Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Omega: ten jacht wykształcił polskich żeglarzy

Michał Lipka
4 grudnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (39)
Jachty klasy Omega podczas regat w Mikołajkach. Jachty klasy Omega podczas regat w Mikołajkach.

Jachty klasy Omega podczas regat w Mikołajkach.

fot. Bogdan Hrywniak/KFP

Na ich pokładach wiele pokoleń żeglarzy zdobywało pierwsze wodne szlify. Nie ma chyba dziś w Polsce bardziej znanej jednostki regatowej i turystycznej niż Omega, która swe powstanie zawdzięcza... przypadkowi.



Pod naszym artykułem o wodowaniu żaglowca "Mir" czytelnicy poprosili o przypomnienie historii jachtu Omega. Spełniamy więc ich prośbę.

Wybuch II wojny światowej zmienił życie młodego, bo niespełna 30-letniego Juliusza Sieradzkiego. Aby móc się utrzymać, ten olimpijczyk z 1936 r. (w klasie R-6 zajął wtedy 11 miejsce) zmuszony był przerwać naukę na Politechnice Warszawskiej i zarobkowo zająć się konstruowaniem oraz budową jachtów. Trzeba tu zaznaczyć, że jako zapalony żeglarz miał już w tym spore doświadczenie.

Pierwsze plany Sieradzki opracował na początku lat 40. Pokazał je znajomym pasjonatom żeglarstwa, czyli Leonowi Jeneszowi, Mieczysławowi Boczarskiemu i Zbigniewowi Szymańskiemu. Projekt wywarł na nich tak duże wrażenie, że postanowili się w niego zaangażować.

W 1942 roku (choć niektóre archiwalia wskazują na rok 1941), w niewielkiej szopie przy warszawskim moście Poniatowskiego powstał pierwszy egzemplarz Omegi. Jej charakterystyka przedstawiała się następująco: długość przeszło 6 metrów, wysokość prawie 8 i pół metra, powierzchnia żagli - 15 m kw.

Ważną cechą i zarazem zaletą jachtu była niezwykle prosta budowa: kadłub składał się z cienkich sosnowych listew, które mocowane były na również drewnianym, ale już twardszym szkielecie. Załoga składała się przeważnie z trzech żeglarzy, ale maksymalnie na pokładzie mogło przebywać sześć osób.

Juliusz Sieradzki Juliusz Sieradzki

Juliusz Sieradzki

fot. Muzeum Polskiego Żeglarstwa

Nowymi łodziami dość szybko zainteresowała się Armia Krajowa, która postanowiła wykorzystać je do szkolenia żeglarskiego swoich żołnierzy. Gdy wybuchło Powstanie Warszawskie, Omegi pływały po Wiśle i - wykorzystując swoje niewielkie zanurzenie (od 16 cm do 96 cm) - transportowały powstańców oraz zaopatrzenie.

Po zakończeniu wojny nowe władze doszły do wniosku, że istnieje pilne zapotrzebowanie na niewielkie jachty, które można byłoby wykorzystywać tak w celach szkoleniowych, jak i turystycznych.

Omegi praktycznie nie miały konkurencji, bo - jak już wspomniano - charakteryzowały się prostą konstrukcją, stosunkowo sporą ładownością, łatwością w sterowaniu oraz względnie sporą prędkością. W efekcie w krótkim czasie zaczęły królować na polskich wodach.

Budowano je m. in. w stoczniach w Warszawie i Chojnicach, ale nie tylko. Wiele niewielkich, rodzinnych zakładów szkutniczych czy nawet zwykli pasjonaci budowali własne Omegi na podstawie dostępnych planów Sieradzkiego.

Powstawały też różne odmiany Omeg, do których możemy zaliczyć wersję kabinową czyli "alfę", czy też "bisomegę". Czasem zdarzały się również modyfikacje w ożaglowaniu jednostek.

Pierwsi żeglarze najbardziej zapamiętali to, iż jacht nie należał do najsuchszych. Konstrukcja kadłuba powodowała częste przelewanie się nawet niewielkich fal przez pokład. Jak jednak wiadomo, potrzeba jest matką wynalazków, a że o profesjonalnej odzieży morskiej nikt jeszcze wtedy nawet nie myślał, żeglarze często ratowali się pływając w wykonanym z gumy wojskowym stroju przeciwchemicznym.

Nie wolno zapomnieć, że Omega była jachtem sportowym i odnosiła sukcesy podczas regat. Już w 1946 r. mogła się bowiem legitymować przynależnością do klasy "H", z czasem stając się naszą klasą narodową. W roku 1951 odbyły się pierwsze Mistrzostwa Polski, w których aktywny udział brał konstruktor tej niezwykłej jednostki - Juliusz Sieradzki. Wtedy co prawda zajął drugie miejsce, ale w 1952 i 1953 roku uzyskał już tytuł mistrza Polski w klasie Omega. Przełożyło się to na wzrost popularności tej jednostki i pod koniec lat 50. po polskich wodach pływało już przeszło pół tysiąca tych jachtów.

