Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Białe autobusy ze Szwecji niosły pomoc na Pomorzu

Marek Gotard
15 listopada 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (135)
Najnowszy artykuł na ten temat Zaginiony dowódca Szkarłatnej Nierządnicy
W latach 40. takie autobusy były powszechnym widokiem na ulicach Gdyni, Sopotu i Gdańska. To dzięki nim wiele osób przeżyło najtrudniejszy okres po II wojnie światowej. W latach 40. takie autobusy były powszechnym widokiem na ulicach Gdyni, Sopotu i Gdańska. To dzięki nim wiele osób przeżyło najtrudniejszy okres po II wojnie światowej.

W latach 40. takie autobusy były powszechnym widokiem na ulicach Gdyni, Sopotu i Gdańska. To dzięki nim wiele osób przeżyło najtrudniejszy okres po II wojnie światowej.

mat. prasowe

Mało kto pamięta, że po II wojnie światowej Szwecja udzieliła Trójmiastu i Pomorzu olbrzymiej pomocy humanitarnej. Białe autobusy szwedzkich organizacji przez długi czas były u nas symbolem bezinteresownej pomocy.



Nasi północni sąsiedzi, choć mimo teoretycznej neutralności współpracowali podczas II wojny światowej gospodarczo z Niemcami, nie byli obojętni na los Polaków. Dali u siebie schronienie polskim marynarzom, a szwedzkie organizacje szybko zaczęły organizować paczki i pomoc, głównie dla polskich dzieci. Paczki trafiały także do polskich więźniów obozów koncentracyjnych.

W 1945 roku hrabia Folke Bernadotte, przewodniczący Szwedzkiego Czerwonego Krzyża, rozpoczął rozmowy z Niemcami w sprawie ewakuacji więźniów obozów koncentracyjnych, głównie więzionych w nich skandynawskich Żydów. Naziści, przede wszystkim Heinrich Himmler, traktowali skandynawskich więźniów jako kartę przetargową w ewentualnych negocjacjach z aliantami. Postępy sojuszniczych wojsk sprawiły jednak, że pod koniec wojny Szwedom pozwolono na ratowanie więźniów praktycznie już bez żadnych warunków.

Kolumna pojazdów ze szwedzką pomocą humanitarną. Kolumna pojazdów ze szwedzką pomocą humanitarną.

Kolumna pojazdów ze szwedzką pomocą humanitarną.

mat. prasowe

Rozpoczęła się wielka akcja humanitarna. Do portu w Lubece zaczęły przyjeżdżać kolumny białych autobusów z czerwonymi krzyżami i w barwach Szwecji. Według różnych źródeł udało się pomóc między 19 a 30 tysiącom osób, w tym dużej liczbie kobiet i dzieci. Wycieńczeni ludzie trafiali do szwedzkich, a także duńskich ośrodków.

Był to jednak dopiero początek wielkiej akcji, na którą Szwedzi przeznaczyli miliony koron. Bo po zorganizowaniu pomocy dla swoich obywateli, nie wrócili do domu, lecz zostali w zniszczonej Polsce.

- Gdańsk jedne gruzy. Smród do nieba, bo pod gruzami dużo trupów leżało. I pierwszy raz, kiedy mieliśmy odwagę wyjść z piwnicy i tak trochę się rozglądać po gruzach, spotkałam Helgę G. Ucieszyłyśmy się, że przeżyłyśmy. Ja trochę lepiej jak ona bo ją Rosjanie zgwałcili i ona była w ciąży. Ale to załatwili Szwedzi. Bardzo prędziutko przyjechali tutaj, urządzili szpital. Wszędzie były ogłoszenia: "Kobiety i dziewczyny mają się zgłosić do ośrodka na badania. Bo były i w ciąży, i zarażone jakimiś chorobami wenerycznymi. Szanuję Szwedów do dzisiaj, że tak po cichutku tę sprawę załatwili. Ani jedno dziecko się nie urodziło w całym Gdańsku. A zgwałcone były prawie wszystkie - opowiadała w roku 2000 miesięcznikowi "30 dni" Inge M., dawna mieszkanka Gdańska.
Powojenne Pomorze, a nawet Mazowsze, stało się głównym beneficjentem szwedzkiej pomocy. W zniszczonych miastach szerzyły się choroby i panował głód. Oprócz doraźnej pomocy w postaci np. paczek z lekarstwami czy polowych ambulatoriów, szwedzkie organizacje zajęły się również budową szpitali i dostarczaniem dla nich wyposażenia.

