• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Gdańskie akcenty zamachu na Hitlera

Marek Gotard
20 lipca 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 
Siegfried Wagner w mundurze majora gdańskiej policji. Lata 20. XX wieku. Pierwsza z lewej jedna z jego córek, Felicitas. Siegfried Wagner w mundurze majora gdańskiej policji. Lata 20. XX wieku. Pierwsza z lewej jedna z jego córek, Felicitas.

Gdy przyszło po niego gestapo wyskoczył z okna. Pułkownik Siegfried Wagner, niegdyś gdański policjant, był jednym ze spiskowców uczestniczącym w zamachu na Hitlera. 20 lipca 2014 roku mija 70 rocznica tamtych wydarzeń.



Dochodziła godzina 12.30 gdy jednym ze schronów w "Wilczym szańcu", kwaterze Adolfa Hitlera w Gierłoży targnął potężny wybuch. Takiej eksplozji nikt nie miał prawa przeżyć. Tak właśnie pomyślał pułkownik Claus Philip Maria von Stauffenberg, który wybuch obserwował z zaparkowanego nieopodal samochodu. To on wniósł do budynku teczkę z bombą, której detonacja miała położyć kres III Rzeszy.

Gdy Stauffenberg odjechał na lotnisko w podkętrzyńskim Wilamowie, wiadomo już było, że dyktator żyje. Plan przeciwników reżimu polegający na przeprowadzenie puczu wojskowego i utworzenie nowego rządu, jaki narodził się w kręgach wysokich oficerów Wehrmachtu i części arystokracji wraz z wiadomością, że Hitler żyje, rozsypał się błyskawicznie.

Już pierwszej nocy po zamachu rozstrzelano Stauffenberga. Udział w spisku na Hitlera przypłaciło życiem dwieście osób. Dodatkowe czystki na polecenie Führera kosztowały życie kolejnych pięciu tysięcy ludzi. Spośród wojskowych stracono dziewiętnastu generałów i 26 pułkowników. Dwaj marszałkowie, Erwin RommelGuenther von Kluge popełnili samobójstwo, a raczej pozwolono im się zabić, oszczędzając sądu.

Wiadomość o nieudanej próbie zgładzenia wodza Niemiec bardzo szybko dotarła do wszystkich miast Rzeszy. W Poczdamie w swoim mieszkaniu, w kamienicy przy ul. Kurfürstenstrasse 19 na aresztowanie czekał 63-letni pułkownik Siegfried Wagner, wielokrotnie odznaczony żołnierz, wręcz jawnie krytykujący politykę Hitlera. Gdy po zamachu Wehrmacht planował przejąć władzę w Niemczech, miał zostać oficerem łącznikowym z XI Okręgiem Wojskowym w Hanowerze. Gestapo przyszło po niego 22 lipca. Pułkownik Wagner nie wyszedł razem z gestapowcami. Rzucił się z okna.

Ciężko rannego Wagnera przewieziono do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Tam zmarł 26 lipca 1944 roku.

Kilkanaście dni później do wdowy po pułkowniku przyszedł list z Orianienburga, gdzie mieściła się centrala zarządzająca obozami koncentracyjnymi w całej Rzeszy. Urzędowe pismo informowało, że wdowa mogła odebrać rzeczy jakie miał przy sobie pułkownik; pasek od zegarka, złotą obrączkę i dwa odznaczenia.

Jak na stosunki panujące w Rzeszy, był to nietypowy gest. Zarządzające obozami SS z reguły nie zwracało żadnych przedmiotów rodzinom osób uznanych za zdrajców.

- Wcześniej także w naszym domu było gestapo, zabrali wszystko co dotyczyło dziadka - opowiada Klaus Zehe, wnuczek pułkownika Wagnera, syn jednej z jego córek, Felicitas.- Nieliczne pamiątki, jakie po nim pozostały przekazaliśmy do obozu w Sachsenhausen, gdzie dziś można je oglądać.

Teraz do Gdańska trafiły też rodzinne zdjęcia pułkownika, przekazane przez Klausa Zehe Mirosławowi Piskorskiemu, kolekcjonerowi, badającemu dzieje gdańskiej policji. Fotografie niebawem będzie można zobaczyć publicznie w Muzeum Strefa Historyczne Wolne Miasto Gdańsk.

