzenia ognia zarówno na morze, jak i na Zatokę. 3 BAS dysponował potężnymi armatami MU-2 kal. 152,4mm. Dziś pozostały tam jedynie umocnienia kopuły dalmierzy.

11 Bateria Artylerii Stałej Gdynia Redłowo - zobacz na mapie zobacz na mapie Gdyni

Pierwsza powojenna bateria. Decyzja o jej budowie podjęta została pod koniec 1946 roku. Ciekawostką są istniejące do dziś w jej sąsiedztwie polowe fortyfikacje przeciwdesantowe, składające się z 23 żelbetowych stanowisk ogniowych, ziemianek i transzei. Do dziś zachowały się też armaty morskie kal.130mm typu B-13. Jedno ze stanowisk i wieża obserwacyjna osunęła się prawie do morza.

13 BAS Hel - Cypel

Rozbudowana w oparciu o umocnienia przedwojennej Baterii Cyplowej. Co ciekawe, w dużej mierze w oparciu o przedwojenne plany. Wyposażona w armaty morskie 130 mm i  od lat 50tych w radar. Dziś na możemy na niej oglądać jedno działo S 13, postawione na przedwojennym stanowisku, z oryginalnym parasolem maskującym.

25 BAS Gdańsk Stogi - zobacz na mapie zobacz na mapie Gdańska

Najbardziej zapomniany, zdewastowany i zarazem tajemniczy BAS. Decyzja o jego budowie podjęta została w 1952 roku. Rozformowany w 1977 roku, wchłonięty został przez rozbudowujący się Port Północny. Dziś możemy oglądać kilka ocalałych obiektów. Co ciekawe, część umocnień, w tym pruskie schrony amunicyjne, służą dziś jako magazyny.

27 BAS Hel Cypel

Wyposażona w działa kalibru 100 milimetrów. Zlokalizowana tuż obok 13
BAS. Korzystała z infrastruktury 13ki. Do dziś zachowało się tam jedno działo B-34U.

28 BAS Oksywie - zobacz na mapie zobacz na mapie Gdyni

Następca legendarnej baterii Canet, wyposażona w 100 milimetrowe armaty B 34U.

34 BAS Rozewie

Ostatnia bateria, wyposażona w działa kalibru 130 mm. Znajdowała się na terenie jednostki Marynarki Wojennej, tuż koło drogi z Władysławowa do Jastrzębiej Góry. Dziś częściowo nadal niedostępna.

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (117) ponad 20 zablokowanych

  • 2010-08-19 11:07

    (2)

    świetny artykuł , troszkę mało dopracowany szczegółowa ale i tak 5+ za chęci , zdjęcia i za całokształt , POLSKA WALCZĄCA

    13 lat

    • 8 1

    • 2010-08-19 17:57

      (1)

      minusa oczywiście musiała jakaś komunistyczna świnia postawić albo niemiecka ..rwa

      13 lat

      • 3 1

      • 2010-08-19 20:54

        a plusy białe świnie

        normalnie folwark zwierzęcy

        13 lat

        • 2 5

  • 2010-08-19 11:11

    Komandor Przybyszewski został zamordowany przez "kolegów" gen. Jaruzelskiego i gen. Kiszczaka (9)

    Należy o tym pamiętać.

    Kiszczaka nazwał "człowiekiem honoru" Adam Michnik, którego rodzony brat Jakub Michnik był zbrodniarzem stalinowskim.

    Biorąc do ręki Gazetę Wyborczą, budując swój pogląd na różne sprawy na podstawie artykułów z gazety Michnika należy mieć to na uwadze.

    Artykuł ciekawy. Czy znaleziono sprawców dewastacji na Westerplatte? Czy policja działa z taką samą determinacją i skutecznością jak w sprawie równie skandalicznej dewastcji napisu na bramie niemieckiego obozu zagłady narodów Europy w Auschwitz?

    west

    13 lat

    • 17 3

    • 2010-08-19 11:14

      cicho milcz (6)

      przeciez byla gruba kreska..

      13 lat

      • 3 1

      • 2010-08-19 11:15

        grubą kreskę mam w ........ (5)

        13 lat

        • 3 0

        • 2010-08-19 12:20

          ale przeciez (4)

          nie mozna draznic rosji. tak bardzo premier zabiega o lepsze stosunki.

          13 lat

          • 3 0

          • 2010-08-19 13:26

            Nawet z bolszewików zrobił prawosławnych męczenników za wiarę, walczących z polskimi panami... (3)

            ;-)))

            Sv.

            13 lat

            • 5 1

            • 2010-08-19 13:59

              tak trzeba (2)

              bo sie pan putin zeslosci na swego kaszubskiego przyjaciela.

              13 lat

              • 4 1

              • 2010-08-19 14:17

                on ma tyle wspólnego z Kaszubami, co owczarek alzacki z Oruni, ma wspólnego z Alzacją (1)

                Kaszebe

                13 lat

                • 6 0

              • 2010-08-19 14:59

                to nawet kaszubi sie od niego odwracaja.

