Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Gdańszczanin odkrywcą kalendarza Majów

Marcin Stąporek
10 grudnia 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (91)
Fragmenty „Kodeksu drezdeńskiego” odczytanego przez Ernsta Wilhelma Förstemanna. Fragmenty „Kodeksu drezdeńskiego” odczytanego przez Ernsta Wilhelma Förstemanna.

Fragmenty „Kodeksu drezdeńskiego” odczytanego przez Ernsta Wilhelma Förstemanna.

Już niewiele dni dzieli nas od 21 grudnia 2012 r., daty, którą - jak zdaje się wierzyć całkiem pokaźna część ludzkości - prekolumbijscy Majowie wskazali jako koniec świata. Mało kto jednak wie, że podstawy wiedzy o kalendarzu Majów zawdzięczamy uczonemu, który urodził się w Gdańsku. Ze względu na jego osiągnięcia powinien być stawiany w jednym szeregu z Heweliuszem, Fahrenheitem i Schopenhauerem.



  • Ernst Förstemann, odkrywca kalendarza Majów. Ernst Förstemann, odkrywca kalendarza Majów.

    Ernst Förstemann, odkrywca kalendarza Majów.

  • Budynek dawnego Gimnazjum Miejskiego, oddanego do użytku w 1837 r. Tutaj Ernst Förstemann uzyskał maturę, a później sam pracował jako nauczyciel. Budynek dawnego Gimnazjum Miejskiego, oddanego do użytku w 1837 r. Tutaj Ernst Förstemann uzyskał maturę, a później sam pracował jako nauczyciel.

    Budynek dawnego Gimnazjum Miejskiego, oddanego do użytku w 1837 r. Tutaj Ernst Förstemann uzyskał maturę, a później sam pracował jako nauczyciel.

    fot. Marcin Stąporek/trojmiasto.pl

  • Fragment publikacji z 1846 r., w której Förstemann przedstawił swoje odkrycia archeologiczne z powiatu puckiego. Fragment publikacji z 1846 r., w której Förstemann przedstawił swoje odkrycia archeologiczne z powiatu puckiego.

    Fragment publikacji z 1846 r., w której Förstemann przedstawił swoje odkrycia archeologiczne z powiatu puckiego.

  • O Ernście Wilhelmie Förstemannie pamiętali autorzy Encyklopedii Gdańskiej, kórzy poświęcili mu krótki biogram. O Ernście Wilhelmie Förstemannie pamiętali autorzy Encyklopedii Gdańskiej, kórzy poświęcili mu krótki biogram.

    O Ernście Wilhelmie Förstemannie pamiętali autorzy Encyklopedii Gdańskiej, kórzy poświęcili mu krótki biogram.

Uczony ów urodził się 18 września 1822 r. w domu Wilhelma Augusta Förstemanna, profesora matematyki w gdańskim gimnazjum i otrzymał imiona Ernst Wilhelm. Dom rodzinny leżał, jak wspomina jego biograf, "zaledwie 200 kroków od wałów fortecznych, za którymi widać było Biskupią Górkę", a więc zapewne gdzieś na Starym Przedmieściu i posiadał ogród, miejsce zabaw małego Ernesta.

Naukę szkolną chłopiec rozpoczął w szkole św. Piotra, a w latach 1831-1840 kontynuował ją w Gimnazjum Miejskim (jego budynek stoi przy dzisiejszym Targu Maślanym zobacz na mapie Gdańska). Już w tym okresie odkrył w sobie zainteresowanie zagadkami przeszłości, m.in. historią języka niemieckiego. Z tego względu, po przedwczesnej śmierci ojca (1836) zrezygnował z uprawiania matematyki i zwrócił się ku językoznawstwu. Studia odbywał na uniwersytetach w Berlinie i Halle i w czerwcu 1844 r. przedstawił w Halle rozprawę doktorską z zakresu językoznawstwa porównawczego.

Gdy ze świeżym tytułem doktorskim powrócił do Gdańska, zwrócił na siebie uwagę pruskiego junkra von Grassa, od niedawna właściciela dóbr ziemskich w powiecie puckim. Förstemann został prywatnym nauczycielem jego syna. Ciekawym efektem tej współpracy było kilka wyjazdów w okolice majątków von Grassa w Starzynie i Kłaninie. Ernst Förstemann zainteresował się informacjami o odkrywanych przez kaszubskich chłopów przedhistorycznych urnach; w efekcie sam podjął badania wykopaliskowe i pozyskał sporo interesujących zabytków.