W latach 60. pojawiły się takie jednostki jak Cadet czy Finn i to na nie właśnie postanowił głównie postawić Polski Związek Żeglarski. Dodatkowo coraz częściej zaczęły pojawiać się głosy mówiące o tym, że konstrukcja Omeg staje się przestarzała.

Jednak ci, którzy wieszczyli rychły koniec popularności tej konstrukcji, nie mogli być w większym błędzie. Omegi co prawda nie startowały już tak często w regatach, ale nadal były niezwykle popularne we wszelkich rejsach szkoleniowych i turystycznych. Liczne morskie drużyny harcerskie oraz Liga Obrony Kraju posiadały bardzo dużo tych jednostek i często, obok rejsów szkoleniowych, organizowały swoje własne miniregaty.

Mimo wszystko nie przestawano myśleć o unowocześnieniu projektu. W 1974 roku na wodach pojawił się jacht Ostróda-Omega'74. Od oryginału różniła go budowa kadłuba (drewno zastąpiono laminatem poliestrowo-szklanym). Sam pokład natomiast był dalej wykonany ze sklejki.

Jednak jak wiadomo poprawianie dobrych projektów rzadko kiedy wychodzi na dobre i tak też było tym razem - nowe jednostki okazały się nietrwałe. Kolejna modyfikacja miała miejsce w 1978 roku, kiedy to pojawiła się Ostróda-Omega'78. Tym razem kadłub był wykonany z grubego plastiku i posiadał laminowany pokład. Niestety wprowadzone zmiany spowodowały, że waga jachtu wyniosła grubo ponad pół tony, co źle odbiło się na sterowaniu i samym żeglowaniu.

Gdy inżynierowie stoczniowi myśleli nad kolejnymi usprawnieniami, małe warsztaty szkutnicze dalej produkowały Omegi według pierwotnych planów ku wielkiej, nieukrywanej radości żeglarzy.

Inaczej sprawa wyglądała jeśli chodziło o rejsy turystyczne: tu coraz bardziej liczył się komfort, którego Omegi nie mogły już zapewnić.

Co ciekawe, w 1981 r., podczas Mazurskiej Operacji Żagiel, Omega ponownie wróciła do klasy regatowej. Grupa entuzjastów tych jednostek utworzyła również Związek Klasy Omega i doprowadziła do ponownego uznania jej za klasę narodową. Co może dziwić: w licznych cyklach regat o Puchar Polski, żeglarze pływający na Omegach często zajmowali pierwsze miejsca.

Dziś, gdy na polskich akwenach spotkać można wszystkie niemal typy jachtów, możemy śmiało powiedzieć, że Omega nikomu nie odda tytułu najpopularniejszego i najliczniej produkowanego jachtu w historii polskiego żeglarstwa.

Konstruktor Omegi, Juliusz Sieradzki, zmarł 30 listopada 1999 roku w Sopocie, w którym mieszkał od 1945 roku. Ku jego pamięci corocznie organizowane są Regaty o Memoriał Juliusza Sieradzkiego.

Więcej bardziej szczegółowych informacji na temat historii jachtu Omega można znaleźć w artykule "60 lat minęło..." autorstwa Włodzimierza Radwanieckiego

Zobacz także

więcej artykułów

Opinie (39) 1 zablokowana

  • 2015-12-04 09:28

    Dziękuję za dobry artykuł (3)

    js

    8 lat

    • 34 1

    • 2015-12-04 09:30

      Dziękuję za dobry artykuł

      Wciąż pamiętam swój pierwszy rejs po Mazurach w 1995. Dwa tygodnie spędzone na Omedze ;-)

      js

      8 lat

      • 9 0

    • 2015-12-04 09:37

      Tez bardzo dziękuję za ten artykuł

      Tyle mazurskich wspomnień wróciło...
      :-)

      8 lat

      • 8 0

    • 2015-12-04 15:21

      Tyle, że to plagiat

      http://klasaomega.pl/historia/item/337-60-lat-minelo

      stara

      8 lat

      • 3 2

  • 2015-12-04 09:35

    Super że ta konstrukcja powstała. Bo kto nie zna omegi. (5)

    Szkoda tylko, że PRL blokował powszechny dostęp do wody słonej i nie powstał odpowiednik omegi bałtycko-plażowej, równie popularnej jak pierwowzór.

