• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Filmowe Trójmiasto: "Złodziej tęczy", czyli Omar Sharif, cyrkowcy i wielka powódź w Gdańsku

Tomasz Zacharczuk
17 kwietnia 2017 (artykuł sprzed 7 lat) 
Omar Sharif po wyjściu z kanałów na Długim Targu. Omar Sharif po wyjściu z kanałów na Długim Targu.

Dziwaczne postaci na Mariackiej, barwny korowód na Długim Pobrzeżu i gdański dworzec z gdyńskim wnętrzem. Tak filmowy surrealizm gościł nad Motławą. W kolejnym odcinku Filmowego Trójmiasta podglądamy Gdańsk z początku lat 90. XX wieku w filmie "Złodziej tęczy" z Omarem Sharifem, Peterem O'Toolem i Christopherem Lee.



Omar Sharif przewodnikiem po Gdańsku

Surrealistyczne, udziwnione, eksperymentalne. Takie kino tworzył chilijski artysta awangardowy, Alejandro Jodorovsky, który niejednokrotnie swoimi dziełami wzbudzał kontrowersje, zaskakiwał formą artystyczną i wprawiał w konsternację widza pogubionego w porządku logicznym jego filmów. Doskonale w tę stylistykę wpisuje się "Złodziej tęczy"- w zgodnej opinii krytyków najsłabszy, najmniej spójny i spłycony obraz w dorobku artysty, który poza filmami reżyserował także setki teatralnych przedstawień. I choć lista zarzutów i przytyków w stosunku do "Złodzieja tęczy" do krótkich nie należy, to pod pewnym względem stanowi on arcyciekawą propozycję dla trójmiejskiego widza.

Omar Sharif nad Motławą. W tle Długie Pobrzeże i zarysy Żurawia. Omar Sharif nad Motławą. W tle Długie Pobrzeże i zarysy Żurawia.
Tłem tej niejednoznacznej opowieści jest bowiem Gdańsk - malowniczo skadrowany na początku lat 90., po którym oprowadza nas na wielkim ekranie sam Omar Sharif. To właśnie egipski gwiazdor, znany z takich produkcji jak "Lawrence z Arabii" czy "Doktor Żywago", włóczy się po Długim Pobrzeżu, przemyka nocą po ulicy Mariackiej i wynurza się z kanałów na Długim Targu.

Dzieje się tak nie bez powodu, wszak postać odgrywana przez Sharifa to Dima, uliczny złodziejaszek i cwaniak obracający się w podejrzanym towarzystwie zbirów, żebraków i frywolnych dam. Jego nieszczególnie interesującą działalność przerywa pojawienie się tajemniczego księcia Meleagre (w tej roli słynny "Lawrence z Arabii", czyli Peter O'Toole), który pomimo odziedziczenia ogromnego majątku, porzuca dostatnie życie i zamieszkuje z Dimą w kanałach.

Omar Sharif, czyli ekranowy Dima na tle Zielonej Bramy. Omar Sharif, czyli ekranowy Dima na tle Zielonej Bramy.
Podziemne tunele obaj towarzysze urządzają niemal jak ekstrawagancką rezydencję. Pośród osaczonych pajęczynami żyrandoli i wysłużonych antycznych mebli gnieżdżą się szczury, ale nawet ich towarzystwo nie przeszkadza w sielance głównym bohaterom. Przez większość czasu Dima z księciem mędrkują nad życiem, pogrążając się w filozoficznych debatach. Zupełnie inny świat panuje na powierzchni, na którą wychyla się jedynie Dima. W poszukiwaniu środków do życia lawiruje pomiędzy przerośniętymi zbirami, karłowatymi rzezimieszkami i rubasznymi paniami do towarzystwa.