Okazało się, że Wagner przez dwa lata (1920-1922) służył w Gdańsku w szeregach policji. Miał wówczas stopień majora i mieszkał w nieistniejącym już budynku przy ul. Wałowej 15/16. Po zakończeniu pracy w policji pracował w Gdańsku jako inspektor celny. Opuścił miasto w 1929 roku. Wiadomo też, że wcześniej służył w pruskiej 141 dywizji piechoty w Grudziądzu.

Postać pułkownika Wagnera to nie jedyny gdański ślad po zamachu na Hitlera. Z tymi wydarzeniami wiąże się także inna historia, rozgrywająca się w obozie koncentracyjnym Stutthof.

Lipiec 1944 roku stał w kacecie pod znakiem poważnych zmian. Po pierwsze, Stutthof włączono w system obozów koncentracyjnych, realizujących akcję ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej. Po drugie, uruchomiono komorę gazową, a w północno-zachodniej części obozu wybudowano Sonderlager, czyli obóz specjalny.

Podobne oddziały posiadały wszystkie większe obozy koncentracyjne. Trzymano w nich więźniów z różnych względów ważnych dla III Rzeszy. W przypadku Stutthofu w trzech barakach, otoczonych czterometrowym ceglanym murem i drutem kolczastym pod napięciem, trzymano rodziny osób zamieszanych w zamach z 20 lipca. Wśród prawie dwustu osadzonych, najważniejszymi i najpilniej strzeżonym więźniami byli członkowie rodziny pułkownika von Stauffenberga. Prawie tak samo ważni byli krewni Carla Goerdelera, dawnego nadburmistrza Lipska, który miał z ramienia zamachowców zostać kanclerzem Rzeszy, a którego powieszono w Berlinie w lutym 1945 roku.

Według oberscharfuhrera SS Ewalda Fotha, więźniów ściśle izolowano, ale nie stosowano wobec nich szykan i karmiono ich posiłkami z kuchni SS. Inny członek załogi obozowej, blockfuhrer Mikołaj Klawan, zeznał na powojennym procesie załogi obozu, że w Sonderlager Stutthof przetrzymywano na przełomie 1944 i 1945 roku około dwudziestu osób, osadzonych tu na prawach "odpowiedzialności rodzinnej". W Stutthofie "siedział" m.in. młodszy brat Goerdelera, Fritz.

Ciężkiej zimy w obozie specjalnym na Mierzei nie przeżyła teściowa pułkownika Stauffenberga, Freiin von Lechrenfeld, matka Niny von Stauffenberg, która zmarła tutaj na krótko przed ewakuacją więźniów specjalnych do centralnych Niemiec.

Opinie (23) 1 zablokowana

  • Ciekawostka...

    Decyzje o lokalizacji i rozpoczeciu przygotowan pod budowe obozu w Stutthofie podjeto rowniez 20.07.1939 roku na specjalnej naradzie w siedzibie Forstera (tzw forsterowce) na Wyspie Sobieszewskiej...

    • 17 0

  • Bardzi ciekawy artykul. Spedzilem dziecinstwo w okolicach Wilczego Szanca. To bardzo ciekawe, malownicze i tajemnicze miejsce.

    • 14 2

  • (2)

    Zdrajcy

    • 5 15

    • (1)

      Idź się leczyć

      • 4 1

      • Zdrajcą jest ten, co zdradził, więc nimi byli. Że w słusznej sprawie, to co innego. Pozdr.

        • 0 2

  • Sztafety Ochronne także w

    walce przeciw bolszewickiej Europie.

    • 5 4

  • (4)

    To szkopowi postawcie pomnik , dajcie za niego na msze i jeszcze jakąś ulicę jego imieniem nazwijcie. Jak można pisać artykuł pochwalny w kraju który w/g tych "niemieckich patryjotów" miał nie istnieć? Gdzie nadal mieli być mordowani ludzie.
    ŻENADA redaktorku , ŻENADA

    • 16 51

    • do (1)

      Kolejny , zazdrosny , żałosny , pyskaty d*pek .Idz złóż kwiaty pod pomnik arnii czerwonej malkontencie

      • 16 6

      • Foks wal się.