    8 lat

    • 21 5

    • 2015-12-04 10:24

      Puck (1)

      Klasa Puck :)
      długość- niecałe 6m, zanurzenie minimalne- 20cm, ożaglowanie 15 metrów kw., burty wyższe niż Omega :)

      8 lat

      • 6 0

      • 2015-12-04 21:47

        właśnie, w sezonie najbliżej w Rewie można wyporzyczyć

        całkiem dzielna jest na fali, tylko ciężka żeby ją z plaży wypchnąć lub na piach wyciągnąć, 2 chłopa nie da rady, chyba że tacy jak hardkorowy koksu

        om

        8 lat

        • 2 0

    • 2015-12-04 11:33

      i tu się troszkę mylisz (1)

      Gdyńskie kluby jachtowe takie jak "Ykap", "Kotwica" MW czy "Ośrodek Sportów Wodnych" WSM miały Omegi na stanie, i to te sklejkowe, pływały po zatoce gdańskiej bez większych problemów (i to w PRL) jedyne co było narzucone przez władzę (i zdrowy rozsądek) 2mile morskie od brzegu max oraz stan morza do 2 Beauforta (o ile dobrze pamiętam), gdy pływałem Omegą miałem z 9lat (oczywiście z Ojcem który miał Sternika Morskiego)
      To były piękne czasy dla żeglarstwa, kultura i wzajemna pomoc na kei (a na morzu to już nie wspomnę) była oczywista jak oddychanie.
      Niestety "tamte czasy" nie powrócą ale cieszę się że ich doświadczyłem i że w moim sercu zawsze będzie trochę morskiej soli :D
      Tym co na morzu i tym co za polskie morze walczyli, i tym co kochają
      Ahoj! Pomyślnych Wiatrów!

      Alec

      8 lat

      • 8 1

      • 2015-12-04 11:42

        jedyną różnicą

        w Omega'ch dopuszczonych do żeglowania po zatoce było dodanie do tzw. bakist dodatkowych zbiorników wypornościowych w razie wywrotki :D a w PRL jak to bywa używało się zastępczo różnych "pojemników", a to stare odboje, a to kanister po jakimś płynie, a nawet butelki plastikowe które powoli zaczęły się pojawiać na rynku. Chodziło o każdy "litr powietrza wypornościowego" :D

        Alec

        8 lat

        • 2 0

    • 2015-12-05 01:27

      dało się

      Parę razy z klubu na Stogach przez Górki wypływaliśmy na Zatokę Omegą,te wczesne miały poszycie z listewek.

      Stary Zejman

      8 lat

      • 1 0

  • 2015-12-04 09:35

    Coś w tym jest

    Ciężko mi wyobrazić sobie polskie wody śródlądowe bez Omeg - one po prostu zawsze były, są wszędzie i chyba zawsze będą...

    8 lat

    • 19 0

  • 2015-12-04 09:54

    Żaglówka klasy "Puck" (7)

    Warto wspomnieć, że - w związku z dużym zapotrzebowaniem na żaglówke mieczową zdolna do pływania w warunkach morskich (wiatr i fale) na Zatoce Puckiej - na bazie Omegi powstała klasa "Puck". To wspaniałe dziedzictwo po Omedze. "Puck" to konstrukcja węższa, o większym współczynniku niezatapialności, mająca wspornik na topie masztu. A więc Omega dorobiła się kontynuacji: bezpieczniejszej, pewniejszej, wytrzymalszej, zdolnej do bezpiecznego żeglowania w 5.

    Ale nie pisze tego aby pokazać wyższość jednej jednostki nad drugą... tylko żeby pokazać, jak wspaniała konstrukcją była Omega, jak bardzo rozwojową. Stanowi bazę dla współczesnych konstruktorów a Puck jest jej naturalnym spadkobiercą

    dyziak

    8 lat

    • 36 0

    • 2015-12-04 10:39

      Omega - kałasznikow wśród żaglówek

      8 lat

      • 5 1

    • 2015-12-04 13:00

      Puck

      Puck nie powstał "na bazie omegi", Franek Lewiński narysował go od zera. Oczywiście pewne ramy łodzi szkoleniowej: wielkość, liczba załogi, powierzchnia żagla, możliwość wodowania z plaży i odporność na uszkodzenia narzucają pewne minimum.

      Co do "wytrzymalszej" - nie, od dobrze zrobionej przekładkowej Omegi Puck nie jest wytrzymalszy. Również samoodpływowy kokpit w omedze standard daje bezpieczeństwo żeglugi.

      To są różne jachty do podobnych zadań.

      Jacek

      8 lat

      • 1 1

    • 2015-12-04 13:30

      Wymiary Pucka

      Puck
      szerokość: 195 cm
      długość : 555 cm

      Omega
      szerokość : 180 cm
      długość : 620 cm

      Jak zdefiniować "współczynnik niezatapialności" ???
      Wspornik w postaci zamocowanego pływaka na topie masztu ma zadanie chronić przed wbiciem masztu w dno. Jego wyporność jest znikoma aby zabezpieczyć jacht przed zrobieniem "grzybka".

