- 1 Przymorze kiedyś i dziś. Porównujemy zdjęcia (145 opinii)
- 2 Te zabytki otwierają się po remontach (88 opinii)
- 3 Kronika oblężenia Gdańska w 1734 r. Część 2 (11 opinii)
- 4 Nietypowa willa prezesa banku nad miastem (55 opinii)
- 5 "Banany jedzą tylko dzieci bardzo bogate" (36 opinii)
- 6 Kronika oblężenia Gdańska w 1734 r. (11 opinii)
99 lat temu powstał Klub Sportowy Gedania. IPN upamiętni przedwojennych działaczy
W środę, 15 września, przypada 99. rocznica powstania Klubu Sportowego Gedania. Był on jednym z filarów polskości w zdominowanym przez Niemców Wolnym Mieście Gdańsku. Lokalny oddział IPN-u w godzinach przedpołudniowych organizuje uroczystości, które upamiętnią jego przedwojennych działaczy.
Siedziba z prawdziwego zdarzenia była gotowa dopiero w 1929 r. W tym roku oddano do użytku pierwsze obiekty sportowe u zbiegu ulic Kościuszki i Legionów we Wrzeszczu, które wzniesiono na terenie dawnego placu ćwiczeń armii Cesarstwa Niemieckiego.
Czytaj również: Jak Gedania strach wśród Niemców budziła
Ostatecznie, wybudowano tam dwa boiska piłkarskie z sześciotorową bieżnią, dwa korty tenisowe oraz strzelnicę. Z początku Gedania była klubem jednosekcyjnym, grano tu wyłącznie w piłkę nożną. W kolejnych latach utworzono kolejne sekcje: lekkoatletyczną, strzelecką, tenisa ziemnego, bokserską, motocyklową, piłki ręcznej mężczyzn, hokeja na lodzie, piłki ręcznej kobiet, tenisa stołowego i kolarską.
Jedno z najważniejszych miejsc Polonii
Na kartach przedwojennej historii Gedanii nie brakowało sukcesów. W sezonie 1931/1932 jej piłkarze zdobyli mistrzostwo okręgu Wolnego Miasta Gdańska. W 1930 r. motocyklista Władysław Pianowski zdobył tytuł mistrza Polski. Kilku pięściarzy wywalczyło wicemistrzostwo naszego kraju, np. Jan Bianga w 1930 r.
Czytaj więcej: Historia przedwojennego pięściarza
Jednak to nie sukcesy w poszczególnych dyscyplinach świadczyły o wyjątkowości Gedanii. Funkcjonujący we Wrzeszczu klub był bowiem jednym z filarów polskości w zdominowanym przez Niemców Wolnym Mieście Gdańsku. Jak opisywali dawni członkowie, klub zrzeszał całe rodziny gdańskich Polaków, które były mu oddane na dobre i na złe. Był jednym z niewielu miejsc, gdzie mogli bez skrępowania manifestować swój patriotyzm i za pomocą sportu krzewić go w kolejnych pokoleniach.
Czytaj więcej: Wspomnienia przedwojennych Polaków z Gdańska
75 gedanistów zginęło w czasie wojny
Wraz z wybuchem II wojny światowej klub został zmuszony przez Niemców zakończyć działalność. Niestety, aż 75 członków Gedanii nie przeżyło wojny. Wśród nich znaleźli się m.in. prezes i dwaj wiceprezesi, którzy zostali rozstrzelani wkrótce po włączeniu Gdańska w granice hitlerowskich Rzeszy.
Czytaj więcej: Polowanie na Polaków we wrześniu 1939 r.
Wielu zawodników zostało zesłanych do obozów koncentracyjnych, z których nigdy nie wrócili. Warto również wspomnieć, że pierwszym poległym na Westerplatte polskim żołnierzem był st. sierż. Wojciech Najsarek, który także był wcześniej zawodnikiem polskiego klubu.
Najpierw msza św., potem złożenie kwiatów
W środowe przedpołudnie, gdański oddział Instytutu Pamięci Narodowej organizuje uroczystości upamiętniające rocznicę powstania Gedanii. O godz. 10 rozpocznie się msza św. w kościele św. Stanisława przy al. Legionów 13, zaś po jej zakończeniu, o godz. 11, nastąpi złożenie kwiatów pod pomnikiem Pamięci Członków Gedanii przy ul. Kościuszki 49.
- Zapraszamy wszystkich chętnych na uroczystości 99. rocznicy powstania KS Gedania. Przed II wojną światową członkowie klubu krzewili postawy zamiłowania do sportu, przede wszystkim do piłki nożnej, a także patriotyczne - zachowania polskości w obcym, w często wrogim otoczeniu. Kilkudziesięciu z nich zginęło z rąk niemieckich w czasie wojny - czytamy w zaproszeniu Instytutu Pamięci Narodowej.