        • 2 6

    • lecz sie kretynie...

      • 6 1

    • Dawać na mszę trzeba na zmarłych, niezależnie od tego czy ich lubiliśmy za życia. Na tym polega prawdziwe chrześcijaństwo. Ja tam zawsze na wypominki wpisywałem i Stalina i Hitlera.

      • 1 1

  • Jak długo Niemcy rabowali całą Europę, to Hitler był cacy. (1)

    Gdy krasnoarmiejcy byli blisko, to NAGLE znaleźli się "opozycjoniści", he, he, he! Tacy to już są ci fryce. Mogą coś o tym opowiedzieć alianccy żołnierze okupujący Niemcy po 1945 roku, dajmy na to, co Niemka robiła za czekoladę...

    • 25 13

    • Nie tylko za

      czekoladę ale nawet za zwykłą kanapkę z wojskowe kantyny. Z tym, że nie robiła ,,tego'' dla przyjemności ale po prostu z głodu a żołnierze alianccy skwapliwie to wykorzystywali. Niektóre z tych kobiet utrzymywały przy życiu w ten sposób całe rodziny. Znasz uczucie prawdziwego głodu, że wypisujesz takie ,,rewelacje"?

      • 14 1

  • no tak panie % (2)

    Znów po prostu marudzenie zrzędzenie mądrzenie się itd.Nie piszmy nic na temat historii nie interesujmy się , po co na co to komu potrzebne.Nie odebrałem tego artykułu jako gloryfikującego nazizm czy po prostu niemców.Kawałek historii zachaczający o na szczęście już nasze miasto i nic ponad to.Wszyscy znający choć trochę historię pierwszej połowy XXw.wiedzą czym był nazizm i nie ma chyba powodu do uświadamiania wszystkich przy każdej okazji gdy mowa o historii gdańska przed rokiem 1945.Gdańsk przedwojenny proszę szanownego malkontenta procenta to nie samo hitlerowskie zło.

    • 22 2

    • (1)

      Coraz dogłębniej poznajemy historię niemców związanych z Gdańskiem a co wiemy o polakach którzy zaczęli tworzyć nowy rozdział historii tego miasta. Ich historia mnie ma 70 lat tylko zaledwie 69 więc nie jest warta artykułu.

      • 0 7

      • "Poznać" nie znaczy "zrozumieć".

        Tereny Kaszub, Prus i Gdańsk jako największe centrum handlowo-kulturowe regionu od wieków były tyglem jeśli chodzi o stosunki polsko-niemieckie. Utworzenie Wolnego Miasta było katastrofalną pomyłką - już sam zamysł, cele, które przyświecały przedstawicielom Ententy na konferencji w Wersalu zapowiadały, że Gdańsk będzie punktem spornym, zarzewiem konfliktu.
        Ludności napływowej, która osiedliła się tu po 1945 roku niestety trudno jest zrozumieć, że od ponad 1000 lat mieszkańcy tego miasta zamiast dzielić się na "Niemców" czy "Polaków" mówili zawsze o sobie, że są "Gdańszczanami."

        • 3 0

  • do redakcji

    Wlasciwe nazwisko to Claus Graf Schenk von Stauffenberg

    • 6 0

  • bunkier (2)

    tego dnia było bardzo ciepło i z tego względu naradę przeniesiono z bunkra do wolnostojącego baraku, w dodatku w sali gdzie odbywała się narada otworzono wszystkie okna...siła detonacji "wyszła przez okna"...

    • 1 3

    • Nie bardzo cieplo ale remontowano bunkier...

      Schron Hitlera byl modernizowany czyli wzmacniano konstrukcje poprzez dolewanie zewnetrznej warstwy paru metrow zelbetu...stad zmiana miejsca narady!

      • 4 0

    • bardzo cieplo...?

      Bunkier Adolfa mial taka klime ze uszy marzly jak odpalili pelna wentylacje...

      Poznaj szczegoly konstrukcji a potem nie pisz bzdur ,,bylo za goraco,, ...

      • 5 0

  • piękne zdjęcia

    .

    • 5 0

1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Sprawdź się

Sprawdź się

II wojna światowa rozpoczęła się w Gdańsku atakiem Niemiec na:

 

Najczęściej czytane