Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

"Tu Polskie Radio Gdańsk". 70 lat od pierwszego sygnału

Katarzyna Moritz
28 czerwca 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (107)
Siedziba Radia Gdańsk, przy al. Grunwaldzkiej 18. Siedziba Radia Gdańsk, przy al. Grunwaldzkiej 18.

Siedziba Radia Gdańsk, przy al. Grunwaldzkiej 18.

fot. Maciej Kosycarz/KFP

29 czerwca 1945 roku z Góry Gradowej, w zaimprowizowanym z kilku koców studiu radiowym, po raz pierwszy rozbrzmiał z Gdańska polski głos. Takie były początki Radia Gdańsk po II wojnie światowej.



Jak często słuchasz radia?

Czy w dobie internetu, mediów społecznościowych, telewizji, słucha się jeszcze radia? Oczywiście. Dowodem na to jest Radio Gdańsk, które jest trzecią najchętniej słuchaną stacją w Trójmieście. Stacja od 70 lat jest jedną z 17 rozgłośni publicznego radia w Polsce.

Góra Gradowa, karabiny i koce

Historia radia w Gdańsku sięga okresu Wolnego Miasta Gdańska. 15 września 1926 rozpoczęła swoją działalność gdańska rozgłośnia radiowa. Studio nadawcze mieściło się w budynku dyrekcji poczty przy Targu Maślanym. Jednak po II wojnie światowej w zniszczonym mieście wszystko trzeba było zaczynać od początku, tym bardziej że po dawnej gdańskiej radiofonii zostały jedynie zgliszcza.

W czasie próby pierwszego słuchowiska dla dzieci w 1945 roku. Na zdjęciu pierwsza reżyser rozgłośni Helena Hohendlinger, znana słuchaczom jako Ciocia Hala i pierwsza spikerka Hanna Banach. W czasie próby pierwszego słuchowiska dla dzieci w 1945 roku. Na zdjęciu pierwsza reżyser rozgłośni Helena Hohendlinger, znana słuchaczom jako Ciocia Hala i pierwsza spikerka Hanna Banach.

W czasie próby pierwszego słuchowiska dla dzieci w 1945 roku. Na zdjęciu pierwsza reżyser rozgłośni Helena Hohendlinger, znana słuchaczom jako Ciocia Hala i pierwsza spikerka Hanna Banach.

fot. z ksiązki Radio grai...mówi

- Tropem tego wszystkiego, co pachniało radiofonią, trafiłem na Wzgórze Gradowe zobacz na mapie Gdańska w Gdańsku. W starych fortach funkcjonowała radiostacja komunikacyjna. Właściwie stacyjka o mocy 1,5 kilowata. Doskonale jednak zlokalizowana. Cóż, stacja była zdemolowana, a to, co zostało z niej, żołnierze radzieccy ładowali w skrzynie szykując do transportu - wspomina Jerzy Stańczak, radiomechanik i pierwszy dyrektor dyrekcji okręgowej Polskiego Radia w Gdańsku.

Mimo to rozpoczęła się żmudna praca zorganizowania działalności programowej. Z radzieckim komendantem miasta, którym był wówczas generał Sorokin, uzgodniono ostatecznie, że teren z całym pozostawionym przez Niemców sprzętem przejmuje Polskie Radio. Natomiast komendant Milicji wyznaczył czterech strażników z karabinami, by wzgórze było pod ochroną.

Wyposażenie pierwszego studia na Gradowej Górze stanowił m.in. mikrofon z 1909 roku. Wyposażenie pierwszego studia na Gradowej Górze stanowił m.in. mikrofon z 1909 roku.

Wyposażenie pierwszego studia na Gradowej Górze stanowił m.in. mikrofon z 1909 roku.

fot. z ksiązki Radio grai...mówi

Pracę przy restaurowaniu stacji rozpoczął inż. Hieronim Grabowski, kierownik radiostacji Polskiego Radia w Wilnie, a następnie inny pracownik wileńskiego radia, inż. Konstanty Radziwiłł. Rozgłośnia była już gotowa do działalności w maju 1945. Jednak pierwszy sygnał Polskiego Radia Gdańsk z Góry Gradowej zabrzmiał 29 czerwca 1945. Była to transmisja z uroczystości Święta Morza z Gdyni.