Po kilkunastu minutach da się już zauważyć charakterystyczną rękę Jodorovsky'ego. Przybywa coraz bardziej groteskowych i karykaturalnych postaci, dziwaczni cyrkowcy panoszą się na ekranie, po czym nagle zalewa wszystkich niemal powodziowa fala, powodując histerię mieszkańców i samego Dimy, który po kłótni z księciem gotów jest wsiąść w pociąg i uciec. Fabuły jednak nie sposób streścić i opisać, bo w pewnym momencie (który następuje bardzo szybko) "Złodziej tęczy" zaczyna skręcać w abstrakcję i ekranowy surrealizm.

Filmowe życie nad Motławą

I byłby to zapewne kolejny pseudoartystyczny bełkot dla przeciętnego widza, gdyby nie plenery, jakie towarzyszą głównym bohaterom i całej historii. "Złodzieja tęczy" Jodorovsky kręcił przede wszystkim w Gdańsku, który w filmie pełni funkcję bliżej nieokreślonego europejskiego miasta. Polski kinoman już po pierwszym kadrze jednak bez zastanowienia pozna charakterystyczne zarysy Żurawia i brzeg Motławy. Znamienna jest tu sekwencja otwierająca film, w której widzimy Omara Sharifa na Wyspie Spichrzów. Zresztą w bardzo podobny sposób i niemal w tym samym miejscu została nakręcona przedostatnia scena w filmie, w której Dima ratuje z Motławy ulubionego psa.

Omar Sharif na Wyspie Spichrzów. Omar Sharif na Wyspie Spichrzów.
Wokół samej Motławy koncentruje się życie bohaterów zwłaszcza w pierwszej części filmu. O tym, że Dima pomieszkuje w obskurnych kanałach dowiadujemy się, gdy mężczyzna schodzi do podziemi przez właz na ulicy Wartkiej. Zanim jednak ochoczo wskakuje do swojej "nory" kontempluje spokojne wody Motławy. Równie newralgicznym miejscem z punktu widzenia fabuły jest Długie Pobrzeże. To właśnie tu Dima po raz pierwszy widzi snującego się z psem księcia Meleagre i decyduje się za nim podążać. W podobnym miejscu ukryty w beczkowozie ucieka przed złoczyńcami. To w końcu Długim Pobrzeżem maszeruje barwny korowód, który tworzyli ówcześni gdańszczanie.

Statystów zresztą przewinęło się przez plan zdjęciowy mnóstwo, a dzienna stawka za udział w filmie wynosiła ponoć 100 tysięcy starych złotych. W przeliczeniu na dzisiejsze 10 złotych to i tak sporo, biorąc pod uwagę fakt, że można było ramię w ramię stanąć z taką gwiazdą jak Omar Sharif. Równie wielką atrakcją okazała się eksplozja lunaparkowego koła, której dokonano na Podwalu Przedmiejskim.

Z kanałów na Mariacką i Długi Targ

Brytyjska ekipa filmowa (wspomagana również polskimi nazwiskami) szczególnie upodobała sobie ulicę Mariacką, którą w "Złodzieju tęczy" widać niejednokrotnie. Najczęściej w momentach wchodzenia i wynurzania się Dimy z kanałów. Na Mariackiej pojawiają się oślizgłe typy spod ciemnej gwiazdy, kwitnie bazarowy handel i dochodzi do nocnych awantur. Z kolei na pobliskiej ulicy Świętego Ducha umiejscowiono filmowy festyn, który urozmaicali akrobaci, połykacze ognia oraz wielobarwne dziwadła, których w "Złodzieju tęczy" znajdziemy całą masę.

Pozostałości po cyrkowej świcie na Mariackiej w Gdańsku. Pozostałości po cyrkowej świcie na Mariackiej w Gdańsku.
Jednym z takich charakterystycznych osobników była postać odgrywana przez anonimowego dla nawet wytrawnych kinomanów aktora, Chrisa Greenera. Największym atutem Brytyjczyka był bowiem imponujący wzrost. Prawie 230 centymetrów powodowało, że Greener górował nad resztą obsady, a dla gdańskich statystów był niemal tak dużą atrakcją, jak sam Sharif, zaś pojawienie się giganta z miejsca zwracało uwagę wszystkich przechodniów.

