Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Patroni tramwajów: Andreas Schlüter (młodszy)

Marcin Stąporek
16 sierpnia 2017 (artykuł sprzed 6 lat) 
Opinie (72)
Najnowszy artykuł na ten temat Roman Korynt kolejnym patronem gdańskiego tramwaju?
Konny pomnik "Wielkiego Elektora" Fryderyka Wilhelma von Hohenzollern (1620-1688) w Berlinie (zdjęcie z 1938 r.) Konny pomnik "Wielkiego Elektora" Fryderyka Wilhelma von Hohenzollern (1620-1688) w Berlinie (zdjęcie z 1938 r.)

Konny pomnik "Wielkiego Elektora" Fryderyka Wilhelma von Hohenzollern (1620-1688) w Berlinie (zdjęcie z 1938 r.)

fot. Scherl (Bundesarchiv)

W trzydziestym trzecim odcinku naszego cyklu "Patroni gdańskich tramwajów" przedstawiamy sylwetkę Andreasa Schlütera młodszego. Tydzień temu napisaliśmy o malarzu i rytowniku - Danielu Chodowieckim, a za tydzień opiszemy fizyka i twórcę termometrów - Daniela Gabriela Fahrenheita.



Biografia tego artysty zawiera wciąż jeszcze wiele niejasnych punktów, zwłaszcza dotyczących daty i miejsca jego narodzin. Dla przykładu popularna Wikipedia podaje, że urodził się 20 maja 1660 prawdopodobnie w Gdańsku lub 20 maja 1664 w Hamburgu; w biogramie publikowanym w 1982 r. Irena Rembowska zakładała, że przyszedł na świat zapewne w Gdańsku, w 1634 lub 1660 r. Z kolei według Gedanopedii urodził się w Gdańsku 5 marca 1634 r. i był synem kowala o tym samym imieniu, który przybył z Brandenburgii i uzyskał obywatelstwo miejskie w Gdańsku ok. 1630 r. Ta sama Gedanopedia twierdzi, że w 1647 r. Schlüter był uczniem Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, następnie miał terminować w jednym z gdańskich warsztatów cechu murarzy, rzeźbiarzy i kamieniarzy, by w 1656 uzyskać uprawnienia czeladnika. Tymczasem Irena Rembowska we wspomnianym wyżej tekście uważała, że odbywał studia (artystyczne?) we Włoszech i Francji.

Najstarszym dziełem przypisywanym Andreasowi Schlüterowi jest dekoracja rzeźbiarska Kaplicy Królewskiej, wzniesionej na żądanie króla Jana III Sobieskiego w latach 1678-1681. Projekt świątyni stworzył architekt Tylman z Gameren, budową kierował miejski budowniczy Bartel Ranisch, zaś wystrój rzeźbiarski ma być dziełem właśnie Schlütera. Irena Rembowska była skłonna przypisywać Śchlüterowi również pewne elementy architektury tej świątyni, w tym typowe dla baroku palladiańskiego wysokie pilastry, trzy kopuły oraz szczyty bocznych kamieniczek flankujących fasadę kaplicy po obu stronach, wydaje się jednak, że pogląd ten nie posiada żadnego uzasadnienia.

Andreas Schlüter jest patronem tramwaju Pesa Swing o numerze taborowym 1033 Andreas Schlüter jest patronem tramwaju Pesa Swing o numerze taborowym 1033

Andreas Schlüter jest patronem tramwaju Pesa Swing o numerze taborowym 1033

Fot. Marcin Stąporek

Dekoracja rzeźbiarska Kaplicy Królewskiej obejmuje festony, płaskorzeźbione kwiaty, owoce, maszkarony i ozdobne woluty. Przez analogię przypisywano Schlüterowi kamieniarkę innych gdańskich budowli, w tym zwłaszcza barokowej fasady kamienicy przy Długim Targu pod numerem 20. Po 1681 r. artysta miał zostać zatrudniony przez króla Jana III; dekorował pałac w Jaworowie, a następnie ulubioną królewską rezydencję w Wilanowie koło Warszawy. Utworzył wówczas warsztat sztukatorsko-rzeźbiarski, w którym pod jego kierownictwem pracowało kilku innych artystów-rzemieślników; z pracowni tej wyszły dekoracje sztukatorskie sali stołowej, sypialni królewskiej, figury na attykach, popiersia, medaliony króla i królowej oraz kapitele na fasadzie ogrodowej. Rembowska przypisuje Schlüterowi autorstwo lub przynajmniej projekt licznych w dekoracji Wilanowa putt, alegorii żywiołów oraz postaci mitologicznych i fantastycznych.