- Nie była ona doskonała, trzeba było jeszcze kilku tygodni, aby osiągnąć właściwy poziom emisji. Od 1 września Rozgłośnia Gdańska zaczęła pracować regularnie na fali 1339 m. Oczywiście, pierwsze studio na Wzgórzu Gradowym zaimprowizowano z kilku koców - wyjaśnia Stańczak.

Radio było głównie mówione

Do Gdańska przybywali coraz liczniej osiedleńcy, a tym samym rosła liczba abonentów. Jesienią 1945 roku zarejestrowano już ponad 5 tys. radioodbiorników. Kadrę techniczną czy administracyjną radia w latach 40 tworzyli przeważnie ludzie młodzi, często bez żadnego doświadczenia radiowego. Na wyposażeniu studia był tylko jeden mikrofon oraz adapter.

22 lipca 1945 Radio Gdańsk nadało pierwszą audycję dla dzieci. Prowadziła ją jedna z pierwszych pracownic gdańskiej rozgłośni, Helena Hohendlinger, znana słuchaczom jako Ciocia Hala z audycji Polskiego Radia Wilno.

Radiowcy i ich duma, pierwszy wóz transmisyjny Renault. W środku nie było żadnego sprzętu, technicy sami robili wzmacniacz transmisyjny i mikser. Radiowcy i ich duma, pierwszy wóz transmisyjny Renault. W środku nie było żadnego sprzętu, technicy sami robili wzmacniacz transmisyjny i mikser.

Radiowcy i ich duma, pierwszy wóz transmisyjny Renault. W środku nie było żadnego sprzętu, technicy sami robili wzmacniacz transmisyjny i mikser.

fot. z ksiązki Radio grai...mówi

Codzienne programy od września 1945 r. trwały jedynie 2-3 godziny dziennie. Było dużo komunikatów, poruszano tematykę repolonizacji, zagospodarowania i odbudowy Gdańska, problemy przybyszy, z czasem pojawiły się programy tematyczne.

Lecz było to głównie radio mówione, bez relacji dźwiękowych, bo po prostu nie było magnetofonu. Pierwszy, oczywiście z poniemieckiego demobilu, pojawił się w końcu 1947 roku. Wcześniej jednak udało się przeprowadzić kilka bezpośrednich transmisji, w tym z manifestacji 1 maja w 1946 roku.

- Trybuna dla mówców stała tyłem do Bramy Wyżynnej. Śmiesznie było, bo był tylko jeden mikrofon. Zatem należało wejść na trybunę i zapowiedzieć: "A teraz wystąpi.." Ten, co wystąpił, odchodził od mównicy, a ja wchodziłem na jego miejsce i znowu: "A teraz wystąpi" - wspomina jeden z pierwszych spikerów i reporterów, Olgierd Pawłowski.

Oczy czarne, kapitalizm i szampan

W maju 1947 roku z Góry Gradowej radio przenosi się do Wrzeszcza, gdzie rozgłośnia zajęła pałacyk przy ul. Grunwaldzkiej 18 zobacz na mapie Gdańska. Liczba abonentów radiowych wynosi już blisko 27 tys.

W rozdzielni nad konsoletą - dyrektor techniczny Tadeusz Karolczak i jego zastępca Henryk Szafrański. Rok 1965. W rozdzielni nad konsoletą - dyrektor techniczny Tadeusz Karolczak i jego zastępca Henryk Szafrański. Rok 1965.

W rozdzielni nad konsoletą - dyrektor techniczny Tadeusz Karolczak i jego zastępca Henryk Szafrański. Rok 1965.

fot. z ksiązki Radio grai...mówi

Ciągle borykano się z problemami sprzętowymi, a właściwie z jego niedostatkiem. Mimo to przy nowej siedzibie zorganizowano koncert w ogrodzie i - co ciekawe - całą orkiestrę zbierał jeden mikrofon.

- Któregoś dnia przyniosłem płytę Wertyńskiego (...) na antenie poleciały "Oczy czarne". Zaraz po ósmej natychmiast było zebranie, przyjechali z Komitetu Wojewódzkiego i z UB, był dyrektor: "czego wam się zachciewa?! Kapitalizmu, szampana?". Była ogromna awantura, a myśmy się nie przyznali, kto przyniósł płytę - wspomina Innocenty Malko, starszy mistrz techniki.