Wybór wspomnianego kościoła nie był przypadkowy. Znajdująca się tuż obok historycznej siedziby klubu świątynia była jednym z dwóch polskich kościołów katolickich w Wolnym Mieście Gdańsku - obok otwartego w 1932 r. kościoła Chrystusa Króla przy ul. Rogaczewskiego 55 - do którego uczęszczało zresztą wielu członków Gedanii.
Post scriptum
Gedania została reaktywowana 16 maja 1945 r. Teren obiektów sportowych przy al. Legionów odzyskała 8 września 1957 r. W 2009 r. został on sprzedany przez zarząd klubu deweloperowi Robyg pod budownictwo mieszkaniowe.
Jednak w 2020 r. władze miasta wstrzymały pozwolenie na budowę. Ostatni artykuł na temat kontrowersji wokół tej inwestycji opublikowaliśmy w listopadzie ubiegłego roku.
Czytaj więcej: Teren po Gedanii. Deweloper stracił pozwolenie na budowę
Głodnym wiedzy o historii klubu polecamy przeczytać książkę "KS Gedania - klub gdańskich Polaków (1922-1953)", autorstwa prof. Janusza Trupindy, która trafiła do księgarni w 2015 r.
Wydarzenia
Kluby sportowe
Opinie (131) 8 zablokowanych
-
2021-09-15 08:30
(2)
Miło patrzeć jak pod rządami Platformy Obywatelskiej ten klub rozkwita.
- 9 13
-
2021-09-15 08:32
a to Płażyński należy do Platformy? (1)
- 5 5
-
2021-09-15 10:52
a to Płażyński jest "prezydentką" Gdańska?
- 4 5
-
2021-09-15 08:49
J. za 30 srebrnikow a A. za 7 apartamentow
- 14 4
-
2021-09-15 08:52
...W tle widoczne bloki przy ul. Kościuszki we Wrzeszczu....
bloki? Błagam! Piękne, przedwojenne kamienice, którą mają bardzo ciekawą historię a jednoczenie wymagają renowacji.
- 24 4
-
2021-09-15 09:00
deweloper sobie poradzi
ma POparcie.
- 21 6
-
2021-09-15 09:04
A gdańszczanie wybrali niemiecki klub . Przykre. (4)
- 13 16
-
2021-09-15 09:36
(3)
który to jest niemiecki klub?
- 5 5
-
2021-09-15 10:11
Ten którego kibice krzyczą (2)
"Rudolf Hess naszym wzorem jest", a na flagach mają Wolne Miasto Gdańsk.
- 9 7
-
2021-09-15 12:08
(1)
Gdanska Lechia to nie jest polski klub to.nie jest polski klub Gdańska Lechia to faszystowski klub to faszystowski klub to faszystowski klub. Tak przyśpiewka.w l90 była
- 6 2
-
2021-09-15 14:23
Ja nie twierdzę że Lechia jest niemieckim klubem bo to bzdura ale w l90 głównie za sprawą subkultury skinheads a bardziej nazi skinheads nie sposób zaprzeczyć ze na Lechii było sporo przejawów re sentymentów niemieckich i rasitowskich, i tak była wtedy popularna ta przyśpiewka powyżej, być może była reakcja właśnie na te przejawy gdansko niemieckich sympatii wśród części ale niestety widocznych ówczesnych pseudokibiców
- 3 0
-
2021-09-15 09:10
Od złego słowa Polaka padł też klub.
- 12 8
-
2021-09-15 09:20
Pamiętamy mecz Gedania - Lechia
I wjazd culiganow Gedani na boisko
- 8 6
-
2021-09-15 09:28
A jak się ma układ PiS-owski na czele z Jaworem, który opchnął grunty przy Kościuszki 49?
- 9 14
-
2021-09-15 09:29
Gedania to Polski Klub który powstał w niemieckim antyPolskim wolnym mieście gdańsku.
- 19 3
-
2021-09-15 09:33
Czas na zmiany (2)
Płażyński na prezydenta ktoś musi patrzeć POwcom na łapy. Dobrze że stanął w obronie klubu narażając się deweloperom dla obecnych urzędników liczy się władza i mieszkania.
- 22 18
-
2021-09-15 09:35
Tylko, że w sprawie sprzedaży gruntów przy Kościuszki, to koledzy Kacperka najwięcej chodzili przy tym. Niedoszły prezydent, prywatnie przyjaciel śp. prezesa, miał nawet tam swoje biuro poselskie.
- 9 6
-
2021-09-15 23:11
Kacper cwaniak
lepiej kacper niech odda 20000zl dotacji ktorą wzioł i po roku zamknął firme pisowski cwaniak
- 2 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.