W latach 1682-83 Schlüter miał wyrzeźbić kamienne figury zdobiące szczyt warszawskiego pałacu Krasińskich, a następnie wykonać płaskorzeźby w tympanonach, przedstawiające sceny antyczne: walkę Corviniusa z wodzem Gallów i triumf rzymskiego wodza. W latach 1685-1690 został zatrudniony przez blisko związanego z dworem królewskim opata oliwskiego Michała Hackiego; wykonał wówczas dla kościoła klasztornego (dzisiejszej Archikatedry) nowy barokowy portal wejściowy oraz ołtarz główny i trzy boczne: Przemienienia Pańskiego, Jezus przed Piłatem, Cierniem Ukoronowanie. 1692-93 pracował znów dla samego króla i wykonał alabastrowe pomniki grobowe w Żółkwi (rodzinnym gnieździe Sobieskich): Jakuba Sobieskiego - ojca monarchy, Stanisława Daniłowicza - wuja, Marka Sobieskiego - brata, Zofii Teofili z Daniłowiczów Sobieskiej - królewskiej matki (do naszych czasów przetrwały tylko pierwsze dwa z wymienionych).

Jeden ze zworników berlińskiego Arsenału Jeden ze zworników berlińskiego Arsenału

Jeden ze zworników berlińskiego Arsenału

Fot. Manfred Brückels (Wikimedia Commons)

W 1694 r. artysta udał się do Berlina, gdzie został zatrudniony na dworze elektora brandenburskiego (późniejszego, od 1701, króla Prus). Wykonał dwa spiżowe pomniki "Wielkiego elektora" Fryderyka Wilhelma: pierwszy w Królewcu, drugi w Berlinie. W latach 1696-1700 powstały, uważane za jego największe osiągnięcie, zworniki dla berlińskiego Arsenału, przedstawiające z dramatycznym patosem głowy umierających wojowników. W 1701 r. zaprojektował dla pałacu w Charlottenburgu Bursztynową Komnatę - dzieło, zrealizowane później przez gdańskich bursztyniarzy, podarowane następnie w 1716 r. rosyjskiemu carowi Piotrowi I i do dziś wzbudzające ogromne emocje. W latach 1696-1706 Andreas Schlüter kierował budową zamku elektorskiego (później królewskiego, a od 1871 r. - cesarskiego) w Berlinie. Niestety, zapewne zabrakło mu umiejętności i szczęścia, gdy okazało się, że wznoszona pod jego kierunkiem stumetrowa wieża zamkowa była obarczona błędami konstrukcyjnymi i musiała zostać rozebrana. W kolejnym roku utracił stanowisko "Oberbaudirektora", gdy doszło do obsunięcia ziemi przy pałacu Freienwalde.

Te porażki wywołały ponoć u niego załamanie nerwowe; dopiero w 1710 r. próbował powrócić do architektury i projektować na prywatne zlecenia. W 1713 r. wstąpił na służbę władcy Rosji, Piotra I  i rozpoczął prace m.in. nad Pałacem Letnim. Był to już ostatni okres jego aktywności, bowiem zmarł w Petersburgu pod koniec maja 1714 r.

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Miejsca

Zobacz także

Patroni gdańskich tramwajów (62)

Opinie (72) ponad 10 zablokowanych

  • 2017-08-16 10:25

    a znany gdański aktor Henryk Bista będzie patronem tramwaju? (5)

    6 lat

    • 23 2

    • 2017-08-16 11:01

      w Berlinie rozumiem (2)

      tramwaj z Pileckim i Rozwadowskim?

      6 lat

      • 13 2

      • 2017-08-16 13:28

        w Berlinie to Tuska i Bartoszewskiego

        6 lat

        • 5 5

      • 2017-08-16 15:39

        Najpierw okupant Rosja narzucała nazwy ulic itd

        Teraz wyłazi że Niemcy okupują

        6 lat

        • 4 2

    • 2017-08-16 11:02

      nie bedzie (1)

      nie byl lewakiem

      6 lat

      • 6 7

      • 2017-08-16 11:15

        nie był Niemcem

        o to w tym chodzi

        ityle

        6 lat

        • 6 6

  • 2017-08-16 10:49

    to jakas bzdura (1)

    i tak nikt na te nazwy"patronow" nikt nie zwraca uwagi !
    wielka mi iniciatywa .. nuda i tyle !