W latach 50. nawet koncert życzeń musiał być ocenzurowany, a niekiedy nawet puszczane piosenki. Potem w rozgłośni był inspektor programu, który w swoim pokoju miał przycisk, którym w każdej chwili mógł przerwać program. Ponoć go nigdy nie użył.

W kwietniu 1955 roku, po reorganizacji i utworzeniu komitetu do spraw radia, rozgłośnia liczyła 33 osoby. Powstały wtedy nowe i bardzo wówczas popularne audycje, w tym satyryczny teatrzyk "Magiczne Oko" czy "Gawędy wilków morskich".

- W połowie lat pięćdziesiątych rozgłośnia na Wybrzeżu Gdańskim odgrywała coraz bardziej znaczącą rolę kulturotwórczą. Jednym z przykładów był udział w pranarodzinach gdańskiej telewizji. Powątpiewam, czy są one znane nawet jej pracownikom - podkreśla Józef Matynia, ówczesny redaktor naczelny, a także wnioskodawca budowy gdańskiej telewizji.

Radio Gdańsk w 1956 roku otrzymało jeszcze jedną siedzibę, w willi przy ul. Uphagena 23 zobacz na mapie Gdańska. Od tego czasu przy Grunwaldzkiej były wyłącznie studia, a w willi główna siedziba z redakcjami i administracją. Tak było do 2000 roku, kiedy radio musiało ostatecznie opuścić willę, bo z powodu niedopilnowania zapisów w księgach wieczystych straciło ją na rzecz miasta. W tej sytuacji rozbudowano obecną siedzibę.

Należy jednak pamiętać, że w okresie 1945-1991 radio nadawało kilkadziesiąt minut audycji na dobę, na częstotliwościach, które w pozostałym czasie wypełniał program ogólnopolski PR. Od grudnia 1991 program jest całodobowy. Wraz z likwidacją Radiokomitetu w 1993, rozgłośnia została przekształcona w spółkę akcyjną Skarbu Państwa i funkcjonuje pod obecną nazwą. Czasy jednego mikrofonu i koców w studio dawno się skończyły. Radio Gdańsk to nowoczesna placówka, która nadaje w województwie pomorskim oraz w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego. Posiada też chętnie wykorzystywane przez znanych artystów profesjonalne studio nagrań.

W artykule wykorzystałam wspomnienia dawnych pracowników Radia Gdańsk zawartych w książce "Radio gra i ... mówi", wydanej w 2005 roku oraz z informacji na stronie Gedanopedii.

Radio świętuje swoje urodziny
W niedzielę wieczorem, w siedzibie Europejskiego Centrum Solidarności, odbędzie się uroczysta gala z okazji 70 urodzin rozgłośni. W trakcie wieczoru wręczone zostaną tytuły Radiowej Osobowości Roku oraz Bursztynowych Mikrofonów. Uroczystość uświetni widowisko słowno-muzyczne na podstawie tekstu "Filip" Leopolda Tyrmanda według scenariusza Krzysztofa Czeczota.

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (107) 5 zablokowanych

  • 2015-06-28 11:07

    Moj dziadek też wspominał tamtą chwile i opowiadał jak wygrał smartfona z okazji startu radia (5)

    Młody

    8 lat

    • 47 14

    • 2015-06-28 11:16

      (1)

      Policja mu dała za kablowanie :-D

      jozeff

      8 lat

      • 7 0

      • 2015-06-28 11:23

        Nie policja dała mariuszowi z tbs-u aby można było nagrywać kibiców wisły i śląska :-D

        jozeff

        8 lat

        • 4 1

    • 2015-06-28 11:31

      Pamiętam to jak dziś ,gdy otrzymałem pierwszego smartfona to od razu rozesłałem esemejle po znajomych na wsi.

      krzysiu

      8 lat

      • 4 0

    • 2015-06-28 14:14

      a pamietacie radio arnet i 120 min zlamanych organow ?;) (1)

      czekało sie caly tydzien do piatku, a wieczorem odpalalo radmora

      radioo

      8 lat

      • 27 1

      • 2015-06-28 16:54

        Prywatną z Radiem Arnet to było coś wyjątkowego. Gdzieś w piwnicy pewnie mam kasety z nagranymi imprezami

        Fan arnetu

        8 lat

        • 16 0

  • 2015-06-28 11:16

    wtedy to było radio (10)

    dziś są reklamy przerywane muzyką

    ecie-pecie

    8 lat

    • 102 3

    • 2015-06-28 11:30

      (1)

      Tak gadasz,jak nie chcesz słuchać to nagraj sobie na kasetę hity i odtwarzaj w swoim 17,5 letnim golfie

      krzysiu

      8 lat

      • 3 19

      • 2015-06-28 12:01

        To po co w takim razie komus radio...?