W następnych latach, pracując jako nauczyciel w swoim dawnym Gimnazjum Miejskim w Gdańsku, zebrał dostępne wówczas informacje o znaleziskach archeologicznych z okolic, co zaowocowało kilkoma publikacjami naukowymi. Gdy w 1851 r. wyjechał już na stałe z Gdańska, pozostawił swoją kolekcję pod opieką miejscowego Towarzystwa Przyrodniczego. Stała się ona następnie własnością tzw. Zachodniopruskiego Muzeum Prowincjonalnego, utworzonego w 1880 r., którego zbiory uległy zniszczeniu lub rozproszeniu podczas II wojny światowej. Istnieje jednak możliwość, że pojedyncze urny z kolekcji Förstemanna dałoby się jeszcze odszukać w gdańskim Muzeum Archeologicznym.

Kolejnym etapem życia uczonego była praca bibliotekarza i archiwisty na dworze hrabiów zu Stolberg-Wernigerode w Turyngii; a potem - od 1865 r. - posada dyrektora Biblioteki Królewskiej w Dreźnie. I w ten sposób dochodzimy do starożytnego kalendarza. Drezdeńska biblioteka posiada niebywały rarytas - jedną z trzech istniejących, a do tego najobszerniejszą "księgę" stworzoną przez prekolumbijskich Majów. Malowany na 39 kartach z tzw. papieru amate dokument, znany powszechnie jako "Kodeks drezdeński", zawiera liczne znaki pisma obrazkowego, które stanowiło - i po części do dziś stanowi - zagadkę dla badaczy.

Trudno dziś ocenić, co dokładnie skłoniło Förstemanna do studiowania tego zabytku, jednak wyniki jego dociekań stanowiły przełom w badaniach: udało mu się ustalić, że Majowie stosowali dwudziestkowy system liczenia i odkryli koncepcję zera. Następnie, studiując dokładnie informacje zawarte w relacji szesnastowiecznego hiszpańskiego biskupa i porównując kodeks z innymi zabytkami pisma Majów, dopatrzył się w nim licznych zapisów kalendarzowych. Okazało się, że Majowie stosowali skomplikowany sposób rachowania czasu, oparty na dwóch niezależnie liczonych cyklach: jeden odpowiadał w przybliżeniu obiegowi Ziemi wokół Słońca i dzielił się na 18 miesięcy po 20 dni. Drugi, tzw. tzolk'in, jak udało się ustalić Förstemannowi po kilkunastu latach badań, oparty był na stałej sekwencji 20 nazw dni i 13 liczb od 1 do 13. Pierwszym dniem każdego cyklu był 1 imix, a ostatnim - 13 ben, następnie numerację rozpoczynano od początku. Kombinacja tej samej nazwy z tą samą liczbą powtarzała się po 260 dniach.

Dzięki geniuszowi Förstemanna wiadomo, że oznaczenie konkretnej daty dziennej odbywało się przez zaznaczenie jej pozycji w obydwu kalendarzowych cyklach. W ten sposób każdy dzień otrzymywał precyzyjne oznaczenie złożone z dwóch nazw i dwóch liczb, np. 3 imix, 18 zip, czyli trzeci dzień miesiąca imix (według tzolk'inu), osiemnasty dzień miesiąca zip (według kalendarza słonecznego). Kolejnym odkryciem Förstemanna było ustalenie, że wszystkie daty z Kodeksu Drezdeńskiego liczone są od jednego dnia: 4. ahau 8. cumku. Tego dnia, jak wierzyli Majowie, stworzony został świat. Późniejszym uczonym udało się skorelować ten zapis z kalendarzem gregoriańskim i dzięki temu wiemy, że chodzi zapewne o 13 sierpnia 3114 r. przed narodzeniem Chrystusa. W chronologii majańskiej tę datę zapisano jako 13.0.0.0.0.

I tu dochodzimy do najciekawszego: otóż dokładnie taki sam zapis, tzn. 13.0.0.0.0, pojawi się ponownie już za parę dni: 21 grudnia 2012 roku! Dla uspokojenia emocji przypomnijmy, że w rzeczywistości nie są znane żadne "przepowiednie", które świadczyłyby o tym, że data ta miała zdaniem Majów stanowić kres istnienia naszego świata. Zresztą, jak podaje grudniowy numer "National Geographic Polska", w 2011 r. w miejscowości Xultun w Gwatemali odnaleziono freski Majów z zapisami kalendarzowymi sięgającymi daleko w przyszłość poza 2012 r.