    6 lat

    • 10 23

    • 2017-08-16 11:02

      zobowiazanie wobec Berlina za zlom ktory dostalismy

      6 lat

      • 10 5

  • 2017-08-16 11:06

    Niestety.. (8)

    jeden okazał się nazistą, więc chora mania nadawania na bakier z historią i brakiem zgody choćby mieszkańców.

    miya

    6 lat

    • 20 11

    • 2017-08-16 11:11

      POdziekujmy za germanizacje Gdanska w wyborach samorzadowych (1)

      6 lat

      • 14 7

      • 2017-08-17 14:50

        mnie nikt nie germanizuje

        6 lat

        • 3 1

    • 2017-08-16 11:11

      (3)

      nazistą jest teraz co drugi przechodzień, więc nie ma się czym ekscytować.

      Maria Curiosum Skłodowska

      6 lat

      • 10 6

      • 2017-08-16 13:29

        oni grali w orkiestrze

        6 lat

        • 1 4

      • 2017-08-16 15:29

        Dziękujemy Niemcom że nazistów pogonili (1)

        6 lat

        • 3 1

        • 2017-08-16 22:36

          10/10

          6 lat

          • 2 1

    • 2017-08-17 15:40

      (1)

      Na bakier z polszczyzną.

      6 lat

      • 1 0

      • 2017-08-18 07:39

        No tak, chistoria przez ch.

        6 lat

        • 1 0

  • 2017-08-16 11:33

    NIE MA PIENIEDZY??? (1)

    Tu jest kasa!!!!!Szacuje się, że w Polsce zasobów bilansowych węgla jest ok. 500 mld ton, a poprzez gazyfikację możliwe jest do przekształcenia w syngaz około 400 mld ton węgla kamiennego, z którego można uzyskać minimum ok. 800 bln m3 pełnowartościowego gazu. Wartość tego paliwa to 250 bln euro, czyli trylion złotych polskich. Dlatego z taką bezwzględnością Niemcy, przy tajnym, ale oczywistym współudziale polskich elit władzy, dążą do przejęcia kosztem polskiego społeczeństwa tego największego biznesu w Europie.

    6 lat

    • 10 7

    • 2017-08-17 09:52

      A ile bln euro kosztowała by taka gazyfikacja?

      6 lat

      • 1 0

  • 2017-08-16 11:57

    dlaczego same szwabskie nazwy?! (13)

    6 lat

    • 28 17

    • 2017-08-16 11:59

      (2)

      Kto k.... przyzwala na taka niemieckosc w Gdansku?

      budyń bedziesz siedział

      6 lat

      • 11 10

      • 2017-08-16 12:45

        wyborcy ...

        niestety

        heniek

        6 lat

        • 6 5

      • 2017-08-16 15:30

        PO niestety

        6 lat

        • 3 2

    • 2017-08-16 12:52

      (7)

      przecież są też z polskimi patronami

      6 lat

      • 8 3

      • 2017-08-16 14:26

        no niesamowite (5)

        jaki zaszczyt Nas Polaków spotkał
        nawet kilku patronów Polskich może być
        wielce dziękujemy uniżeni słudzy

        szydera

        6 lat

        • 5 4

        • 2017-08-16 15:25

          pewnie mamy się cieszyć, że jeszcze można

          huraaaa

          6 lat

          • 2 3

        • 2017-08-16 15:34

          Dalej CDU pieniądze przekazuje PO?