        LOL

        8 lat

        • 10 1

    • 2015-06-28 12:58

      Nie byłoby to takie złe, gdyby po kazdym utworze podawali tytuły. (3)

      To jakaś zmowa! Żadne radio tego nie robi. Nie słucham, bo to frustrujące polubić utwór i nigdy nie poznać nazwy.

      Stary satyr

      8 lat

      • 8 4

      • 2015-06-28 14:05

        przeciez na rds'ie sie wyswietla (2)

        radio

        8 lat

        • 4 6

        • 2015-06-28 14:40

          ale on słucha na radioodbiorniku Safari 5.

          3xF

          8 lat

          • 8 4

        • 2015-06-28 15:32

          nie w radiu gdansk.

          8 lat

          • 12 1

    • 2015-06-28 18:41

      Co do muzyki - jest antypolskie (1)

      czy w rannych godzinach do godzin południowych usłyszysz polską piosenkę, która przewodzi obecnie na listach przebojów w każdej innej stacji?
      Odpowiedź brzmi: nie!
      Jeśli już coś polskiego to sprzed pół wieku.

      lelum polelum

      8 lat

      • 5 5

      • 2015-06-29 15:39

        Słuchaj w nocy.

        Wtedy wciskają regulaminowe procenty polskiej muzyki :#

        sprocket

        8 lat

        • 1 0

    • 2015-06-28 21:43

      cienką muzyczną sieczką

      a RG było tą rozgłośnią, która ambitnie przewodziła w jazzie i nowych trendach. Dziś plastik. Ale nie mówię o blokach muzycznych, choć i tam są pomylki.
      Adzik jest literackim plusem radia, tęgi łeb i pasjonat.

      Radio, dobrze że jesteś...

      8 lat

      • 1 0

    • 2015-06-29 10:33

      Mamy komercyjne stacje które sobie radzą 100razy lepiej bez dotacji naszych podatków!!

      To jest najgorsze radio podobnie jak najgorsza stacja to TVP Gdańsk!

      kolesie partyjniaków

      8 lat

      • 4 3

  • 2015-06-28 11:21

    (3)

    Ja czasem słucham radia maryja w pracy . Kiedyś słuchałem radia zet ale wole radyjko maryja.

    jozeff

    8 lat

    • 41 30

    • 2015-06-28 11:29

      w radio maryja dejot rusza czarne puyty

      krzysiu

      8 lat

      • 3 1

    • 2015-06-28 11:31

      wiedzialem, ze masz tez inne zoboczenia niz tylko koprofilia.

      kolega jozeffa z gimnazjum specjalnego

      8 lat

      • 2 7

    • 2015-06-28 13:12

      kiepska prowokacja

      8 lat

      • 3 0

  • 2015-06-28 11:31

    (3)

    Czy w epoce Internetu radio to nie jest już muzeum?

    8 lat

    • 6 66

    • 2015-06-28 11:33

      Właśnie zadałem pytanie tacie przez smartfona i odpisał mi,że tak,także potwierdzam twoją tezę.

      krzysiu

      8 lat

      • 1 7

    • 2015-06-28 11:36

      nie. internet jest dla takich tumanow jak ty, czyli efektow "reform oświatowych" - bandy imbecyli niemających elementarnej wiedzy.

      Roman - KIA Racing Klub Polska

      8 lat

      • 9 4

    • 2015-06-28 13:12

      Nie podczas jazdy autem.

      Życie bez auta traci sens. Ale auto bez radia jest gorsze nawet od roweru.

      Auta rządzą, pociągi ciągną

      8 lat

      • 12 1

  • 2015-06-28 11:34

    kiedys sie fajnie sluchalo, potem nalapali jakis pseudo prowadzacych bawiacyh sie w polityke (audycje przed poludniem) i sie zrobilo straszne g*wno z tego radia. ktoregos razu wlaczylem i byl wywiad z borysem z trojmiasto.pl. ten chlop wygadywal takie bzdury i przestalem RG sluchac w ogole.