Jedną z największych organizacji zaangażowanych w pomoc Polsce był Szwedzki Komitet Pomocy Międzynarodowej. Z końcem sierpnia 1945 do portu w Gdyni wpłynął pierwszy statek z pomocą. W ładowniach "Grippena" znajdowały się ubrania, rozdzielone potem między dzieci pracowników portowych.

Gdynia stała się bazą dla szwedzkiej kolumny transportowej. Stacjonowało w niej 88 samochodów oznaczonych żółtym krzyżem na błękitnym polu i napisem "Sweden". Obsługiwało je ok. 100 Szwedów.

Kamienica przy ul. Zator Przytockiego we Wrzeszczu. Tutaj Szwedzi wydawali odzież, wyprawki dla niemowląt oraz prowadzili przedszkole dla 600 dzieci. W jadłodajni wydawano ok. 350 posiłków dziennie. Stale dożywiano także 60 studentów. Kilkadziesiąt osób dziennie mogło także skorzystać z łaźni. W akcji pomagali wolontariusze, którymi najczęściej byli szwedzcy studenci. Inne miejsca związane z działalnością Szwedów w Trójmieście to m.in. dawny tzw. kościół szwedzki przy ul. Władysława IV w Nowym Porcie czy ostatni już barak przy ul. Jana z Kolna w Gdyni. Kamienica przy ul. Zator Przytockiego we Wrzeszczu. Tutaj Szwedzi wydawali odzież, wyprawki dla niemowląt oraz prowadzili przedszkole dla 600 dzieci. W jadłodajni wydawano ok. 350 posiłków dziennie. Stale dożywiano także 60 studentów. Kilkadziesiąt osób dziennie mogło także skorzystać z łaźni. W akcji pomagali wolontariusze, którymi najczęściej byli szwedzcy studenci. Inne miejsca związane z działalnością Szwedów w Trójmieście to m.in. dawny tzw. kościół szwedzki przy ul. Władysława IV w Nowym Porcie czy ostatni już barak przy ul. Jana z Kolna w Gdyni.

Kamienica przy ul. Zator Przytockiego we Wrzeszczu. Tutaj Szwedzi wydawali odzież, wyprawki dla niemowląt oraz prowadzili przedszkole dla 600 dzieci. W jadłodajni wydawano ok. 350 posiłków dziennie. Stale dożywiano także 60 studentów. Kilkadziesiąt osób dziennie mogło także skorzystać z łaźni. W akcji pomagali wolontariusze, którymi najczęściej byli szwedzcy studenci. Inne miejsca związane z działalnością Szwedów w Trójmieście to m.in. dawny tzw. kościół szwedzki przy ul. Władysława IV w Nowym Porcie czy ostatni już barak przy ul. Jana z Kolna w Gdyni.

Marcin Tymiński/trojmiasto.pl

Szwedzi wyposażyli pokoje biurowe Akademii Lekarskiej w Gdańsku, drukowali też podręczniki szkolne i uniwersyteckie. W 1945 i 1946 roku w Gdyni szwedzcy wolontariusze dożywili 14 tysięcy dzieci. Kompletnie wyposażyli też w łóżka, pościel, leki czy instrumenty Szpital Miejski w Gdyni. Darowali też sprzęty dla ośrodków dziecięcych w Gdańsku, Oliwie i Sopocie. To tylko jedne z wielu przykładów prawie czteroletniej działalności i ofiarności Skandynawów. Ich pracę często opisywała prasa na Wybrzeżu.