Wróćmy jeszcze do Ernsta Förstemanna. Niektórzy współcześni autorzy nie kryją zaskoczenia, że tak wspaniałych odkryć dokonał autor nie będący specjalistą od kultur prekolumbijskich. Można przypuszczać, że kluczem do sukcesu było połączenie w genialnym umyśle wiedzy i zainteresowań z zakresu językoznawstwa, zdolności matematycznych i pasji do rozwiązywania zagadek przeszłości.

Doktor Förstemann zmarł w 1906 r. w Charlottenburgu. Przed śmiercią wrócił jeszcze myślami do lat młodości w rodzinnym mieście, spisując niewielką książeczkę wspomnieniową, wydaną w 1900 r. pod tytułem "Z dawnego Gdańska 1820-1840".

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (91) ponad 20 zablokowanych

  • 2012-12-10 13:10

    święte słowa! (1)

    "Dla uspokojenia emocji przypomnijmy, że w rzeczywistości nie są znane żadne "przepowiednie", które świadczyłyby o tym, że data ta miała zdaniem Majów stanowić kres istnienia naszego świata." - wreszcie ktoś mądry zwrócił na to uwagę! Ale nie, popkultura musi się karmić swoimi idiotyzmami, bo bez nich zdechnie z głodu

    Wojt

    11 lat

    • 72 1

    • 2012-12-10 16:12

      jak się skończy kalenadarz Majów niby 21 grudnia ma być koniec świata, to się zacznie kalendarz CZERWCÓW :D:D:D:D:D:D:D

      helllołłłłł

      11 lat

      • 22 2

  • 2012-12-10 13:12

    Koniec Świata? (3)

    Wreszcie.

    11 lat

    • 46 5

    • 2012-12-10 13:59

      Jaki koniec świata?

      11 lat

      • 2 1

    • 2012-12-11 06:47

      Koniec kalendarza a nie świata.

      Mój kalendarz co roku kończy sie w sylwestra i jakoś z tego powodu mi palma nie odbija.

      11 lat

      • 3 0

    • 2013-03-04 21:23

      do

      a największe odkrycia są w w muzeach

      marcim

      11 lat

      • 0 0

  • 2012-12-10 13:13

    A ja bym chciał, żeby był koniec świata! (2)

    Nic by nie było i spokój by był.

    Wasia Szumkow

    11 lat

    • 42 11

    • 2012-12-10 14:36

      (1)

      Jak nic by nie było to i spokoju by nie było

      11 lat

      • 11 2

      • 2012-12-11 03:25

        Nie.

        Nie będzie niczego, oprócz świętych spokojów.

        I swetrów.

        Krzysztof K.

        11 lat

        • 0 0

  • 2012-12-10 13:14

    To Niemiec. (8)

    Tyle, że z Gdańska.

    wujek mietek

    11 lat

    • 24 34

    • 2012-12-10 13:15

      ? (1)

      Przecież w gdańsku mieszkali kiedyś tylko Niemcy.

      11 lat

      • 9 23

      • 2012-12-10 13:28

        Bez przesady. Było też paru Szkotów i Polaków,

        a nawet Żydów (tych ostatnich po równo cisnęli i Niemcy, i Polacy).

        obserwator

        11 lat

        • 8 7

    • 2012-12-10 13:26

      Nie gdańszczanin, tylko Danziger, a caryca Kasia II była

      Stettinerką.

      obserwator

      11 lat

      • 6 3

    • 2012-12-10 13:38

      (1)

      Prusak głąbie.
      To jest różnica

      -_-

      11 lat

      • 11 1

      • 2012-12-10 13:57

        Nie prusak ale

        karakon*.

        *owad synantropijny (żyjący w siedliskach człowieka). Żyje w kuchniach, magazynach, wyjadając produkty żywnościowe. Długość do 3 cm.

        11 lat

        • 7 3

    • 2012-12-10 14:00

      w tytule tego newsa stoi... "Gdańszczanin..." zatem po kij trolujecie...?