                13 lat

                • 5 0

    • 2010-08-22 22:49

      a przede wszystkim przez kolegów: (1)

      żyda - Goldberga vel Różańksiego
      żyda - Kunkhela - Romana Romkowskiego
      żyda - Fejgina
      żydów UB'eków. którzy jak szczury przeżyli wojnę ratując się u Polskich rodzin, a potem te same Polskie rodziny mordowali...

      taka_prawda

      13 lat

      • 2 0

      • 2010-08-22 22:49

        miało być różańskiego

        taka_prawda

        13 lat

        • 1 0

  • 2010-08-19 11:31

    duży schron w orłowie nad torem motokrosowym (1)

    W Gdyni Orłowie na wzgórzach (nad dawnym torem do motocrossu znajduje się duży bunkier z miejscem na działo (pusty niestety). Czy ktoś wie z jakiego okresu pochodzi i kto go wybudował (Niemcy czy Polacy ?) Rozciąga się stamtąd nie zły widok na całą zatokę

    Gdynianin

    13 lat

    • 2 0

    • 2010-08-19 11:34

      poszukaj w googlach, jest na ten temat dużo info, to chyba podstawa dalmierza.

      13 lat

      • 3 0

  • 2010-08-19 11:37

    pięknie opisane. szkoda że nie ma komu zaopiekować się tymi historycznymi miejscami. (1)

    miejsca te przypominaja o walce o wolność,o sprawiedliwym i dobrym polskim narodzie.

    szakal

    13 lat

    • 5 0

    • 2010-08-19 13:42

      "sprawiedliwy i dobry naród"

      niezłe, niezłe :)

      13 lat

      • 2 2

  • 2010-08-19 11:57

    Szczerze polecam Muzeum Obrony Wybrzeża i odrestaurowane stanowisko Baterii Heliodora Laskowskiego w Helu... (6)

    W schronie pasjonaci urządzili "mikro-muzeum" poświęcone obronie Helu i postaci Komandora Zbigniewa Przybyszewskiego...

    CHWAŁA BOHATEROM !!!

    Svantobor

    13 lat

    • 11 1

    • 2010-08-19 12:55

      tylko nam tu nie zacznij hajlować :) (5)

      13 lat

      • 2 6

      • 2010-08-19 13:27

        Czekewara... jedź na Kubę i całuj Fidela... w sierp i młot... (4)

        Sv.

        13 lat

        • 4 2

        • 2010-08-19 13:38

          pudło, łysolcu :) (3)

          13 lat

          • 1 5

          • 2010-08-19 14:19

            zgol pejsy albo przynajmniej je wymyj raz na rok ;-) (2)

            13 lat

            • 4 3

            • 2010-08-19 15:56

              pudło, łysolcu :) (1)

              13 lat

              • 1 5

              • 2010-08-20 12:08

                puste pudło to masz zamiast czaszki i mózgu lewaczku

                :-)

                13 lat

                • 3 1

  • 2010-08-19 12:25

    mozna jeszcze zdjac ten artykuł.

    jeszcze jest czas zeby zdjac ten artykul. chyba trojmiasto.pl nie chce zazdrazniac stosunkow z krajem ktory tak pomogl naszemu premierowi po katastrofie samolotu w smolenskiu

    13 lat

    • 5 5

  • 2010-08-19 14:40

    do: Gdynianin

    Ten bunkier w Orlowie to byly niemiecki bunkier plot. Jest dobra strona internetowa o wszystkich bunkrach na pomorzu. Niestety nie pamietam nazwy.

    pawcio

    13 lat

    • 3 1

  • 2010-08-19 15:01

    refleksja (5)

    Mam małą refleksję. Z całym szacunkiem, zastanawiam się czy kmdr Przybyszewski nie służył po wojnie w LWP? Czy wtedy polska marynarka wojenna nie była nakierowana na walkę z wolnym światem? To fakt, że koledzy, żołnierze z LWP go zabili, ale on wiernie służył w stalinowskim wojski polskim...

    LWP

    13 lat

    • 1 14

    • 2010-08-19 15:05

      stara metoda. Daj sobie spokój i włącz TVN, może będzie wywiad z Dukaczewskim. (1)

      13 lat

      • 6 1

      • 2010-08-19 20:34

        no właśnie

        Służył wiernie w LWP...

        ...

        13 lat

        • 0 3

    • 2010-08-19 15:31

      Taa... Wpierw stwierdzili, że jest dobrym, rozwojowym żołnierzem, bo był przydatny, a potem zrobili z niego "zdrajcę"... (2)

      Lewacka zdradziecka hołota...

      Svantobor

      13 lat

      • 5 3

      • 2010-08-19 20:49

        (1)

        niektórzy wszędzie widzą Żydów, lewaków i masonów. Bierz człowieku tabletki, które mama zostawia ci na stoliku, jak idzie do pracy.

        13 lat

        • 1 6

        • 2010-08-20 07:52

          masz coś konstruktywnego do napisania czy tak sobie stukasz w klawiaturę z nudów

          obejrzyj sobie "Atomówki" albo "POkemony"

          13 lat

          • 3 0

  • 2010-08-19 21:34

    BAS na Stogach zrujnowany? Zdewastowali go budując terminal kontenerowy.

    13 lat

    • 3 0

  • 2010-08-22 22:46

    Dobry artykuł! :) -dzięki Panie redaktorze Marku

    Kowal

    13 lat

    • 1 0

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (2)

TV Filmy

6074

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak nazywa się najstarsza ulica Gdańska?

 

Najczęściej czytane