- Działalność Szwedów była na naszym terenie nawet bardziej znana niż słynnej UNRRA [międzynarodowa organizacja niosąca pomoc krajom zniszczonym przez wojnę - red]. Mój mąż, jako młody chłopiec, pojechał po wojnie na obóz zorganizowany przez szwedzką organizację. Był tam intensywnie dożywiany, a smak szwedzkiego masła wspominał przez długie lata - opowiada Henryka Flisykowska, córka dowódcy obrony Poczty Polskiej w Gdańsku.
Dzięki Szwedzkiemu Czerwonemu Krzyżowi powstał zakład leczniczy w Dzierżążnie, koło Kartuz, dla 600 dzieci. Szpital składał się z dziesięciu pawilonów, organizowano tam również kolonie letnie, po raz pierwszy już w 1946 roku. Dzierżążno było najważniejszą inicjatywą szwedzką w Polsce. Sanatorium i szpital zaprojektował architekt Mats Linnman, a budowę nadzorowali szwedzcy specjaliści. Łącznie na obszarze 15 ha powstały 34 drewniane budynki z 900 izbami, w których pracowało ok. 200 osób, w tym ok. 30 polskich pielęgniarek uwolnionych z obozu w Ravensbrück. Przewieziono je do Szwecji, gdzie przeszły ośmiomiesięczne szkolenie pielęgniarskie. Dzięki Szwedzkiemu Czerwonemu Krzyżowi powstał zakład leczniczy w Dzierżążnie, koło Kartuz, dla 600 dzieci. Szpital składał się z dziesięciu pawilonów, organizowano tam również kolonie letnie, po raz pierwszy już w 1946 roku. Dzierżążno było najważniejszą inicjatywą szwedzką w Polsce. Sanatorium i szpital zaprojektował architekt Mats Linnman, a budowę nadzorowali szwedzcy specjaliści. Łącznie na obszarze 15 ha powstały 34 drewniane budynki z 900 izbami, w których pracowało ok. 200 osób, w tym ok. 30 polskich pielęgniarek uwolnionych z obozu w Ravensbrück. Przewieziono je do Szwecji, gdzie przeszły ośmiomiesięczne szkolenie pielęgniarskie.

Dzięki Szwedzkiemu Czerwonemu Krzyżowi powstał zakład leczniczy w Dzierżążnie, koło Kartuz, dla 600 dzieci. Szpital składał się z dziesięciu pawilonów, organizowano tam również kolonie letnie, po raz pierwszy już w 1946 roku. Dzierżążno było najważniejszą inicjatywą szwedzką w Polsce. Sanatorium i szpital zaprojektował architekt Mats Linnman, a budowę nadzorowali szwedzcy specjaliści. Łącznie na obszarze 15 ha powstały 34 drewniane budynki z 900 izbami, w których pracowało ok. 200 osób, w tym ok. 30 polskich pielęgniarek uwolnionych z obozu w Ravensbrück. Przewieziono je do Szwecji, gdzie przeszły ośmiomiesięczne szkolenie pielęgniarskie.

mat. prasowe

Nowe, komunistyczne władze Polski początkowo doceniały ofiarność i zaangażowanie Szwedów. Nagradzano ich, a hrabiego Bernadotte uroczyście goszczono na Pomorzu.

Z czasem zaczęto jednak niechętnie patrzeć na działalność zachodnich organizacji. W 1948 roku szwedzka pomoc praktycznie się zakończyła. Jej koniec przypieczętowały nie tylko względy polityczne, ale i kryzys ekonomiczny, jaki w tym czasie zagrażał Szwecji.

Szwecja nie zapomniała jednak o Polsce. Ponownie była liderem pomocy Polsce w czasie stanu wojennego. Już od 20 grudnia 1981 do naszego kraju zaczęły trafiać charytatywne transporty z lekami, odzieżą czy sprzętem medycznym.

- Dlaczego akurat Szwedzi tak zaangażowali się w pomoc Polakom? Nie tylko z tego powodu, że jesteśmy sąsiadami "przez morze". Ich bezinteresowna pomoc i ofiarność skierowana jest zawsze tam, gdzie jest najbardziej potrzebna. To zasady, jakimi kieruje się protestancka społeczność - mówi prof. Arnold Kłonczyński z Wydziału Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego.
Fundacja "Bowke" w ramach projektu pt. "Potop pomocy. Szwedzka pomoc dla Trójmiasta i Pomorza po II wojnie światowej" zbiera wszelkie ślady, zarówno pamiątki materialne jak i wspomnienia związane z tym epizodem historii naszego regionu. Wszelkie osoby mogące pomóc we wzbogaceniu wiedzy fundacji proszone są o kontakt: fundacja.bowke@gmail.com


Artykuł powstał m.in. na podstawie badań i publikacji prof. dr. hab. Arnolda Kłonczyńskiego z UG. W tekście wykorzystano również: "Gdańsk 1945" oraz "30 dni", nr 3/marzec 2000.

Zobacz także

II wojna światowa w Gdańsku i na świecie (21)

Opinie (135) ponad 10 zablokowanych

  • 2015-11-15 19:25

    jak ta kamienica wygląda? (6)

    8 lat

    • 43 1

    • 2015-11-15 22:00

      to już drugi artykul o tej kamienicy

      poprzedni http://kryminalne.trojmiasto.pl/Pobili-i-wyrzucili-przez-okno-mezczyzne-n47981.html

      Tak kochany Adamowicz dba o historyczne budynki w Gdańsku

      8 lat

      • 18 6

    • 2015-11-16 09:22

      Lepiej tego nie przypominać (4)

      Przerywanie ciąży jako pomoc dla kraju zniszczonego wojną? Raczej nie ma się czym chwalić.