      11 lat

      • 6 0

    • 2012-12-10 15:25

      To przez niego ta cala histeria u polglowkow! (1)

      11 lat

      • 2 0

      • 2012-12-11 03:28

        Nie przez niego...

        Tylko przez takich idiotów, co uważają, że można bezkarnie kłamać i straszyć w reklamach. I innych idiotów, którzy tego nie zabraniają chociaż powinni.

        Nux

        11 lat

        • 0 0

  • 2012-12-10 13:17

    ironia (1)

    Czekam tylko, aż ktoś napisze, że pan Ernst Förstemann był polskim patriotą.

    11 lat

    • 30 13

    • 2012-12-10 13:20

      Nieświadomym swojej polskości

      Podobnie jak Fritz Haber (wynalazca Zyklon-B) był wielkim syjonistą
      ht-tp://pl.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber

      ha ha ha

      11 lat

      • 10 2

  • 2012-12-10 13:18

    nie będzie końca świata

    bo w toyocie są teraz promocje

    admin

    11 lat

    • 70 3

  • 2012-12-10 13:23

    ciekawe czy kiedys historia bedzie dumna z takich budyniow, kaczorow i tuskow... (1)

    ... ciekawe czy kiedys ktokolwiek bedzie pial po takich wspanialych mieszkancach...

    smieszek

    11 lat

    • 28 3

    • 2021-12-10 11:37

      O Tusku na pewno. Już przeszedł do historii Europy.

      2 lata

      • 0 0

  • 2012-12-10 13:23

    skąd Majowie mogli wiedzieć o Chrystusie i to,że od daty jego urodzin będziemy podawać datę... (6)

    ludzie ogarnijcie;)

    11 lat

    • 17 27

    • 2012-12-10 13:31

      (2)

      Pewnie nie wiedzieli, ale pewne również trudniej współcześnie datować coś np. "pięć tysięcy lat po Montezumie" czy coś w tym guście.

      zr

      11 lat

      • 10 3

      • 2012-12-10 14:30

        (1)

        A jeśli wiedzieli,to co wtedy?:)

        Ł88

        11 lat

        • 4 1

        • 2012-12-10 15:31

          A co ma być.

          11 lat

          • 2 1

    • 2012-12-10 13:56

      Ja (1)

      To raczej Ty ogarnij. Oni nie znali, to my przełożyliśmy ich kalendarz na nasz (liczony przed i po Chrystusie)

      11 lat

      • 13 1

      • 2012-12-10 14:07

        Obaj sie ogarnijcie

        Kalendarz mówi jasno, że koniec 13'ej ery nastąpi 12 tysięcy lat po stworzeniu świata przez Latającego Potwora Spaghetti.

        11 lat

        • 10 4

    • 2012-12-10 15:58

      Skąd wiedzieli nie wiadomo, ale naukowcy z UG już niedługo

      pomogą wyjaśnić ten fenomen za jedyny 8mln EUR

      ha ha ha

      11 lat

      • 6 0

  • 2012-12-10 13:24

    właśnie odkryłem datę końca świata wg microsoftu. (5)

    ich kalendarz w XP sięga do 31 gru 2099. może w siódemce jest inny, w każdym razie ci z XP giną j.w.

    Pan Planeta

    11 lat

    • 102 2

    • 2012-12-10 14:02

      hah to się mylą

      bo mój papierowy kalendarz na biurku kończy się już 31 grudnia 2012, prawie tak samo jak u Majów!

      wiedzcie, że coś się dzieje

      11 lat

      • 21 1

    • 2012-12-10 14:08

      SAP mówi o roku 9999 (1)

      11 lat

      • 7 1

      • 2012-12-10 16:23

        31.12.9999

        Konsultant SAP

        11 lat

        • 5 0

    • 2012-12-10 16:30

      W win 7 tak samo :/

      arol

      11 lat

      • 6 0

    • 2012-12-11 03:32

      Się nie znasz

      Można w XP używać COleDateTime, który obsługuje: "dates from 1 January 100 to 31 December 9999". ;-P

      Nux

      11 lat

      • 0 0

  • 2012-12-10 13:32

    Czyli chodzi o klasyczne "przekręcenie" licznika :)

    Arcan

    11 lat

    • 12 0

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
więcej (1)

TV Filmy

6062

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jaki rajca gdański przekazał w testamencie swój dom na Muzeum Wnętrz Mieszczańskich z końca XVIII w?

 

Najczęściej czytane