    Andrzej Buse

    8 lat

    • 45 16

  • 2015-06-28 11:43

    Brawo Radio Gdańsk (4)

    Jedno z nielicznych mediów publicznych - nie mylić z stacjami komercyjnymi - w którym można posłuchać poglądów wszystkich opcji oraz ciekawe programy o regionie.
    To radio jest rzeczywistym radiem w którym można posłuchać poglądów ludzi a nie tylko przebojów muzyki współczesnej.
    Jak chcę słuchać muzy to nie potrzebne mi do tego radio.
    BRAWO Panie i panowie z Radia Gdańsk oby tak dalej.

    M.

    8 lat

    • 35 27

    • 2015-06-28 12:13

      Tuba platformersów

      Zarząd platformersów to jak to radio ma być rzetelne i wiarygodne.

      trojanowski

      8 lat

      • 19 8

    • 2015-06-28 13:15

      leming udajesz? Radio jest finansowane z kasy podatika a kierownictwo polityczne wybierane przez ministerstwo!!

      jaja sobie robisz

      8 lat

      • 13 4

    • 2015-06-28 21:20

      Region w tym radiu przestał istnieć. Rzetelna informacja też.

      Najwyraźniej ktoś w tym radiu zachwycił się tabloidami. Nie ważne co się mówi, byle mówić.

      RG

      8 lat

      • 6 3

    • 2015-06-28 23:04

      O fachowcach, co mądrzyć sie potrafią:/

      Masz na myśli takich "fachowców" jak: Skiba, Kosycarz (który "wozi" się na fotach, zrobionych przez swojego ojca) i innych im podobnych?!
      Jedynie co dobre, to informacje o korkach drogowych, ale to tylko w godzinach szczytu.

      mqs

      8 lat

      • 7 4

  • 2015-06-28 11:51

    Kamil Wicik (3)

    to najlepszy prowadzący RG.. ;)

    becia

    8 lat

    • 20 21

    • 2015-06-29 08:28

      Jacek Naliwajek lepszy

      klik

      8 lat

      • 4 2

    • 2015-06-29 09:02

      Najlepsze Radio Gdańsk było w okresie prezesury p. Serafina

      Bezstronny

      8 lat

      • 2 0

    • 2015-12-16 13:50

      Kamil Wicik

      To katastrofa , "0" kompetencji, brak wiedzy muzycznej

      Melania

      8 lat

      • 2 0

  • 2015-06-28 12:20

    Kiedyś słuchaliśmy RG non-stop jako dźwiękowego podkładu przy pracy.Ze względu na jakąś nieokreśloną i oszczędnościową muzykę i politykę przegłosowano, że przełączamy się na RZP. I jest sympatycznie.

    Biuro Projektów

    8 lat

    • 16 7

  • 2015-06-28 12:34

    pozdrowienia

    Poznałem osobiście Pana Innocentego Malko, niesamowity gość!! Wspominał mi wiele o radiu i swoich perypetiach wojennych. Naprawdę niezłą książkę można napisać lub film przygodowy nakręcić o jego przygodach. Pozdrawiam serdecznie pana Inocentego

    gg

    8 lat

    • 21 1

  • 2015-06-28 12:40

    Reklama Radia Gdańsk z Figurą to jakiś koszmar. (3)

    er

    8 lat

    • 66 8

    • 2015-06-28 15:23

      Strasznie żenująca ta reklama

      Gdyby był konkurs na reklamę dającą idealnie odwrotny przekaz do wypowiadanych słów to wygrana w cuglach murowana.

      pz

      8 lat

      • 23 1

    • 2015-06-28 18:29

      M.in. przez to przestałem ostatecznie słuchać mojego ulubionego kiedyś radia.

      Dzisiaj to jest jeden wielki baner reklamowy. Kiedy w samochodzie pstrykam po stacjach, na innych stacjach przed wiadomościami leci jeszcze muzyka, a na RG od dawna nadawany jest blok reklamowy.

      zawiedziony

      8 lat

      • 15 3

    • 2015-06-29 09:34

      Głos jakby osoby przepalonej papierochami i na kacu

      jakie układy zadecydowały, żeby taki odstraszający głos zabrzmiał w radiu?

      hm...

      8 lat

      • 13 1

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

6010

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jakie wojska splądrowały klasztor w Oliwie 4 września 1433 r?

 

Najczęściej czytane