      NR

      8 lat

      • 4 24

      • 2015-11-16 09:38

        Pierwszy po Bogu nie krzyczałby za tym dzieckiem...wyzwisk?

        si

        8 lat

        • 2 0

      • 2015-11-16 11:06

        (2)

        Nie mam slow, aby opisac jaka jestes podla istoto...

        MM

        8 lat

        • 7 2

        • 2015-11-16 14:41

          Skończ jakąś szkołę to zasób słownictwa się powiększy istoto

          8 lat

          • 1 2

        • 2015-11-16 14:55

          Tolerancja

          Dlaczego uważasz, że nie ma prawa do swojej opinii? Tylko Ty masz rację? Czy to oznaka tylko nietolerancji czy już przerośniętego ego?

          Ja

          8 lat

          • 1 0

  • 2015-11-15 19:26

    Biała Pomoc (3)

    Teraz to chyba Szwecja będzie potrzebować Białej Pomocy...

    8 lat

    • 140 27

    • 2015-11-15 22:11

      W Szwecji brak miejsc dla imigrantów

      W ciągu ostatnich 7 dni 10201 osób poprosiło o azyl w Szwecji, podaje Szwedzka Agencja do Spraw Migracji (Migrationsverket). Tym samym kolejny ustanowiony został kolejny rekord. Szwecja zwróciła się o kryzysowe wsparcie do UE i poprosiła inne kraje Unii o przejęcie 54.000 cudzoziemców ze Szwecji.

      Duńska odpowiedź na prośbę strony szwedzkiej była następująca: Szwedzi powinni winić samych siebie. Szwecja doprowadziła sama do tej sytuacji, gdzie przez wiele, wiele lat prowadzona była wyjątkowo nieodpowiedzialna polityka imigracyjna powiedziała duńska minister do spraw integracji Iger Støjberg w wywiadzie dla duńskiej telewizji TV2.

      olo

      8 lat

      • 29 2

    • 2015-11-16 07:19

      Martw się o siebie..

      8 lat

      • 4 4

    • 2018-12-22 20:20

      Beznadziejna opinia

      5 lat

      • 0 0

  • 2015-11-15 19:29

    88 pojazdów, jakie to wymowne

    8 lat

    • 22 52

  • 2015-11-15 19:30

    "To zasady, jakimi kieruje się protestancka społeczność"... (14)

    Nasza społeczność mogłaby się uczyć!

    Aster

    8 lat

    • 133 44

    • 2015-11-15 19:47

      Jesteś czytelnikiem GW, prawda? Ta wasza społeczność żyje "w-oparach-absurdu"; przebudźcie się! (12)

      Polacy wielokrotnie ukazali swoją ofiarność pomagając głodnym i potrzebującym ludziom na całym świecie. Przykładowo Caritas Polska (znalazłem statystykę za rok 2012) zebrało 441.581.695,94 zł. Na pomoc potrzebującym przeznaczył zaś 435.799.984,43 zł. (99%)

      Polak

      8 lat

      • 31 29

      • 2015-11-15 19:59

        (7)

        Wiesz... naród wybrany zawsze ponad innymi.
        Po prostu czują się lepsi mimo, że zabiją palestyńskie dzieci.
        Pomijając propagandę GW (kto to czyta na poważnie?) to jest to po prostu żałosne dziennikarstwo.

        8 lat

        • 20 15

        • 2015-11-15 21:48

          Caritas dobre sobie:)( (4)

          poza pustymi liczbami masz jakies przyklady?
          bo ja wciaz widze bezdomnych a to ze zrobia wigilie lub sie pokaza na zlosc Owsiakowi to takie koscielne.

          Zebrać to na pewno potrafia tylko co sie dzieje z tymi pieniedzmi to nikt nie wie.

          Do szpitali to nie trafilo, osrodki dla dzieci tez nie bo orientuje sie w tym temacie.
          Wiec gdzie mądralo?