      LWN

      8 lat

      • 1 1

    • 2015-12-04 14:23

      Puck

      Puck nic nie odziedziczył bo puck to puck a omega ma sie dobrze i dalej jest produkowana

      8 lat

      • 1 0

    • 2015-12-05 13:08

      puck/omega

      co za bzdury

      8 lat

      • 1 0

    • 2015-12-05 17:38

      puck/omega

      sorki , ale z mojego doświadczenia omega nautycznie jest o wiele lepszą konstrukcją, możliwe , że konstruktor pucka specjalnie go "zmulił", bo przez to jest łatwiejszy do prowadzenia dla szkolącej się załogi

      darek

      8 lat

      • 0 1

    • 2015-12-05 19:50

      w każdym razie, na Pucku można popływać w Pucku, albo jeszcze lepiej - w Rewie :)

      8 lat

      • 1 0

  • 2015-12-04 09:58

    (3)

    Omega to jacht czy żaglówka? :)

    marian koniuszko

    8 lat

    • 0 7

    • 2015-12-04 10:20

      Jacht jednostka pływająca o napędzie żaglowym lub motorowym, w zależności od konstrukcji i wyposażenia służąca najczęściej do celów turystycznych. Jachty budowane i wykorzystywane są także do rekreacji, uprawiania sportu, do celów szkoleniowych lub reprezentacyjnych.

      supa

      8 lat

      • 2 0

    • 2015-12-04 10:29

      @@

      Zagłowka jest to polski odpowiednik nazwy jacht
      Wiec wszystko co nie jest kajakiem, wiosłowką, zaglowcem, jest jachtem zaglowym lub motorowym

      Antoni_C

      8 lat

      • 1 1

    • 2015-12-04 10:33

      żaglówka lub jacht

      Literalnie ujmując jachtem nazywamy jednostki pływające nie przeznaczone do pływania zarobkowego. Dlatego jachem może być motorowy cruiser o długości 50m z helikopterem na pokładzie, ale również mała, 3 metrowa żaglówka.
      Przyjęło się określenie jacht żaglowy. Lub jacht. Lub żaglówka.
      Miaem przyjemność poznać osobiście pana Sieradzkiego. Ciekawy człowiek z pasją.

      Asasan

      8 lat

      • 3 0

  • 2015-12-04 10:38

    Omega

    Wg Norberta Patalasa:"Po latach Sieradzki wydał plany tej łodzi w formie książkowej pt"Pionier popularna żaglówka"(1950).Potem zbudował serię znanej do dziś omegi wzorowanej na łodzi niemieckiej klasy narodowej H,której mały planik ogólny był opublikowany w książce Artura Tillera "Yachtbau"(wyd.Richard Karl schmidt Co.Berlin 1937)."

    endriu

    8 lat

    • 6 1

  • 2015-12-04 10:46

    Żeglarstwo świetna sprawa!

    Fascynujące oderwanie od codzienności, a mając dostęp do zatoki Gdańskiej aż żal nie korzystać z potencjału tej okolicy. Czy to klasą puck czy czymś większym, balastowym, może regaty, albo turystyka...

    nowy

    8 lat

    • 7 0

  • 2015-12-04 11:38

    Cudowna

    Omega na której spędziła wiele niezapomniany chwil. I na niej uczyłam się żeglarstwa.

    8 lat

    • 6 0

  • 2015-12-04 11:52

    Świetny artykuł :D

    przypomniał mi moją młodość na "Omedze"
    Może następny artykuł o historii powstania w Trójmieście klubów żeglarskich.
    Przykładowo "Ykap" czyli Yacht Klub Polski w Gdyni kończy 11 grudnia 91!!! lat
    a za 9 lat to dopiero będą urodziny :D

    Alec

    8 lat

    • 6 0

  • 2015-12-04 12:59

    Budujacy artykul (1)

    Czyli okazuje sie, ze pomimo tego, ze gdzies tam blizej lub dalej toczy sie wojna, to mozna nie tylko wzglednei normalnie zyc, ale i miec hobby.
    To w sumie budujace na przyszlosc :(

    dag

    8 lat

    • 10 1

    • 2015-12-04 13:01

      Wojna

      Za tą działalność Sieradzkiemu groziły poważne kary (wywózka, obóz koncentracyjny). Hobby było obciążone ryzykiem śmierci.

      Jeżeli wojna trwa 5 lat, to w tym czasie trzeba szkolić i rozwijać młodzież, uczyć, studiować, dawać matury. Za to wszystko groziło więzienie, tortury, śmierć.

      To nie jest "względnie normalnie". Niemcy nie są normalni.

      Jacek

      8 lat

      • 2 0

1
2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

6011

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Głównym fundatorem klasztoru cystersów w Oliwie był:

 

Najczęściej czytane