Nie mogło oczywiście w "Złodzieju tęczy" zabraknąć także Długiego Targu. Na reprezentacyjnej ulicy Gdańska Dima pojawia się chwilę po utracie największego przyjaciela i w momencie, gdy deszczowy kataklizm równie niespodziewanie jak się pojawił, tak się urwał. Na podziwianie choćby Ratusza Głównego Miasta bohater filmu nie miał jednak czasu, gdyż po chwili został przepędzony z Długiego Targu przez... dwójkę jakże swojsko i znajomo wyglądających policjantów. W kolejnym kadrze widzimy zaś Omara Sharifa przechodzącego przez Zieloną Bramę i zatrzymującego się na chwilę na moście nad Motławą.

Kolorowy festyn na ulicy Świętego Ducha. Kolorowy festyn na ulicy Świętego Ducha.
Gdynia udaje Gdańsk, Sopot kończy dzieło

Zdecydowaną większość scen do filmu kręcono oczywiście w Gdańsku, ale ekipa filmowa znalazła jeszcze czas na krótki wypad do Gdyni. Choć w tym przypadku można mówić o pewnej mistyfikacji. W scenie gigantycznej ulewy, podczas której Dima biegnie na pociąg, bohater wbiega na Dworzec Główny w Gdańsku (widać nawet fragment szyldu). W środku okazuje się jednak, że widzimy wnętrze... gdyńskiego dworca.

Filmowe "oszustwo" zastosowano też w sekwencjach, gdy widzimy zalewaną wielką wodą Mariacką. W rzeczywistości gdańska ulica powstała jako makieta w dawnych basenach na Polance Redłowskiej. Trójmiejski wątek "Złodzieja tęczy" domyka jeszcze ostatni kadr pojawiający się na napisach końcowych. Sopockie molo, bo o nim mowa, stanowi malownicze tło spaceru Dimy z psem.

Dworzec Gdańsk Główny w kadrze filmu "Złodziej tęczy". Dworzec Gdańsk Główny w kadrze filmu "Złodziej tęczy".
Pomimo że film reklamowany był nazwiskami Omara Sharifa i Petera O'Toole'a, to tak naprawdę w Trójmieście gościł tylko pierwszy z dwójki znanych aktorów. Irlandzkiego gwiazdora w "gdańskich" scenach odgrywał dubler. W obsadzie możemy znaleźć jeszcze jedno bardzo znane nazwisko.

Christopher Lee, czyli ekranowy Saruman z "Władcy pierścieni" i Hrabia Dooku z "Gwiezdnych wojen" w jednej osobie, wcielił się w postać wuja Rudolfa, krewnego księcia Meleagre. Kilka ujęć z aktorem nagrano jednak tylko we wnętrzach filmowego studia. Ciekawostką w obsadzie była też obecność niejakiej Jane Chaplin, córki słynnego Charliego Chaplina.

Reżyser się wyrzeka, producent robi prezenty

"Złodziej tęczy", pomimo trójmiejskich plenerów i świetnej aktorskiej pary, stanowi jednak dość duże wyzwanie nawet dla wytrawnego kinomana. Siermiężna forma, dziwaczna symbolika i nie do końca zrozumiały koncept spowodowały, że dzieła wyparł się nawet jego twórca. Jodorovsky'ego producent filmu potraktował zresztą w bardzo przedmiotowy sposób.