          Janusz

          8 lat

          • 24 23

          • 2015-11-15 22:24

            Caritas miala państwowych kontroli wiele, zwłaszcza za rządów SLD, ale każdego roku były kontrole. Sprawozdania pokontrolne są w Internecie. Oprócz drobnych uwag nie stwierdzono uchybień - tę niemałe kwoty poszły na deklarowane cele, np darmowe posiłki dla milionów osób rocznie, albo pokrycie kosztów przyjazdu do Polski dzieci Sybirakow.

            Fundacja Owsiaka przez naście lat swojej działalności nie miała państwowej kontroli NIGDY!!!

            prawy

            8 lat

            • 21 14

          • 2015-11-15 22:50

            Wciąż widzisz bezdomnych (2)

            Czyli że mają im mieszkania budować?
            A Ty ile już osób wyciągnąłeś z bezdomności?

            kolorowo

            8 lat

            • 17 3

            • 2015-11-16 00:57

              Bezdomnym Caritas zorgabizowała pielgrzymkę do Częstochowy. (1)

              Serio! Takie informacje można znaleźć w ich raporcie.

              Oho

              8 lat

              • 9 3

              • 2015-11-16 17:02

                Poganie mają dziwne zarzuty

                Czyli mieli i noclegi, i posiłki. ...W sumie nie rozumiem co w tym sensacyjnego, że słudzy Chrystusa byli autorami masowej pielgrzymki.

                k

                8 lat

                • 1 7

        • 2015-11-16 00:47

          A co ma "naród wybrany" do protestantów? (1)

          Wszystko ci się z nim kojarzy? To już jakaś fobia. To trzeba leczyć!

          Jola

          8 lat

          • 7 7

          • 2015-11-16 06:27

            Nie potrafisz czytać ze zrozumieniem

            8 lat

            • 7 1

      • 2015-11-16 01:00

        A ja znalazłem inną statystykę. (2)

        "Caritas Polska wydała w 2012 roku ponad 130,1 mln zł na pomoc potrzebującym". Różnica zasadnicza. Jeśli faktycznie zebrała tyle ile podajesz, to rodzi się pytanie, co się stało z resztą kasy?

        Rob

        8 lat

        • 17 5

        • 2015-11-16 06:41

          Moj osobisty przypadek z Caritasu

          Kilka lat temu jak już moje dziewczynki wyrosły z wózka łóżeczka etc zadzwoniłem do tych oszustów ze mam prawie całą wyprawkę dla dzidziusia i oddam komuś kto potrzebuje łącznie z 3 częściowym wózkiem z fotelikiem do samochodu.

          Jakież było moje zdziwienie kiedy baba tam pracująca Rumia powiedziała że oni się takimi sprawami nie zajmują nie mają miejsca na przechowywanie i nie mogą podać danych kto potrzebuje. Na moje zbulwersowane pytanie co w takim razie przyjmuje baba powiedziała że najlepiej datki finansowe!!

          magic

          8 lat

          • 16 6

        • 2015-11-16 17:10

          GW swoim wyznawcom wszystko "wyjaśniła"

          Czyli co, państwowa kontrola w swoich pokontrolnych stwierdzeniach sklamala?

          8 lat

          • 1 0

      • 2015-11-16 05:50

        potrzebujacymi byli budowniczowie

        gargamela opatrzności bożej. kasa przepompowana przez PO za pośrednictwem ministerstwa - he, he - kultury nie wystarczyła..

        bob

        8 lat

        • 0 8

    • 2015-11-16 17:16

      zwlaszcza palenia czarownic na stosach bo to wlasnie protestanci najwiecej ich spalili,purytanizmu i kilku innych milych rzeczy.

      8 lat

      • 2 4

  • 2015-11-15 19:36

    Dzięki za przybliżanie prawdziwej historii (1)

    Szkoda, że szkoły nie przekazują takiej wiedzy o dziejach, zwłaszcza naszego regionu. Ważne, żeby dzisiejsze dzieci, już jako dorośli ludzie mogli wiedzieć coś mądrego na temat swojego miasta czy regionu. Dziś uczy się rozwiązywania durnych testów z pytaniami w stylu, jaką wielkość miała cegła sumeryjska, albo jak miał na imię pies Hammurabiego...jakie to może mieć znaczenie poza krzyżówkami?

    Adam

    8 lat

    • 148 7

    • 2015-11-15 20:13

      Ważne fakty z powojennej historii wybrzeża

      Warto takie fakty upowszechniać!
      Szwedzi z zasady nie chwalą się, moim zdaniem to my powinniśmy pielęgnować pamięć o tamtych czasach i dobrej woli naszych północnych sąsiadów. Miło, że ten artykuł ukazał się!!!