          6 lat

          • 2 2

        • 2017-08-16 18:09

          (2)

          miasto ma zawiłą historię,
          musisz się z tym pogodzić

          6 lat

          • 1 2

          • 2017-08-16 22:39

            Ale teraz jest w Polskich rękach i niemiaszki niech na swoich tramwajach swojaków wieszają. (1)

            6 lat

            • 2 1

            • 2017-08-17 14:48

              ale ten z tramwaju jest gdańszczaninem
              a nie berlińczykiem

              6 lat

              • 1 0

      • 2017-08-16 15:33

        W Niemczech to same polskie nazwy na tramwajach

        Kaczyński, Piłsudski , Zbyszko z Bogdańca

        6 lat

        • 2 2

    • 2017-08-16 18:44

      Zobacz ilu szwabów minusuje (1)

      6 lat

      • 2 3

      • 2017-08-17 15:35

        zasada

        Nie dyskutuj z idiotą, bo Cię sprowadzi do swojego poziomu a potem pokona doświadczeniem.
        Tępota tłuszczy z ex pegeerów ,która się przywlokła do naszego miasta jest porażająca, ale tak się dzieje w kraju od kiedy to motłoch dorwał się do władzy.

        6 lat

        • 1 0

  • 2017-08-16 12:29

    :) (3)

    Dlaczego nie moga byc polscy patroni.?

    pani billowa

    6 lat

    • 23 11

    • 2017-08-16 13:07

      No Vera Patroni.

      6 lat

      • 1 1

    • 2017-08-16 15:35

      Bo naziści przyjeżdżają jak do siebie

      6 lat

      • 4 2

    • 2017-08-16 18:45

      Komuś się to nie podoba bo minusuje jak coś źle o niemiaszkach napiszesz.

      6 lat

      • 3 2

  • 2017-08-16 12:29

    Nasi ludzie (1)

    Dlaczego patronem tramwaju są niemieckojęzyczne postaci? Dlaczego patronem gdańskiego tramwaju nie może być np prof Jerzy Kołodziejski? Co prawda "komunista", ale porządny człowiek. Bez niego nie byłoby dzisiaj w Gdańsku komu odprowadzać potężnych podatków do miejskiej kasy (port, rafineria itp.)

    6 lat

    • 18 10

    • 2017-08-17 14:46

      gdzie komunista?

      6 lat

      • 1 2

  • 2017-08-16 12:44

    Wymyślają dziwnych patronów tylko po to aby zaakcentować niemieckość. (1)

    Przypominam, że Gdańsk był niemiecki tylko w czasie zaborów i w czasach krzyżackich. Dajcie sobie spokój z tymi nazistami i esesmanami.

    heniek

    6 lat

    • 26 10

    • 2017-08-16 15:37

      Precz z niemieckim budyniem DrOetkerem

      6 lat

      • 6 1

  • 2017-08-16 13:10

    (1)

    Absurdów cd. A esessman nadal jest honorowym obywatelem Gdańska. Bo książkę napisał.

    6 lat

    • 19 11

    • 2017-08-16 18:07

      absurdem jest

      6 lat

      • 1 1

  • 2017-08-16 13:20

    Adamowicz ma niemieckie ciągotki (jak cała PO). (4)

    To co robi z Polskim miastem, to powinna prokuratura tym się zająć.

    Ronda ustawia na granicy dawnego wolnego miasta.

    Tramwaje nazywa jakimiś niemieckimi ludźmi.

    Na każdym kroku pokazuje żeby Gdańsk najlepiej znów był niemiecki.



    Rozumiem, że jego niemiecki pan jak i całej PO steruje tymi r******i

    ale gdzie są nasze służby bezpieczeństwa ?!

    ciągne w zębach linę samolotu OLT

    6 lat

    • 22 17

    • 2017-08-16 17:44

      (3)

      po prostu myśli międzynarodowo
      zapytaj sklepikarzy albo hotelarzy itp., czy wolą,. żeby Niemcy tu nie przyjeżdżali...

      6 lat

      • 1 3

      • 2017-08-16 19:35

        cała PO myślała międzynarodowo i rozsprzedała Polskę (2)

        a Polacy pracują we własnym kraju w niemieckich korporacjach i trzymaja pieniadze w niemieckich bankach na urongających warunkach

        jestesmy tania sila robocza dla niemieckiego wasala
        to jest ta miedzynarodowosc

        Tasia Kusk

        6 lat

        • 4 1

        • 2017-08-17 14:43

          ale to nie PO

          wprowadziło niemieckie banki do naszego kraju

          6 lat

          • 0 2

        • 2017-08-17 15:05

          kto im zabroni trzymać w polskim banku?

          ja mam w polskim i nie widze problemu

          6 lat

          • 0 0

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
więcej (1)

TV Filmy

6061

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak nazywało się powojenne kino, które mieściło się w Gdyni przy ulicy Świętojańskiej?

 

Najczęściej czytane