Jeszcze przed początkiem zdjęć Chilijczyk dostał zakaz manipulowania w scenariuszu i kategoryczną przestrogę przed kłótniami z Sharifem i O'Toolem. W konsekwencji reżyser miał niewielki wpływ na film, który ponoć miał być prezentem producenta dla jego żony. I rzeczywiście stanowił chyba jedynie wartość sentymentalną, bowiem do dystrybucji kinowej "Złodzieja tęczy" dopuszczono jedynie we Francji. Jako festiwalowa ciekawostka film pojawiał się jeszcze incydentalnie we Włoszech i Hiszpanii. Niemal od razu po nakręceniu trafił na półkę wypożyczalni kaset wideo.

Końcowa scena filmu, czyli kadr z sopockiego molo. Końcowa scena filmu, czyli kadr z sopockiego molo.
"Złodziej tęczy", czyli promocja po norwesku

Nakręcony w kwietniu i maju 1990 roku "Złodziej tęczy" pokazał jednak, że filmowy potencjał w Gdańsku jest, a tutejsze atrakcje turystyczne zgrabnie wyglądają nie tylko w filmach reklamowych, ale i na profesjonalnej kliszy. Jakikolwiek nie byłby efekt końcowy tych starań. To również cenna filmowa pocztówka z Gdańska sprzed ponad 20 lat, na której możemy podejrzeć, jak wiele zmieniło się w krajobrazie miasta przez ten okres. I choć w Polsce "Złodziej tęczy" jest raczej anonimowy, to z pewnością film nieraz widzieli... Norwegowie.

Jedna z tamtejszych linii lotniczych reklamuje Gdańsk jako miasto "Solidarności", chwali uroki Głównego Miasta, zaprasza do pobliskiego Sopotu na molo i... dumnie nadmienia, że Gdańsk był miejscem kręcenia filmu z Omarem Sharifem i Peterem O'Toolem. Czysty surrealizm rodem z filmów Jodorovsky'ego.

Miejsca

Opinie (37) 3 zablokowane

  • Dzięki Omarowi Sharifowi wreszcie przestaną ją podpalać

    • 9 2

  • (12)

    Byłem statysta na dworcu głównym i otrzymałem za to 46 000 starych złotych.

    • 23 1

    • 4 zeta 50 groszy ? (1)

      • 3 0

      • W przeliczeniu na to wychodzi.

        • 5 0

    • . (1)

      Ja też, nawet 2 dni i zgarnąłem 92 000 ;)

      • 3 0

      • Grzybek?

        • 1 1

    • (2)

      na obecne 46 złotych

      • 1 2

      • (1)

        4,6

        • 2 0

        • czyli 2 dobre piwa w knajpie na tamte czasy

          bo wtedy nie bylo zlych.

          • 3 0

    • Wszyscy uczniowie z I LO w Gdańsku byli zwolnieni z lekcji i (3)

      byli statystami w scenie na dworcu.

      Deszcz był robiony z wody z hydrantu rozpylanej wielkim wentylatorem umieszczonym na wysięgniku.

      A te 46 000 złotych to był wtedy niezła kasa dla licealisty.

      • 12 0

      • I my! III c mat.-fiz. (1)

        Ale żeby nam zapłacili, dalibóg nie pamiętam. Ale pewnie tak było.

        • 1 0

        • zapłacili

          • 0 0

      • Re: Wszyscy uczniowie z I LO w Gdańsku byli zwolnieni z lekcji i

        Też tam mokłem, jako uczeń I LO. Pamiętam, że kazali przynieść walizki, parasol i płaszcz. Kasy nie pamiętam. Cały film jest na YT z hiszpańskim napisami -Rainbow Thief

        • 0 0

    • Ja tez ;)

      • 2 0

  • Neptun (2)

    I czym się ten Gdańsk chwali, jak pozwolił zburzyć kino Neptun.

    • 17 6

    • Całe szczęście!! (1)

      • 0 3

      • na pewno szczescie. tak sie spieszyli z ta rozbiorka, ze juz pare wypadkow bylo

        i jeden robotnik zginal. takze ty tez tam sie zatrudnij.