      Prome

      8 lat

      • 24 2

  • 2015-11-15 19:38

    Nasi przyjaciele rosjanie..

    ..ci to od zawsze maja we krwi jak mozna zaprezentowac siebie i swoj kraj.
    Ani ich, ani imigrantow z pasami Szachida nie chcemy.
    Serdecznie dziekujemy, ale niech gwalca i strzelacja u siebie.

    8 lat

    • 55 20

  • 2015-11-15 19:39

    dręczyło ich sumienie (1)

    że popierali tego, który tę wojnę przegrał

    8 lat

    • 60 26

    • 2015-11-16 09:39

      Przy bogatym to i biedny głodny chodził nie będzie..

      8 lat

      • 4 1

  • 2015-11-15 19:40

    Wybuchowi III wojny światowej w przyszłym roku! (1)

    Czyli już niedługo. Obowiązkiem moralnym nieuczestniczących w tej wojnie Polaków będzie nasze zaangażowanie się w pomoc nie tylko Szwedom.

    widzący

    8 lat

    • 10 38

    • 2015-11-15 21:50

      lecz sie

      jeszcze bedziesz prosil o azyl w Szwecji a dzieki takim jak ty, powiedzą nie, nie chcemy7 juz imigrantow

      je

      8 lat

      • 6 14

  • 2015-11-15 19:53

    Tak na marginesie ksiaze Folke Bernadotte (8)

    mial duza szanse na zostanie pierwszym przewodniczacym ONZ. Bernadotte został zamordowany 17 września 1948 przez członków radykalnej żydowskiej organizacji paramilitarnej Lehi. Jednym z glownych autorow tego dokladnie planowanego zamachu byl bardzo wrogo nastawiony do Polakow pozniejszy premier Izraela Izaak Shamir. Warto o tym pamietac gdzie terroryzm sie narodzil.

    Autor opcjonalny

    8 lat

    • 128 13

    • 2015-11-15 20:29

      Przestań!
      Izrael jest święty i nietykalny!

      8 lat

      • 5 26

    • 2015-11-15 21:00

      (2)

      ...ale nie warto manipulować oceną. Terroryzm nie ma narodowości

      autor opcjonalny II

      8 lat

      • 18 7

      • 2015-11-15 21:08

        nie ma (1)

        ale ma wyznanie - jedno, bardzo konkretne

        dziki

        8 lat

        • 15 10

        • 2015-11-15 21:27

          terrorystów znajdziesz wśród każdego wyznania

          autor opcjonalny II

          8 lat

          • 17 13

    • 2015-11-15 21:07

      Warto zgłębić ten temat...

      Wystraczy kilka kliknięć na Wikipedii...

      Lehi...

      8 lat

      • 7 1

    • 2015-11-15 23:02

      Z kolei Raoul Wallenberg (2)

      został zamordowany przez naszych wschodnich sąsiadów. Kapitalna postać.

      8 lat

      • 6 0

      • 2015-11-15 23:10

        Inną sprawą (1)

        jest fakt, ze w rabunku dzieł sztuki w okresie potopu byli mistrzami. Do tej pory odczuwamy tego skutki, bo w owym czasie ograbili nas do szczętu wywożąc, oprócz obrazów, nawet budowle.

        8 lat

        • 6 4

        • 2015-11-16 09:26

          Zabrzi to dziwnie, ale bardzo dobrze

          Bardzo dobrze, że Nas ograbili, bo teraz możemy nasze dzieła sztuki i inne oglądać w ich muzeach.
          A to co pokradli Niemcy i Rosjanie, rozpłynęło się po prywatnych domach i nie zobaczysz tego nigdzie...

          8 lat

          • 17 1

  • 2015-11-15 19:57

    (3)

    My to zawsze sprowadzeni do poziomu żebraków.

    8 lat

    • 9 39

    • 2015-11-16 01:02

      Bo my zawsze chętni do brania. (1)

      Z dawanie już gorzej.

      Szcz

      8 lat

      • 4 6

      • 2015-11-16 17:19

        chyba brania w d... od wszystkich sasiadow po kolei.

        8 lat

        • 3 2

    • 2015-11-16 07:20

      ..sami się sprowadzamy!

      8 lat

      • 3 1

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
więcej (1)

TV Filmy

6016

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak wyglądał pierwszy historyczny zapis nazwy miasta Gdańska?

 

Najczęściej czytane