        • 4 0

  • to nie jest molo w Sopocie! (2)

    i tyle

    • 5 5

    • Oczywiście że to jest molo w Sopocie

      • 4 1

    • Właśnie że jest

      • 0 0

  • Trójmiasto zdecydowanie lepiej wygladało i sie mieszkało za PRLu (3)

    • 10 17

    • Budyn wydrenowal Gdansk (1)

      • 6 4

      • wydrenowal nasze miasto

        a wprowadzil go Oleszek.

        • 3 2

    • W PRL mieszkałam w Sopocie

      Sopot jest moim ukochanym miastem, bardzo się zmienił na korzyść. Gdy przyjeżdżam tu, to z przyjemnością oglądam korzystne zmiany . Takie molo pamiętam z dzieciństwa

      • 0 0

  • Też byłem

    Statystą, dali nam wolne z technikum mechanicznego i pozwolili zarobić, Omar chyba jeździł na plan ruską Czajką, wogóle to cały dzień można było łazić i jeszcze wpadła kasa, to był chyba 90 r ale nie później na pewno.

    • 16 1

  • złodziej teczy

    pamiętam jak kręcono ten film w Gdańsku, sam kiedyś spotkałem w rosyjskiej czajce Omara, który czekał 200 metrów od dworca PKP,a była wczesna godz.9 rano. Nagranie przed dworcem odbywało się w deszczu, które stworzyły wielkie wentylatory,bo dzień był dość pogodny. A poza tym Omar bardzo polubił Grand Hotel i Sopot , gdzie mieszkał i namiętnie grał w kasynie .

    • 8 1

  • Autograf Omara

    Mam autograf Omara. Przerwy spędzali w przyczepie kempingowej na podwórku pomiędzy Św. Ducha i Mariacką (bliżej Motławy).

    • 12 0

  • Wladze miasta pieknie odplacily sie kinu (2)

    likwidujac zespol kin w reprezentacyjnej lokalizacji. W miejscu dawnego festiwalu Lwy Gdanskie i pozniej jeszcze "festiwalu gwiazd" juz na wyspie spichrzów i w Neptunie gdzie odbyla sie uroczysta premiera "Inland Empire". Z udzialem rezysera D. Lyncha i aktorow. Dodatkowo oprocz poczestunku i projekcj byl jeszcze koncert Zebrowskiego i Lyncha.

    Najlepsze kina poszly razem z lokalami takimi jak Casablanka umiejscowionymi wewnatrz Zespolu kin. Ciekawe ile teraz trzeba bedzie to odbudowywac zeby ktos uwierzyl ze miasto Gdansk ma cos wspolnego z kinem.

    • 10 0

    • Moze gdyby jeszcze rada miasta oddala pierwotne KINO ZAK

      i caly budynek na cele kulturalno-rozrywkowe to by mozna mowic, ze miasto calkiem nie umarlo. Bo tak to bank na banku i centra handlowe co 300 m.

      • 3 0

    • Drugi taki film po "Do Widzenia do Jutra"

      gdzie Motlawa i Gdansk odegraly swoja role.

      • 4 0

  • gdzie można znaleźć ten film? (1)

    • 9 0

    • na portalu youtube jest w czesciach jako playlista

      youtube.com/watch?v=aZ8DY_wqD04&list=PLc6ACjMrC7b2uI5TWIDqPIS4aBcXvyxN2

      Mozna tez wpisac "alejandro jodorowsky el ladron del arcoiris parte 1"

      lub "The Rainbow Thief" alejandro jodorowsky omar shariff. Moze i na zwyklych wyszukiwarkach sie trafi.

      • 5 0

1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Promocja i dyskusja nad książką o historii 318. Dywizjonu Myśliwsko - Rozpoznawczego "Gdańskiego"

spotkanie

Sprawdź się

Sprawdź się

Jakiego budynku brakuje w kadrze?

 

Najczęściej czytane